مفقود شدن سرهنگ پرسی فاوست

داستان‌ها و روایت‌های بسیاری در زمینه‌ی مفقود شدن انسان‌ها یا بازنگشتن آنان از سفرهایی که راهی آن شده اند وجود دارد. در بیست و نهم ماه می ۱۹۲۵، خبر مفقود شدن سرهنگ پرسی فاوست در رسانه‌ها منتشر شد و پیرو آن، واکنش‌ها، سخنان و حتی شایعات بسیاری درمیان مردم مشاهده می‌شد. سرهنگ پریکاول هریسون فاوست، ملقب به «پرسی فاوست» هجدهم آگوست ۱۸۶۷ در بریتانیا متولد شد. در جوانی به ارتش ملحق شده و توانست مراحل نظامی را به‌خوبی طی کند. با شروع جنگ جهانی یکم، در خط بریتانیا جنگید و پس از پایان جنگ به درجه سرهنگی رسید. او یک افسر توپ‌خانه بود که با اتمام جنگ تمایل داشت توانایی خود را در زمینه‌های دیگر نیز محک بزند. از کارهایی که علاقه بسیاری به‌ انجام آن داشت، سفر به مکان‌های ناشناخته و کشف موضوعات گوناگون بود. به‌همین دلیل تصمیم گرفت که به قلب جنگل‌های آمازون سفر کند و جهان درون آن را بشناسد. وی چندبار به‌این جنگل‌ها سفر کرد و هربار اطلاعات نوینی از این مناطق را منتشر می‌کرد. از جمله موضوعاتی که پس‌ از بازگشت از یکی‌ از سفرهایش بیان داشت، وجود منطقه‌ای ناشناخته با انسان‌هایی متمدن بود که نامش را «زِد» نهاده بود. از دیدگاه او، مردمان این منطقه نه‌ تنها بدوی نبودند، بلکه تمدنی پیشرفته داشتند. اما هیچ‌یک از کارها و کشفیات او، آنطور که باید و شاید مورد استقبال قرار نگرفت و درنهایت، در تاریخ بیست و نهم می ۱۹۲۵، بار دیگر و به‌همراه پسر خود به‌این مناطق سفر کرد و دیگر بازنگشت. از آن تاریخ تا به امروز هیچ اثری از او و پسرش یافت نشده‌ است. همانطور که پیشتر اشاره شد، انتشار خبر مفقودیت فاوست واکنش‌های فراوانی درمیان مردم داشت و فرضیات بسیاری نیز دراین‌باره سر زبان‌ها افتاد اما هیچ‌کس اطلاع دقیقی از اتفاقی که برای او رویداده است؛ ندارد. عده‌ای معتقدند که او و فرزندش به‌وسیله بومی‌های جنگل، به‌دلیل ورود به قلمرو آنها به قتل رسیده‌اند. دسته‌ای دیگر براین باورند که توسط حیوانات خطرناک جنگل کشته شده‌اند و دسته‌ای دیگر نیز اعتقاد دارند که او پس از آخرین سفر خود به آمازون، تصمیم گرفته زندگی جدیدی درآن منطقه شروع کند و به‌ همین علت دیگر به زادگاه خود بازنگشته است. تمامی این نظریات هم امکان‌پذیر است هم خیر؛ اما تاکنون هیچ‌کس تحقیقی گسترده دراین‌باره انجام نداده‌است. فیلم‌سازان و مستندسازان بسیاری نیز تلاش‌هایی برای ساخت فیلم یا مستندی درباره این شخصیت مهم کرده‌اند که در ادامه به نقد و بررسی یکی از این فیلم‌ها می‌پردازیم.

