چگونه متن سخنرانی را فراموش نکنیم ؟
چگونه متن سخنرانی را فراموش نکنیم ، این موضوع واقعاً معضلی برای بیشتر سخنرانان، مخصوصاً سخنرانانی که هنوز حرفه ای نشده اند هست.
تا چند سالِ قبل یکی از دغدغه های بزرگِ من برای سخنرانی، فراموش کردنِ متنِ سخنرانی ام بود. می ترسیدم به روی سِن برم و چیزهایی رو که باید بگم فراموش کنم و آبرو ریزی بشه.
البته یکی دو مرتبه هم این موضوع برایم پیش آمد. خیلی ناراحت کننده بود. اما تجربه خوبی بود.
شاید یکی از اصلی ترین دلایلِ نگرانی شما هم برای اجرای یک سخنرانی فراموش کردنِ متنِ سخنرانی باشه. اما دیگه نگرانِ این موضوع نباشید. در این مقاله ۶ ترفرند کاربردی رو با شما به اشتراک میزارم تا زمانیکه برای اجرای یک سخنرانی آماده می شوید، با اعتماد به نفسِ کامل سخنرانی کنید.
۱) چگونه متن سخنرانی را فراموش نکنیم : روخوانی از متن سخنرانی
یکی از مرسوم ترین روش هایی که در زمانِ اجرای سخنرانی به کار میره روخوانی از متن سخنرانی هست.
روخوانی متن سخنرانی ایرادات و مزایایی دارند که باهم بررسی اش می کنیم.
در رشته مدیریت مبحثی وجود داره که میگه ” بستگی داره به …” (…It depends on) در اینجا هم روخوانی از متن بستگی داره به اینکه ما در کجا و برای چه کسانی درحال سخنرانی هستیم.
مثلاً در یک سخنرانی رسمیِ حقوقیِ بین الملل، قطعاً ما باید از روی متن سخنرانی ارائه کنیم تا به قولی یک “واو” جابجا نشود، اما در یک سخنرانی عادی میتونیم از یک دست نوشته یا حتی یک کاغذِ یادداشت کوچیک هم استفاده کنیم.
از معایب روخوانی از متن سخنرانی میشه به موارد زیر اشاره کرد:
- به دلیل اینکه سرمون پایین هست، تُنِ صدامون پایین تر خواهد آمد
- نمی تونیم با حضار ارتباط چشمی برقرار کنیم
- ممکنِ خطی که در حالِ خواندنش هستیم گم کنیم و به دردسر بیافتیم
- اگر تجربه خواندن از روی متن رو نداشته باشیم ممکنِ که نتونیم به درستی حسی رو به شنونده منتقل کنیم و یا به صورت صحیح متن رو نخونیم
از اونجا که هدف از هر سخنرانی جلب توجه مخاطبان و علاقه مندی اونهاست، سخنرانی ما باید ساده و روان، به زبان عامیانه و همه فهم باشه، اگر به این صورت نباشه قطعاً سخنرانی ما خیلی خسته کننده می شه و به هدفی هم که برای سخنرانی خودمون برنامه ریزی کردیم نخواهیم رسید.
جارلیز اف کسترینگ (بانی رشد شرکت جنرال موتورز) میگه:
“آنچه من می خواهم بگویم خیلی مهم تر از آن است که بتواند روی کاغذ بیاید. من ترجیح می دهم مطالب را روی فکر شنونده ها و روی احساس آنها بنویسم. یک برگ کاغذ نمی تواند بین من و آنهایی که می خواهند تحت تأثیر سخنانم قرار بگیرد حایل شود”
روخوانی این حس رو به مخاطب میده که حرف مال ما نیست.
بنابراین اگر قرار باشه سخنرانی حساس و مهم به همراه جزئیات زیادی ارائه بشه، بهترین گزینه استفاده از متن سخنرانی و روخوانی آن است.
