کشف دورافتاده ترین جرم منظومه شمسی

منجمان می گویند دورافتاده ترین جرمی که تاکنون در منظومه شمسی مشاهده شده را کشف کرده اند.احتمال می رود نقطه ی روشنی که در اکتبر ۲۰۱۵ دیده شده سیاره ای سنگی در فاصله ی سه برابر دورتر از پلوتو باشد.

اسکات شپرد از بنیاد کارنگی واشینگتن، که گروهش این کشف را انجام داده اند می گوید:

ما هیچ چیزی درباره ی مدار آن نمی دانیم. تنها می دانیم که دورترین جرم شناخته شده است.

شپرد خبر یافتن این جرم تازه -که V774104 نامیده شده- را در روز ۱۰ نوامبر، در ۴۷مین نشست بخش دانش سیاره ای انجمن اخترشناسی آمریکا که در نشنال هاربر مریلند برگزار شد اعلام کرد.

گروه شپرد از روی شیوه ی جابجایی V774104 در آسمان در یک بازه ی چند ساعته، برآورد کردند که حدود ۱۰۳ یکای اخترشناسی (AU) از خورشید فاصله دارد. هر AU برابر با فاصله ی میانگین زمین تا خورشید است. فاصله ی این جرم تقریبا هم ارز فاصله ی فضاپیماهای دوقلوی پایونیر ۱۰ و ۱۱ است که از ۱۹۷۲ و ۱۹۷۳ راهی فضا شدند و اکنون در دو سوی سامانه ی خورشیدی جای دارند.

با نوری که این جرم نویافته در چنین فاصله ای دارد، می بایست قطری میان ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر داشته باشد، یعنی کمتر از نصف قطر پلوتو.

و این جرم تنها هم نیست. در همین پیمایش ژرفای آسمان که با بهره از تلسکوپ سوبارو در هاوایی و دوربین پیمایش انرژی تاریک در شیلی انجام گرفت، دانشمندان دریافتند که حدود یک دوجین جرم دیگر در فاصله ی ۸۰ تا ۹۰ یکای اخترشناسی از خورشید وجود دارد. از آن جایی که این اجرام در آسمان به کُندی جایجا می شوند، برای شناخت مدار -و ریشه ی- آن ها نیاز به حدود یک سال رصد و بررسی خواهد بود.

اگر روشن شود که راستای مدار این اجرام به نزدیک نپتون می رسد، پس می توانند اجرامی باشند که در پی یک رویارویی با نپتون به بیرون از فضای درونی سامانه ی خورشیدی رانده شده اند. ولی شپرد امیدوار است که برخی از آن ها عضو رده ای از اجرام شگفت انگیز باشند که به نام “ابر اورت درونی” شناخته می شود.

سیاره ی تیره

تنها دو جرم شناخته شده ی دیگر هست که به باور دانشمندان عضو این باشگاهند: “سِدنا” که در سال ۲۰۰۳ یافته شد، و ۲۰۱۲ VP113 که در سال ۲۰۱۲ یافته شد . هیچ یک از آن ها تاکنون کمتر از ۵۰ یکای اخترشناسی به خورشید نزدیک نشده اند. بقیه ی ابر اورت هم به باور دانشمندان، انباری بزرگ از دنباله دارهای بلند-دوره است که تا فاصله های صد یا حتی هزار بار دورتر از این اجرام گسترده شده است.

شپرد می گوید:

یک توضیح برای این مدارهای شگفت انگیز، کشش یک سیاره ی سنگی پرجرم ولی بسیار تیره است. چیزی که شاید در حال چوپانی این اجرام باشد [آن ها را به سوی خود کشیده و در مدارش به گرد خورشید، با خود جابجا می کند]

ولی به گفته ی شپرد و براون، توضیح امکان‌پذیرتر اینست که ابر درونی اورت نشانه هایی از دورانی را در خود نگه داشته که پیشینه اش به نخستین دَم زندگی سامانه ی خورشیدی می رسد، زمانی که خورشید و سیاره ها در یک پرورشگاه میان‌ستاره ای که تنگ میان ستارگان همسایه جای گرفته بود پدید می آمدند. شاید نیروهای گرانشی که آن زمان بر این ابر وارد می شده، اجرامی را به چنین مدارهایی کشانده بوده.

در سال آینده با دیدبانی اجرام نامزد تازه ای، شاید چند مورد تازه و کمیاب یافته شود که هرگز پا به درون سامانه ی خورشیدی نگذاشته باشند. در این صورت مدارهای آن ها به همراه مدارهای سدنا و VP 113، باید به ما کمک کند تا چیزی که بر این دنیاهای دوردست نفوذ دارد را بشناسیم. و در این میان باید منتظر بمانیم و ببینیم V774104 چه چیزی از آب در خواهد آمد.

منبع: newscientist