تمدن های فرا زمینی

شاید شما هم در گذشته اخبارهای هیجان انگیزی در مورد یوفوها ، فرا زمینی ها و … شنیده باشید. البته یافتن موجودات فرا زمینی به شرط اینکه ارتباط دوستانه ای با ما داشته باشند، می تواند بسیار هیجان انگیز باشد.

طبعا چون بسیاری از ما هیجان را به واقعیت ترجیح می دهیم، به چنین موجوداتی باور داریم، البته دانشمندانی نیز وجود دارند که به شیوه ای علمی و از طریق امواج رادیویی به دنبال سرنخی از آنها هستند. با این حال طی چندین سال که از این جستجو می گذرد، حتی به لطف امواج رادیویی که در هر ثانیه فاصله زمین تا ماه را در می نوردند، هیچگونه نشانه ای از موجودات هوشمند فضایی به دست نیامده است. مستنداتی مانند “ما و فرازمینی ها” ساخته شده اند که علیرغم برخی اطلاعات مفید، بر بنیانی عجیب و غیر علمی بنا شده اند و قصد دارند نشانه هایی از آنها را بر روی زمین ثابت کنند. اینکه تمدنی هایی چنین پیشرفته و هوشمند به زمین بیایند و با گذاشتن چند نشانه که به زحمت قابل ردیابی است، زمین را ترک کنند، حتی به درد داستانهای تخیلی نیز نمی خورد!

بیایید یک بار به شیوه ای علمی و عقلانی به این موضوع بپردازیم که آیا خارج از زمین، حیات و موجودات هوشمند وجود دارند؟ برای این منظور باید فرض کنیم که مسیر تشکیل حیات، تمدن و هوشمندی در سایر نقاط کیهان شبیه ماست. هر فرض دیگری شما را به چالش سختی خواهد کشید. چالشی بسیار پیچیده برای اثبات اینکه حیات و هوش به شیوه دیگری می تواند ظهور پیدا کند. مثلا تیتان بزرگترین قمر زحل تا حدودی شبیه زمین و دارای اتمسفری سرشار از نیتروژن است. این سیاره شبیه زمین دارای ابر، مه، باران، رود و صدها دریاچه است. البته با این تفاوت که همه اینها از متان و اتان تشکیل شده است! تمامی نفت و گاز زمین حتی بخش کوچکی از ذخایر هیدروکربنی تیتان را نیز شامل نمی شود. این قمر آب نیز دارد، اما به صورت کوهها و تکه های یخ، دمای آن حدود ۱۸۰ – درجه است. بدین ترتیب وجود حیات از نوع زمینی امکان ندارد، اما دانشمندان احتمال نوع دیگری از آن را منتفی نمی دانند. مثلا جاندارانی که به جای اکسیژن، هیدروژن تنفس کرده و به جای دی اکسید کربن متان را بازدم می کنند، برای تامین انرژی خود به جای قند از استیلن استفاده می کنند.

کوچکترین مدرکی برای این تخیلات علمی وجود ندارد. حتی با قبول تشکیل حیات در چنین سیارات و اقماری ، راهی بس طولانی تا هوشمندی باقی است. بنابراین برای محاسباتمان، بهتر است ذهن را از وجود حیات به گونه ای غیر زمینی پاک کنیم. بهترین فرمول برای محاسبه چگالی تمدنهای کهکشان خودمان را اخترشناس آمریکایی فرانک دریک طراحی کرده است. معادله دریک عبارت است از : N = R* . fp . ne . fl . fi . fc . L

N : تعداد تمدن‌های فرازمینی که می‌توانیم با آنها تماس برقرار کنیم.
R* : سرعت متوسط تشکیل ستاره ها در کهکشان ما.
fp :کسری از این ستاره هاست که دارای سیاره می باشند.
ne :تعداد متوسط سیاراتی است در ستاره هایی دارای سیاره، که پتانسیل شکل گیری حیات در آنها وجود دارد.
fl :کسری از سیارات دارای پتانسیل حیات که زندگی تشکیل شده بر روی آنها می تواند ادامه پیدا کند.
fi : کسری از سیارات دارای زندگی که قابلیت توسعه هوش و تمدن را دارا هستند.
fc :کسری از سیارات دارای تمدن که به تکنولوژی ارتباط رادیویی یا علائم الکترومغناطیسی مجهز شده اند.
L : مدت زمانی که این تمدنها، علایم الکترومغناطیسی قابل ردیابی ارسال می کنند.

