دست‌کاری در واقعیت: حد و مرز ویرایش عکس کجاست؟
وب‌سایت شبکه ای‌بی‌سی در مقاله‌ای مفصل به همین موضوع پرداخته است که چکیده آن را می‌خوانید.
عکس را که نگاه می‌کنی، انگار صحنه‌ای از یک فیلم سینمایی در برابر چشمانت نقش بسته، تشییع جنازه‌ای در یکی از کوچه‌های تنگ و تاریک غزه. دیوارهای خاکستری رنگ در دو طرف، و میان آنها، جمعیت عزادار که گویی کنارهم چیده شده‌اند. مردان خشمگینی در دوردست دیده می‌شوند. پیکر دو کودک، به نام‌های صُحیب و محمد، را بر دست گرفته‌اند و، آن دورتر، پیکر پدرشان، فؤاد حجازی. این سه در اثر اصابت بمب اسرائیل به خانه‌شان جان باختند.
تصویر به نحوی آزاردهنده زیباست. بازتاب نور از چهره غمزده مردان و صورت معصوم کودکان مُرده آن قدر بی‌نقص است که غیرواقعی می‌نماید.
اما واقعیت کدام است؟
همین اواخر، پل هانسون، عکاس این عکس، که آن را برای روزنامه سوئدی «داگنز نیهتر» برداشته بود، جایزه جهانی بهترین عکس خبری سال ۲۰۱۳، ورلد پرس فوتو، را برای همین عکس دریافت کرد. در مراسم اهدای جایزه که در شهر آمستردام برگزار شد، هانسون ماجرای عکس را برای حضار بازگفت. او در حالی که صحنه را توصیف می‌کرد و بغضش را فرو می‌خورد، تعریف کرد که برای دیدار خانواده داغدیده باری دیگر، چند ماه بعد از مراسم تشییع، به آنجا سفر کرده است.
اما آن چه این عکاس خبری به آن اشاره نکرد، آن بود که چقدر از زیبایی عکسش محصول ویرایش دیجیتال بوده است. قرار بود پل هنسِن در حاشیه همان مراسم، با آوردن فایل خام عکس با فرمت RAW نشان دهد که چه تفاوت‌هایی میان آن دو وجود دارد. اما وی ادعا کرد که فراموش کرده فایل اصلی را همراه ببرد. بعد هم از شرکت در بحث درباره همین موضوع سرباز زد، اما گفت‌وگوها در این باره ادامه یافت.
وبلاگ‌نویس‌ها و خبرنگارهای اسرائیلی، به طور خاص، این عکاس خبری را به دست‌کاری عکس اصلی متهم کردند.
پل هانسون خود می‌گوید که آن نور جادویی کوچه باریک عکس غزه، که سوگواران را به زیبایی در قاب این عکس دربرگرفته، «واقعاً آنجا بود»، و از آن نوع نورهایی بود که هر عکاسی هر چند سال یک بار موفق به ثبتش می‌شود. وی تأکید می‌کند که این جلوه چیزی نیست که او در مرحله بعد بر روی رایانه به عکسش افزوده باشد.
انقلاب تاریکخانه دیجیتال
هم اینک برنامه‌هایی مانند فوتوشاپ ویرایش عکس‌ها را از هر زمانی در گذشته آسان‌تر کرده‌اند. چنین نرم‌افزارهایی علاوه بر امکان دست‌کاری عکس، ابزار حذف، افزایش و تغییر محتوای تصاویر را فراهم آورده‌اند. رایانه‌ها امروز قابلیتی را که زمانی با هدف تقویت تأثیرگذاری عکس‌ها در تاریکخانه انجام می‌شد، گسترش داده و بهبود بخشیده‌اند.
این عملیات که به «پس-پرداخت» معروف شده اساتید و خبرگان خود را نیز دارد. یکی از این افراد کلودیو پالمیسانو است که در شهر رُم به همراه دو همکار خود به کار مشغول است.
وی می‌گوید: «سابق بر این پرداخت عکس روندی شیمیایی بود که امروزه ماهیت ریاضی پیدا کرده است. امروز مردم می‌توانند با کمک رایانه شخصی خود کنتراست، اشباع رنگ و اجزای عکس را به راحتی تغییر دهند که زمانی تنها با فیلم و چاپ دست‌کاری می‌شد.»
فرانچسکو زیزولا، عکاس و یکی از همکاران پالمیسانو، در همین زمینه می‌گوید: «تفاوت میان عکاسی خبری و عکاسی [معمولی] اخلاق است. کاری که ما در اینجا می‌کنیم آزمایش امکانات بدون زیر پا گذاشتن حدود است.»
زیزولا در سال ۲۰۰۸ جایزه بهترین عکس خبری را برای عکسی از یک اردوگاه پناهندگان کلمبیایی دریافت کرد. در این عکس به وسیله دست‌کاری رایانه‌ای در رنگ‌ها طوری اغراق شده بود که حاصل صحنه‌ای فراواقعی را رقم زده بود.
پالمیسانو می‌گوید که این طور پرداخت‌ها در عکس مجاز است و«نمی‌توان یک سری رنگ‌ها را درست دانست و بقیه را نادرست، همه چیز نسبی است.»
وی تأکید می‌کند که آن چه مجاز نیست تغییر روابط میان رنگ‌ها و تبدیل آنهاست: «مثلاً [اگر] یک خانه سبز در این عکس به یک خانه قرمز تغییر داده می‌شد.»
همان زمانی که پل هانسون عکس معروفش را در نوار غزه برمی‌داشت، کمی آن طرف‌تر عکاس دیگری نیز در حال ثبت آن لحظات بود. عکس او نیز در همان زمان و مکان برداشته شد، اما مانند صدها هزار قطعه عکس خبری دیگر با آن برخورد شد. شاید چون قاب‌بندی بی‌نقص عکس برنده جایزه را نداشت، در آن خبری از نور جادویی نبود و کسی هم در اصالتش شک نکرد، و [از همه مهم‌تر] طنین و حس همدردی همراه عکس هانسون نیز در این عکس غایب بود.
هانسون می‌گوید در کارش اهداف والایی را دنبال می‌کند. چه بسا یک عکس خبری معمولی برای این مهم کافی نباشد.
