فقط «دو هزار میلیارد کهکشان» در عالم قابل مشاهده!
جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، معمایی است حل نشده که دانشمندان سراسر دنیا مشغول یافتن پاسخ سؤالات بی‌شمار خود راجع به پیدایش و تکامل آن هستند. اگرچه دانشمندان و کیهان‌شناسان موفق به پیش‌برد کشفیات خود از جهان و افشاء نمودن بسیاری از نهان‌هایش شده‌اند اما همچنان این اطمینان وجود دارد که کیهان اسرار بی‌شماری در درون خود پنهان کرده باشد. یکی از این اسرار، کهکشان‌ها هستند. جهان محل سکونت تعداد نامشخصی از کهکشان‌هاست که در بیست سال اخیر، تعداد آنها بین صد تا دویست میلیارد برآورد شده بود.
اما طبق تحقیقاتی که اخیراً انجام شده، تعداد کهکشان‌ها به رقم عجیب «دو هزار میلیارد»، یعنی ده مرتبه بیشتر از تخمین‌های قبلی می‌رسد. کیهان‌شناسان همواره به دنبال برآورد تعداد کهکشان‌های داخل جهان قابل مشاهده بوده‌اند، یعنی آن بخشی از جهان که نور فرصت کافی برای رسیدن به ما را داشته است. کریستوفر کانسلایس، سرپرست محققان از دانشگاه ناتینگهام انگلیس می‌گوید: «تکنولوژی‌ای که در حال حاضر در اختیار ماست، فقط توانایی مشاهده‌ی ده درصد کهکشان‌ها را به ما می‌دهد. نود درصد دیگر، فقط زمانی قابل مشاهده خواهند بود که به تلسکوپ‌های بهتر و بزرگ‌تری دسترسی داشته باشیم.»
آرون ویکینسون، از دانشجویان دکترای دانشگاه ناتینگهام، مجری شمارش ابتدایی کهکشان‌ها بود. کاری که برای امکان انجام شمارش در ابعاد بزرگ‌تر، لازم و حیاتی به شمار می‌آید. تیم تحقیقاتی کانسلایس تصاویر تابش‌های یونی را از تلسکوپ‌های سراسر جهان، از جمله تلسکوپ هابل جمع‌آوری کرد و سپس به نقشه‌های سه‌بعدی تبدیل کرد.
این نقشه‌های سه‌بعدی امکان محاسبه‌ی چگالی کهکشان‌ها و همچنین محاسبه‌ی حجم‌های نواحی کوچکی از فضا را، یکی پس از دیگری، مهیا ساخت. محققان می‌گویند که در این تحقیقات طاقت‌فرسا، مجبور به تخمین تعداد کهکشان‌هایی که ممکن است از دست‌شان در رفته باشد نیز شده‌اند. کاری شبیه به حفاری باستان‌شناسانه‌ی میان‌کهکشانی!
نتایج تحقیقات براساس اندازه‌گیری‌های انجام شده از تعداد کهکشان‌های مشاهده شده در دوره‌های گذشته، نمونه‌های گوناگون زمان، در طی تاریخ کیهان است. وقتی کانسلایس و تیمش، با همکاری دانشمندان دانشگاه لایدن هلند و دانشگاه ادینبرو، تعداد کهکشان‌های یک دوره‌ی خاص را بررسی کردند، دریافتند که تعداد کهکشان‌های آن دوره نسبت به دوره‌های قبل کاهش یافته است. ظاهراً وقتی جهان فقط چند میلیارد سال سن داشته، تعداد کهکشان‌های موجود در یک حجم خاص از فضا ده برابر همان حجم در دوره‌ی امروز بوده است. اکثر این کهکشان‌ها، سیستم‌های کم‌جرمی بودند. جرمشان نزدیک به جرم کهکشان‌های اقماری راه‌شیری، یعنی ابرهای ماژلانی کوچک و بزرگ، در دنیای امروز بوده است.
کانسلایس می‌گوید: «فهمیدن این نکته که در ۱۳.۷ میلیارد سال تکامل کیهانی پس از بیگ‌بنگ، کهکشان‌ها بوسیله‌ی ایجاد ستارگان و ادغام شدن با یکدیگر، مشغول رشد کردن بوده‌اند، بسیار اعجاب‌انگیز است.» او می‌گوید: «این‌که در زمان گذشته کهکشان‌های بیشتری وجود داشته، بیانگر تمایل قابل توجه تکامل به کاهش شمار این‌گونه سیستم‌ها از طریق ادغام آنها با یکدیگر است.» وی ادامه می‌دهد: «ما قادر به دیدن تعداد زیادی از این کهکشان‌ها نیستیم. چراکه آنها بسیار دور و کم‌نور شده‌اند. تعداد کهکشان‌های موجود در عالم، یکی از سؤالات بنیادین کیهان‌شناسی است. این حقیقت که هنوز ۹۰ درصد کهکشان‌های عالم نانشاخته‌اند، مغز را شعله‌ور می‌سازد.»