۲) چگونه متن سخنرانی را فراموش نکنیم : حفظ کردن متن سخنرانی
برای حفظ کردن متن سخنرانی دیگه نمیشه از مبحث “بستگی داره به …” استفاده کرد. چون واقعاً این کار یک اشتباه محض هست که سخنرانی خودمون رو بنویسیم و با تمرین و تکرار حفظش کنیم. تفاوتی که در حفظ کردن متن سخنرانی نسبت به روش قبل وجود داره این است که امکان داره ارتباط چشمی بین سخنران و مخاطب برقرار بشه اما معایب زیادی داره که استفاده از این روش به هیچ عنوان پیشنهاد نمی شه.
با هم این معایب رو بررسی می کنیم:
- مصنوعی بودن صحبت
- فراموش کردن متن
- پاره شدن رشته افکار در زمانی که سوالی پرسیده میشه
- وقت گیر بودنِ این روش
از اونجا که ما متن سخنرانی رو حفظ کردیم بنابراین هر اونچه که بر روی کاغذ نوشته شده، دقیقاً همون در هنگام سخنرانی گفته میشه و صحبت ما خیلی کتابی و مصنوعی به نظر میرسه و به احتمال خیلی زیاد هم حسی بین مخاطب و سخنران رد و بدل نمیشه.
حفظ کردن متن سخنرانی یک اشتباه محض است
از معایب حفظ متن سخنرانی میشه به موارد زیر اشاره کرد:
- این روش بسیار وقت گیر هست
- باتوجه به استرس در هنگام سخنرانی، میزان فراموشی متن بیشتر خواهد شد
- پاره شدن رشته افکار، مخصوصا در زمانی که سوالی پرسیده می شود
- هیچ انعطافی در زمان ارائه سخنرانی وجود نداره و سخنران فقط مثل یک طوطی حرفهایی که حفظ کرده است رو بیان می کنه
اگر یک همچین زمانی رو میخایم به حفظ کردن یک سخنرانی اختصاص بدیم، همون زمان رو میتونیم به یادگیری اصولی یک سخنرانی اختصاص بدیم و آموزش سخنرانی رو فرابگیریم
۳) چگونه متن سخنرانی را فراموش نکنیم : استفاده از برگه دست نوشته
این روش هم یکی از روش های متداولی هست که در کشور ما انجام میشه، یعنی مواردی که باید ارائه بشند، بصورت تیتر وار بر روی یک برگه A4 نوشته میشه و اون برگه در دست یا روی میز سخنران قرار میگیره و هر زمان که سخنران نیاز داشت به سراغ اون برگه میره.
پیشنهاد میکنم اگر از این برگه ها استفاده میکنید به جای اینکه برگه رو در دستتون بگیرید یا روی میز بذارید، از یک پایه نُت (پوپیتر) استفاده کنید تا زمانیکه در حالِ راه رفتن هستید مجبور نباشید به سمتِ میز برگردید، همچنین در دست گرفتن این برگه باعث میشه دست و بال سخنران گرفته شه، مخصوصاً زمانیکه در دست دیگه اش میکروفن هم باشه.
استفاده از این روش نسبت به دو روش قبلی خیلی بهتر و حرفه ای تر هست.
از مزایای این روش میشه به موارد زیر اشاره کرد:
- در این روش سخنران ارتباط خوبی با مخاطب ها میتونه برقرار کنه
- سخنران میتونه ارتباط چشمی بهتری با حضار داشته باشه
- صحبت هایی که انجام میده مصنوعی و عصا قورت داده نیست
- سخنران در این روش به احتمال خیلی زیاد میتونه به مخاطب ها حس رو منتقل کنه
سخنران باید چندین مرتبه قبل از سخنرانی اصلی، بصورت تمرینی سخنرانی رو از اول تا آخر اجرا کنه تا در زمانِ سخنرانی به مشکلی برنخوره
۴) چگونه متن سخنرانی را فراموش نکنیم : استفاده از فلش کارت
استفاده از فلش کارت ها یا همون کاغذ یادداشت های کوچیک، روش خوبی برای ارائه یک سخنرانیِ خوب است.