پرسی فاوست، یکی از سوژه‌های مورد علاقه فیلم‌سازان و مستندسازان گوناگون در سال‌های اخیر بوده‌است. جدیدترین اثر درباره این شخصیت، فیلمی به‌نام «شهر گمشدۀ زد» به کارگردانیِ جیمز گری است. فیلم‌نامه این اثر برداشتی مستقیم از کتابی به‌همین نام، نوشته دیوید گرن است که به دلیل ترجمه نشدن این کتاب به فارسی، اطلاع خاصی از این شخصیت در محافل عمومی در دسترس نیست. این کارگردان نام آشنا در ساخت فیلم‌های درام در محیط‌های بسته، شهرت دارد که آخرین اثر او به‌نام «مهاجر» ساختۀ ۲۰۱۳ با نگاه مثبت منتقدان روبرو شد اما تماشاگران استقبال چندانی از آن به عمل نیاوردند. در بیشتر کارهای گری، بازیگرانی مطرح حضور دارند. برای مثال در آخرین فیلم او، «ماریون کوتیار»، «جرمی رنر» و «خواکین فینیکس» ایفای نقش می‌کردند.
همانطور که بیان شد، بیشتر کارهای این کارگردان در لوکیشن‌های بسته ساخته شده‌اند. این‌بار اما، گری دست به تجربه‌ای کاملاً متفاوت زده و فضایی باز (آمازون) را برای فیلم‌برداری انتخاب کرده‌است. تغییر لوکیشن از مرکز یک شهر و درون آپارتمان‌ها و آسمان خراش‌ها به وسط بزرگترین جنگل جهان، کاری بسیار دشوار برای کارگردانی است که تا کنون تجربه‌ای دراین زمینه نداشته است اما باید دید که آیا گری توانسته از عهده انجام آن برآید یا خیر؟ با اینکه این اثر قاعدتاً بایستی متفاوت از ساخته‌های پیشین این کارگردان باشد، اما درکل فضایی مشابه آثار گذشته او دارد. مواردی چون به‌تصویر کشیدن درختان مانند برج‌های نیویورک نشانگر این موضوع است. شاید گری هنوز نمی‌تواند از سبک فیلم‌سازی خود دست بکشد و یا می‌خواهد همچنان لوکیشن بستۀ فیلم‌برداری خود را حتی در گسترده‌ترین مناطق نیز حفظ کند. فیلم‌برداری این اثر توسط دورگه‌ای ایرانی ـ فرانسوی به‌نام «داریوش خنجی» انجام شده که در کارنامه خود ۲۲ فیلم و سابقه کار با کارگردانان مشهوری چون «رومن پولانسکی»، «دیوید فینچر»، «وودی آلن»، «برناردو برتولوچی»، و «سیدنی پولاک» را دارد. او در این اثر با نوع فیلم‌برداری فوق‌العاده خود، توانسته فضای قرن بیستم را به‌خوبی به مخاطب منتقل کند. صحنه‌های جالب و هیجان‌انگیز آمازون، ترس همراه با کنجکاوی و شگفت‌زده شدن از دیدن بومیان این مناطق برای نخستین بار، از انواع حس‌هایی است که در مخاطب به‌وجود می‌آید.

گری، زیبایی‌شناختی سینمایی را به‌خوبی می‌داند و همواره از آن بهره می‌گیرد. افزون‌ بر این، کلیت فیلم که ژانری ماجراجویانه دارد، در فضایی تأمل برانگیز و درام است و بیشتر حس و حالی عرفانی یافته است. شاید کارگردان این اثر می‌خواهد حس و حال شخصیت اصلی داستان را به‌ نمایش بگذارد.دراین فیلم، «Charlie Hunnam» در نقش فاوست ایفای نقش می‌کند که توانسته آنچه که کارگردان مدنظر داشته را در نقش خود پیاده کند.«رابرت پتینسون»نیز که تمایل به بازی در نقش‌های و داستان‌های متفاوت دارد و می‌خواهد تنوع را تجربه کند، در کنار فاوست حضوری محوری دارند.درکل، فیلم «شهر گمشده زد» که می‌توانست تنها به موضوع فاوست و اکتشافات او بپردازد، پا را از قواعد کلی فراتر گذاشته و درامی بیشتر از سایر فیلم‌های این ژانر در خود جای داده تا مخاطب با دیدن آن هم حس و حال کاراکتر اصلی را درک کند و هم از اتفاقات و سرگذشت احتمالی او آگاه شود. تماشای این فیلم به تمامی سینما دوستان توصیه می‌شود چرا که به‌دلیل نبود منابعی کامل درباره پرسی فاوست، می‌توانند با دیدن این فیلم با او آشنا شوند و اثری شایسته و با ارزش را هم ببیند.