حفاری سنگر عصر سلیمان نبی، در درهی تیمنای
گروهی از باستانشناسان، دروازه و آغلهای دام را در «تپهی برده» که یکی از بزرگترین اردوگاههای ذوب مس در درهی تیمنا بوده است، کشف کردند که قدمت آن به سلطنت پادشاهی سلیمان نبی و داوود نبی میرسد.
دکتر «ارز بن یوسف»، یکی از مسئولین این گروه گفت: «درحالیکه هیچ توضیح واضحی در مورد معادن سلیمان نبی در کتاب عهد عتیق وجود ندارد، به نبردهای نظامی بین بنیاسرائیل و ادومیتها در درهی «آراوا» اشاره شده است. براساس متون کتاب مقدس، داوود صدها کیلومتر را به خارج از اورشلیم سفر کرد و در نبرد نظامی صحرایی مشارکت کرد و ۱۸،۰۰۰ ادومیت را در درهی نمک به هلاکت رساند. اکنون با یافتن شواهدی در مورد اقدامات دفاعی، میدانیم چه چیزی در این منطقهی دور دست برای او در خطر است؛ فلز مس.»
دروازه از سه عنصر اصلی ساخته شده است؛ مسیر مرکزی، دو ستون برجسته و دو اتاقک دروازه. دانشمندان میگویند: «این مسیر ۲.۹ متر عرض داشت و با ماسهسنگ فرش شده بود. همچنین سنگهای ورودیِ عظیمی داشت که یکی از آنها در آن محل یافت شد.»
مسیر ورود مستقیم در کنار ستونها واقع شده است؛ هر یک از این ستونها بین دیوار و اتاقکهای دروازه قرار داشتند. آنها عمدتأ بر روی سطوح هموار ساخته میشدند که بخشی از آن با ماسهسنگ پوشیده میشد و بیشترین نگرانی مربوط به تکنیکهای ساختوساز در دروازه را نشان میدهد. ستونها تقریبأ ۱ متر ارتفاع دارند و حداقل از پنج سنگ مسطح مستطیلی تشکیل شدهاند. این ستونها احتمالأ مبانی برجها یا پُستهای نگهبانی که از ورودی محافظت میکردند را نشان میدهند. دو اتاقک که در کنار راهروی دروازه واقع شدهاند ابعاد متفاوتی دارند؛ اتاقک شمالی مستطیلی است و اتاقک جنوبی تقریبأ مربعی است.
براساس تجزیه و تحلیل دقیق گردهها و دانهها، جانداران و حیوانات از یونجه خشک و تفالهی انگور تغذیه میکردند، معاش با کیفیت بالا که باید از منطقهی مدیترانه صدها کیلومتر دورتر آورده میشدند. دکتر بن یوسف گفت: «سنگر دروازه، یک نقطهی عطف بود، چون علاوه بر نقش دفاعی و اجرایی، عملکرد فرقهای یا نمادین داشت. این دروازه از سنگهای محکم ساخته شده بود تا در برابر هجوم بیگانگان محافظت کند.»
وی ادامه داد: «استخوانهای حیوانات و شمعهای سرگینی دستنخورده را پیدا کردیم و توانستیم غذاهایی که حیوانات میخوردند را با دقت تجزیه و تحلیل کنیم. غذای آنها، تیمار و مراقبت خاص آنها را براساس نقش کلیدی الاغها در تولید مس و داد و ستد در منطقهی لجستیکی نشان میدهد.»
باستانشناسان گفتند: «نتایج مطالعهی ما اطلاعات جدیدی را دربارهی جامعهی عصر آهن که در تولید فلز مس در تیمنا، مشارکت داشتند ارائه میدهد و بر پیچیدگی و سازماندهی مرکزی و همچنین مشارکت در داد و ستد بین منطقهای تأکید دارد. دروازه و دیوارهها سرمایهگذاری عمدهی آنها در دفاع را نشان میدهند و دورهی بیثباتی و تهدید نظامی را در قرن دهم قبل از میلاد در تیمنا منعکس میکنند.»
محل ذوب مس در سال ۱۹۳۴، توسط باستانشناس «نلسون گلوک» آمریکایی کشف شد. وی این محل را «تپهی برده» نامید، زیرا در عصر آهن بردهها در این اردوگاهها با کورههای آتشین و موانع سنگین که برای جلوگیری از فرار طراحی شده بودند، کار میکردند. اما در سال ۲۰۱۴، دکتر بنیوسف و نویسندگان دیگر این فرضیه را رد کردند؛ این کار نشان میدهد که رژیم غذایی و لباس ذوبکنندگان که از آنها در برابر شرایط صحرا محافظت میکرد، به جامعهی سلسله مراتبی و پیچیده اشاره دارد.
دکتر بنیوسف گفت: «دقت تاریخی کتاب عهد عتیق مورد پرسش واقع شده است، اما باستانشناسی، دیگر با آنها تناقض ندارد. در مقابل، کشفیات جدید ما با شرح درگیریهای نظامی جامعه در جنوب دریای مُرده در تضاد است.»
