با هم یاد بگیریم «الکتریسیته»، «رسانایی» و «مدار»
انرژی الکتریکی: انرژی الکتریکی را میتوان به سهولت به انرژیهای دیگر مانند نور، گرما، صوت و حرکت تبدیل کرد.
رساناها و نارساناها (عایق): میدانیم که مواد از تعداد زیادی اتم تشکیل شدهاند. در مایعات و جامدات اتمها تنگاتنگ هم قرار دارند. هر اتم انرژی گرمایی دارد. این اتمها حرکت رفت و برگشت سریع دارند و اتمهای همسایهی خود را کنار میزنند. موادی که تعداد الکترونهای آزاد و متحرک در آنها ناچپز است، «نارسانای الکتریکی» نامیده میشوند. برای مثال بسیاری از پلاستیکها، چوبها، روغنها و … را میتوان به عنوان نارسانا نام برد که یا جریان برق را از خود عبور نمیدهند یا به سهولت عبور نمیدهند. اجسامی که تعداد الکترونهای آزاد متحرک در آنها زیاد است، رسانای الکتریکی نامیده میشوند که الکتریسیته در آنها به سهولت جریان مییابد؛ مانند بسیاری از فلزات.
علاوه بر رساناها و نارساناها موادی وجود دارد که از نظر رسانایی بار الکتریکی بین اجسام رسانا و نارسانا قرار گرفتهاند که آنها را نیمرسانا مینامیم مانند: سیلیسیوم و ژرمانیوم.
دستهی دیگری از مواد از نظر رسانای الکتریکی ابر رسانا هستند. رسانای الکتریکی این مواد بینهایت و مقاومت الکتریکی آنها در مقابل عبور جریان صفر است.
مدار الکتریکی: وقتی با یک لامپ، سیمهای رابط و باتری یک مدار ساده را تشکیل دهید، مشاهده میکنید که لامپ روشن میشود. در واقع در این مدار یک جریان الکتریکی ایجاد شده است. باتری با انرژیای که به اکترونها میدهد موجب جاری شدن آنها در مدار میشود. باتریها انرژی الکتریکی خود را از انرژی شیمیایای که دارند، تأمین میکنند.
جهت جریان برق در یک مدار ساده: جهت جریان الکتریسیته در مدار از قطب منفی به قطب مثبت است اما در مدار جهت قراردادی جریان را به کار میبرند که از قطب مثبت باتری به قطب منفی آن است.
مدار متوالی (سری) و موازی
در شکلهای زیر، در مدار «الف» دو لامپ به صورت متوالی و در مدار «ب» دو لامپ بهصورت موازی بسته شدهاند.
در مدار شکل «الف» اگر یکی از لامپها بسوزد، لامپ دیگر نیز خاموش میشود، ولی در مدار شکل «ب» با سوختن یک لامپ، لامپ دیگر خاموش نمیشود، بلکه پرنورتر میشود.
به هم بستن باتریها
باتری را نیز میتوان به دو صورت متوالی یا موازی به هم وصل کرد. وقتی باتریها بهصورت متوالی بسته میشوند؛ مدار، انرژی الکتریکی بیشتری میگیرد و لامپ پرنورتر میشود.