روباتی با توانایی کمک به تشخیص اوتیسم در کرواسی

یک روبات که محصول تحقیق مشترک دانشکده آموزش و بازیابی و دانشکده علوم کامپیوتر دانشگاه زاگرب است، این توانایی را دارد که طیف اختلال موسوم به اوتیسم یا آتیسم را شناسایی کرده و تشخیص دهد. هدف ساخت این پروژه، کاهش دادن روند تشخیص این اختلال در کودکان است که روندی طولانی و زمان‌بر است و خانواده های زیادی در فهرست انتظار طولانی برای امکان تشخیص به سر می‌برند.

آنکیتسا باربیر ملادینوویچ، خبرنگار رادیو اروپای آزاد، رادیو آزادی از زاگرب، در این گزارش می‌گوید این روبات قرار است به عنوان ابزار کمکی برای متخصصان تشخیص مورد استفاده قرار گیرد.

لوکا، پسر چهار ساله‌ای که برای تخشیص اختلال طیف اوتیسم با این روبات (که نامش «رنه» است) روبه‌رو شده می‌گوید:«هم می تواند بنویسد، هم می تواند بنشیند و هم می تواند آب بنوشد.»

یاسمینا استوسیچ، محقق دانشگاه زاگرب، می گوید: «برای بچه هایی که در طیف اختلال اوتیسم هستند، این روبات نوعی محرک است که راحت ارتباط برقرار می کند چرا که چشم هایش همیشه یک جاست و تکان نمی خورد، دهانش همیشه در یک جاست و حرکت ندارد.
بچه هایی که اوتیسم دارند به دلیل حرکت های دست و صورت و بدن، ارتباط گرفتن برایشان سخت است چرا که معنی تک تک این حرکات را نمی دانند. ضمن این که ما هر روز هم لباس هایمان را عوض می کنیم. اما این روبات همیشه یک شکل است و بچه ها نیازی به توجه به طیف زیادی از اطلاعات ندارند و می توانند روی یک مسئله متمرکز شوند.»

طیف اختلال موسوم به اوتیسم، عارضه ای است که مراکز ارتباط اجتماعی و کلامی را دربرمی گیرد و باعث می شود عملکرد مغز در ارتباط با محیط و اطرافیان، دچار تغییر شود. نتیجه آن می شود که کودکان یا افراد دارای اوتیسم، نگرش و درک متفاوتی از جهان دارند. برای آن ها نگرش به جهان امری است که با بانکی از تصاویر در مغز شکل می گیرد و برخی از ارتباط های پیچیده مانند شوخی، جوک و طعنه زدن را نمی‌تواند تمیز دهد.

طیف موسوم به اختلال اوتیسم گسترده است و از درجه های پایین و افراد موسوم به اوتیسم غیرفعال تا اوتیسم فعال را دربرمی گیرد. به دلیل گستردگی نشانه های این عارضه، آن را هنوز طیف می نامند و افرادی حتی با توانایی ویژه یا خاص، به دلیل مشکلات در برقراری رابطه اجتماعی و ارتباط محیطی، در این طیف تعریف می شوند.

این گزارش می گوید تشخیص اوتیسم در کرواسی روندی طولانی است و بچه ها در پنج یا شش سالگی می توانند از تشخیص کامل و دریافت کمک های لازم برخوردار شوند. این در حالی است که هرقدر سریع تر اوتیسم تشخیص داده شود، بهتر می توان به نیازهای کودک توجه کرد و با جهان متفاوت او نوعی ارتباط برقرار کرد.

برای تشخیص اوتیسم، برای هر کودک بین چهار تا شش ساعت وقت از سوی متخصص گذاشته می شود تا با کمک پازل، رنگ، شکل اجسام و توان ارتباط گیری کودک، بتوانند امکان اوتیسم و درصد جدی بودن آن را بررسی کنند. بر اساس آن تشخیص است که می توان برای هرکودکی نوعی برنامه آموزشی و درمانی و کمکی تشکیل داد.

در برخی از کشورها، شرط تشخیص اوتیسم، برای دریافت هرگونه کمک درمانی و تحصیلی و آموزشی آن هم از مراکز مشخص و خاص، از شروط اصلی است و با گسترش طیف اختلال اوتیسم، خانواده ها در فهرست های انتظار طولانی مدت قرار می گیرند.

«ماریا چوکلی» که «فیلیپ» پسر چهارساله اش در برنامه تحقیقی این روبات قرار دارد، می گوید روند تشخیص از سوی متخصص برای طیف اوتیسم، بسیار طولانی و خسته کننده و او مدت زیادی در نوبت مانده است. او می گوید: «فیلیپ ۱۴ یا ۱۵ ماهه بود که هرگونه حرف زدن یا تقلید صدا را متوقف کرد. حتی دیگر به کسانی هم که دور او بودند، نگاه نمی کرد. حتی به ما که پدر و مادرش بودیم، نگاه نمی کرد.»

وی می افزاید: «دو ماه پس از این وضعیت شروع کردیم به پیدا کردن راهی که به ما بگوید قضیه چیست. متاسفانه چون آن زمان فقط یک سال و نیمش بود، به ما می گفتند الان خیلی زود است، این الان خیلی بچه است، خیلی چیزها ممکن است اتفاق بیافتد. حالا منتظر بمانید ببینیم چه می شود. خیلی وقت از ما گرفته شد تا بفهمیم تشخیص دقیق چیست و چه کمکی می توانیم بکنیم.»

ماریا چوکلی در مورد اولین دیدار پسرش با روبات می گوید: «اولین باری که روبات را دید، نشست و نگاهش کرد. برای فیلیپ که خیلی کم می شود چیزی پیدا شود و او را آرام کند، دیدن این روبات خیلی جالب بود.»

محققان می گویند تجربه دیدار بچه ها با این روبات، مثبت بوده است. کودکانی که با کاهش تمرکز و توجه روبرو هستند یا این که نمی توانند به چشمان دیگران نگاه کنند، راحت با این روبات ارتباط می گیرند. از دیدن آن به وجد می آیند و در کل نتیجه مثبت بوده است.

کار تکمیل و ساخت این روبات یعنی رنه، در فرانسه انجام شده و چند کشور دیگر هم هستند که برای تشخیص اوتیسم، از روبات کمک می گیرند. کارشناسان امیدوارند ارتباط با روبات بتواند به تشخیص بهتر در آینده به افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، کمک کند.