در این روش ، واژه های کلیدی رو در کاغذهای یادداشت کوچیک که معمولاً اندازه اش ۱۰×۱۲ هست می نویسیم و در زمانِ سخنرانی می تونیم این کاغذها رو در دستمون بگیریم و هر وقت که نیاز شد به این فلش کارت ها نگاهی بندازیم.
این روش هم دقیقا مثل روش قبل است با این تفاوت که در روش قبلی بر روی کاغذ A4 جمله بندی نوشته می شد، اما در این روش از کاغذهای کوچیک استفاده میشه و به جای نوشتن جمله، از کلمات کلیدی هر مطلب استفاده میشه.
از مزایای این روش، میشه به قابل دسترس بودن و کلمات کیلیدی اش اشاره کرد که کار رو برای سخنران راحتر میکنه.
می تونیم به جای اینکه فلش کارت ها رو در دستمون بگیریم در جیب مون بذاریم و هر زمان نیاز بود بهش مراجعه کنیم.
۵) چگونه متن سخنرانی را فراموش نکنیم : استفاده از اسلایدها
یکی از جدیدترین روشهایی که برای ارائه، در سخنرانی استفاده میشه، اسلایدها هستند.
اسلایدها ی جورایی شبیه به دست نوشته های ما هم عمل میکنند، مثلاً موضوعی که قرار است ارائه شود، تیترش یا زیر عنوان ها در همان اسلاید وجود دارد که سخنران می تونه ازش بعنوان به یادآوری موضوعات استفاده کند.
خوشبختانه در بیشترِ سالن های کنفرانس دستگاه ویدئو پروژکتور نصب شده است که کار رو برای بیشترِ سخنران ها آسان کرده.
نرم افزارهای زیادی برای ساخت اسلایدها وجود داره که میشه ازشون استفاده کرد، معروف ترین این نرم افزارها، نرم افزار پاورپوینتِ شرکت مایکروسافت هست که در پکیج آفیس ارائه شده .
و همچنین نرم افزار آنلاین پرزی (www.Prezi.com) هست که می تونیم در سخنرانی های خودمون استفاده کنیم.
اگر بخواهیم یک فرق عمده بین این دو نرم افزار را بیان کنیم، این است که:
- در نرم افزار پاورپوینت، تصویر ثابت است و اشیاء حرکت میکنند.
- اما در نرم افزار پرزی برعکس پاورپوینت است، اشیاء ثابت هستند و تصویر حرکت میکنند.
نرم افزارهای ساخت اسلاید، به ما اجازه میدند که از تصاویر، نوشته ها، فیلم، صوت، حرکات، جلوه های تصویری و انیمشین استفاده کنیم تا بتونیم سخنرانی و ارائه مطلب بهتر و کامل تری رو داشته باشیم، البته استفاده از اسلایدها در سخنرانی به این منظور نیست که تمامِ کارهارو به عهده اسلایدها بزاریم.
این صحنه رو خیلی زیاد دیدم که، افراد وقتی از اسلاید استفاده میکنند نقشِ خودشون بعنوان سخنران، کمرنگ می شه، درصورتی که استفاده از اسلاید باید مکمل سخنران و وسیله ای کمکی برای سخنران باشه تا بتونه سخنرانی اش رو خیلی حرفه تر و قابل فهم تر ارائه بده، نه اینکه جای سخنران رو بگیره.
یکی از اشتباهات بسیار رایج در استفاده از اسلایدها این است که، متن کامل سخنرانی روی اسلایدها نوشته میشه و سخنران پشت به مخاطب می ایسته و شروع میکنه به رو خوانی از آن
این کار هم شخصیت حرفه ای سخنران رو زیر سوال میبره و هم پشت کردن به مخاطب ها باعث بی احترامی به اونها میشه.