در سال ۱۹۶۱ دریک و همکارانش با شواهد موجود به تخمین این پارامترها پرداخته و به نتایج زیر رسیدند:

R* = 1/Year ، یعنی هر سال یک ستاره متولد می شود.
fp = 0.2 – ۰٫۵ ، یعنی یک پنجم تا نیمی از ستاره های متولد شده ، سیاره دارند.
ne = 1 – ۵ ، یعنی ۱ تا ۵ سیاره در ستاره های دارای سیاره قابلیت توسعه حیات دارند.
fl = 1، یعنی در ۱۰۰ % این سیارات حیات تشکیل می شود.
fi = 1، یعنی به احتمال ۱۰۰ % در این سیارات موجودات با هوش تشکیل می شوند.
fc = 0.1 – ۰٫۲، ۱۰ تا ۲۰% این تمدنها قادر به ارتباط هستند.
L = 1000 – ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰، یعنی این تمدنها بین ۱۰۰۰ تا ۱۰۰ میلیون سال علامت می فرستند.

با قرار دادن این مقادیر در فرمول،N که برابر تعداد تمدن‌های فرازمینی است بین ۲۰ تمدن تا ۵۰ میلیون تغییر می کند که برای دانشمندان خوشایند نیست. بزرگترین متغیر این فرمول L است. امروزه معلوم شده که سالانه ۷ ستاره متولد می شود. برای دیگر پارامترها دقت کمتر می شود. با این حال با اصلاحاتی که در این فرمول و ارقام انجام شده است، رقمهای معقول N از حدود ۵۰ تا ۵۰۰۰ به دست می آید. با توجه به اینکه قطر کهکشان ما صد هزار سال نوری است در حالت خوشبینانه، یک تمدن هوشمند بیش از ۱۰۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد. یعنی پاسخ یک سلام ۲۰۰۰ سال طول می کشد. حتی ارتباط رادیویی با چنین تمدنهایی که سازمان SETI در پی آن است، بسیار مشکل است چه رسد به ارتباط فیزیکی و هجوم ایشان به سیاره ما. البته ممکن است استدلال شود که برخی از این تمدنها چنان پیشرفت کرده اند که مثلا روش استفاده از کرمچاله و میان بر زدن فضا زمان را آموخته و به سیاره ما آمده یا می آیند.

به نظرم این بحث نیز بسی عجیب است. اول اینکه کرمچاله هنوز در حد یک تئوری محض است. دوم اینکه احتمال یافتن ردپای رادیویی یک تمدن بسیار بیشتر است و با تمام هزینه و تلاشی که در این زمینه انجام شده، هنوز کوچکترین سیگنالی از فضا دریافت نشده است. بیایید فرض کنیم تمدن یا تمدنهای بسیار پیشرفته، تکنولوژی رفت و آمد به زمین را در اختیار دارند و قبلا این کار را انجام داده اند. پرسش این است که چنین موجودات بسیار با هوشی چه هدفی برای آمدن به زمین داشته اند؟

پاسخ اول نابودی زمین و انسانهاست که منطقا با هدف از میان بردن یک رقیب احتمالا خطرناک در آینده است. همین که ما زنده ایم، نشان دهنده غلط بودن این پاسخ است. جواب دوم ارتباط دوستانه با آدمی است. اگر چنین منظوری داشته اند، با آن همه قدرت و تکنولوژی ، چرا آن را عملی نکرده اند؟ آیا چنین تمدنهای پیشرفته ای اینقدر بیکارند که با آدمها موش و گربه بازی کنند؟ به زمین بیایند و با به جا گذاشتن یک سری علائم کاملا مشکوک، اینجا را ترک کنند؟ تمدنی که کرمچاله را عملیاتی کرده است، نمی تواند چنان علامتی از خود باقی بگذارد که جای شک و تردید برای کسی نماند؟ اصولا چرا فقط باید علامت گذاشت؟ اگر شما قصد ارتباط دوستانه با کسی را داشته باشید، اینگونه عمل می کنید؟

حتی می توان به این موضوع نیز اندیشید که اگر تمدن های فرا زمینی بسیاری وجود دارند که میلیونها سال دوام آورده اند، اما هنوز با ما ارتباط فیزیکی برقرار نکرده اند، بنابراین بحث کرمچاله، تخیلی بیش نیست. فقط باید به ارتباط رادیویی و به عبارت دقیق تر، یافتن علایم رادیویی دیگر تمدنها توسط خودمان دلخوش باشیم. نکته دیگر این است که هر تمدنی شبیه انسانها در ابتدا برای ارتباط با موجودات فضایی از طریق علائم رادیویی عمل می کند و شاید چند میلیون سال بعد به تکنولوژی کرمچاله دست یابد. بنابراین دیدن یک یوفو یا موجود فضایی بر روی زمین قبل از ارتباط رادیویی با ایشان از اساس با اصول علمی منافات دارد، با این حال شکی ندارم که یافتن علایم رادیویی هر نوع تمدن فرا زمینی، یکی از هیجان انگیزترین لحظات تاریخ بشر خواهد بود.

نویسنده : احمد مصدر – بیگ بنگ

منابع بیشتر در: news.discovery , Drake equation