من به عنوان یک مدرس سخنرانی، اعتقاد دارم که یک اسلاید غیراصولی و اشتباه، تمام اعتبار یک سخنران رو زیر سوال میبره و اگه اصول طراحی اسلاید رو به درستی نمی دونیم بهترِ که ازش استفاده نکنیم.
۶) چگونه متن سخنرانی را فراموش نکنیم : استفاده از نقشه ذهنی
یکی از قدرتمندترین و حرفه ای ترین ابزارهایی که برای ارائه مطلب می تونیم ازش استفاده کنیم، نقشه ذهنی (Mind Map) ست که چیزی شبیه به درختچه حافظه است اما خیلی کامل تر و حرفه ای تر.
نقشه ذهنی معمولاً در کاغذهای A4 یا حتی A3 رسم میشه، در زمان سخنرای، می تونیم نقشه ذهنی که رسم کردیم بر روی پایه نُت قرار بدیم و مثل برگهء دست نوشته ازش استفاده کنیم، اما استفاده از نقشه ذهنی فوق العاده راحت تر است و دسترسی به مطالبش هم خیلی سریع تر انجام می گیره، دلیلش هم این است که در نقشه ذهنی از کلمات کلیدی، تصاویر و رنگ ها استفاده شده که درک مطلب رو فوق العاده سریع تر و قابل فهم تر می کنه.
هر چی از مزایای نقشه ذهنی بگم کم گفتم؛
در یادداشت های خطی، فرد در یک لحظه فقط محدود به یک مفهوم است، زمانی که سخنران شروع به خواندن متنی که بصورت خطی نوشته شده میکنه، تا پایانِ تموم شدنِ اون خط باید ادامه بده تا مفهوم اون جمله رو به درستی متوجه بشه، البته اگه این وسط خط رو گم نکنه، اما این کار واقعاً برای سخنران با وجودِ استرسی که در هنگام سخنرانی اش داره خیلی سخته.
در حقیقت نقشۀ ذهنی سازمان دهندۀ افکار ما است هست. و از چند بُعد اطلاعات را وارد مغز ما میکنه.
نقشه ذهنی یک دایره در وسط داره که موضوعِ اصلی صحبتِ یا همون هسته مرکزیِ سخنرانی در اون نوشته می شه و در اطرف این هسته موضوعاتی که قرار است ارائه شه به ترتیب نوشته میشند. به عبارتی ترسیم نقشه ذهنی، موضوعِ صحبت رو از کل به جزء برای ما مشخص میکنه و ترتیب اون رو هم بصورت مرتب به ما نشون میده.
استفاده از نقشه ذهنی باعث میشه که خیلی راحتر به موضوعاتی که قراره در سخنرانی ارائه بدیم دسترسی داشته باشیم.
در تحقیقاتی که انجام شده، عکس ها، تصاویر و رنگ ها خیلی راحتر به یاد آورده میشند و از همین تکنیک در نقشه ذهنی استفاده شده است و میتونیم با یک نگاه مفهوم اون مطلب رو به یاد بیاریم.
پیشنهاد میکنم برای ترسیم نقشه ذهنی، هر شاخه رو به یک رنگ اختصاص بدیم تا راحتر بشه موضوعات رو از هم دیگه تشخص داد و سریعتر به اون موضوعی که نیاز داریم برسیم.
برای کشیدن و خواندن نقشه ذهنی از سمت راست و به صورت ساعت گرد شروع میکنیم و حول دایره مرکزی موضوعات و زیر شاخه هاشون رو میکشیم، دقت داشته باشید زمانیکه به سمت چپ دایره میرسیم برای خواندن زیر شاخه باید از بالا شروع کنیم
در ترسیم نقشه ذهنی باید از کلمات کلیدی هر مبحث استفاده کنیم تا هم جای کمتری بگیره و هم اینکه بتونیم با قلمِ درشت تر و بزرگتر بنویسیم تا زمانیکه نیاز به خواندنش پیدا کردیم راحتر قابل خواندن باشه.
