کوه سوزان استرالیا، ۶۰۰۰ سال در حال سوختن
کوه سوازن معروف به وینگن در نیو ساوت ولز استرالیا به مدت ۶۰۰۰ سال است که بدون وقفه در حال سوختن است و گردشگران میتوانند با خیال راحت از این پدیده جالب دیدن کنند.
حدود ۲۲۴ کیلومتری شمال سیدنی، در نیوساوت ولز استرالیا، کوهی قرار دارد که طی ۶۰۰۰ سال گذشته در حال سوختن بوده است. آتش این تپه در عمق ۳۰ متری زیر زمین میسوزد و منشا آن لایههای زغال سنگی است که در ماسه سنگها جریان دارد. بومیهای استرالیا به آن کوه وینگن (mountain Wingen) میگویند که به معنای آتش است و از حرارت آن برای گرم کردن خانهها در ماههای زمستان، برای پخت و پز و ساخت ابزارآلات استفاده میکنند. این بومیان معتقد هستند یکی از افراد قبایل زمانی که اهریمن او را به درون زمین میبرده، برای هشدار به دیگران این کوه را آتش زده است.
کاشفان اروپایی و مهاجران اولیه از وجود این کوه خبر داشتند؛ اما میپنداشتند دودی که از کوه بلند میشود، ناشی از فعالیتهای آتشفشانی باشد. تا اینکه یک زمینشناس در سال ۱۸۲۹ موفق شد علت آتشسوزی را وجود لایههای زغال سنگ در بستر کوه اعلام کند.
سوختن زغالسنگ موضوعی رایج است و هزاران تکه از آنها در سطوح زیرزمین اقصی نقاط دنیا در حال سوختن هستند، به طوری که فقط در ایالت پنسیلوانیا آمریکا، ۴۵ آتشسوزی در جریان است که معروفترین آنها از سال ۱۹۶۲ در معدن سنترالیا در حال سوختن است. در هند، بیش از هفتاد آتشسوزی در سطوح زیرین منطقه زغالخیز Jharia در جارکند وجود دارد که آتشسوزی آنها از سال ۱۹۱۶ آغاز شده و رفته رفته منبع اصلی زغالسنگ در کشور را نابود میکند.
این مشکل در کشورهای غنی از زغالسنگ مانند چین که آتشسوزیهای زیرزمینی باعث از بین رفتن حداقل ۱۰ میلیون تن زغال سنگ در طول سال میشود، حادتر است؛ هر چند برخی برآوردها، این عدد را بیست برابر بیشتر نشان میدهد. علاوه بر سوختن میلیونها تن زغالسنگ، آتشسوزیهای ناشی از آن باعث آلودگی شدید هوا و افزایش گازهای گلخانهای در جو زمین میشود. یک زمینشناس از دانشگاه آلاسکا این مسئله را یک فاجعه جهانی بدون مرز جغرافیایی قلمداد کرده که اگر فکری برای آن نشود، خسارتهای زیادی به بار خواهد آورد.
آتشسوزی زغالسنگها در زیر زمین، از پایدارترین آتشسوزیهای کره زمین به شمار میرود که میتواند برای هزاران سال بدون وقفه بسوزد. شواهد زمینشناسی حاکی از آن است که آتشسوزی زغالسنگها از دوران پلیستوسن وجود داشته، اما آتشسوزیهای امروزی ناشی از خطای انسانی بوده نظیر حوادث ناشی از معادن یا باز شدن راهی که به طور ناخواسته باعث رسیدن اکسیژن به زغالسنگ میشود. برخی از زغال سنگها در دمای ۴۰ درجه سانتیگراد به یکباره مشتعل شده و وقتی آتشسوزی شروع میشود، دما به سرعت بالا میرود. با رسیدن اکسیژن به زغالسنگها، آتش شعلهور میشود، اما از آنجا که امکان تهویه هوا خیلی کم است، گرما در داخل زمین محبوس میماند به طوری که دمای برخی از این آتشسوزیها از ۵۰۰ در جه سانتیگراد تجاوز میکند.
خاموش کردن این آتشسوزیها کار دشواری است. مارک امگل، کارشناس زمینشناسی میگوید: «شما آتشی را خاموش میکنید و ۱۰ متر آن طرفتر آتش دیگری بیرون میزند». به همین دلیل، بسیاری از کشورها از تلاش برای خاموش کردن آنها دست کشیدهاند. این آتشسوزیها، تغییرات قابل توجهی در مناظر و محیط اطراف خود به وجود میآورند. به عنوان مثال در نزدیکی یکی از این آتشسوزیها در کشور آلمان، دمای هوای کوه تا حدی افزایش پیدا کرد که بسیاری از حشرات و عنکبوتها میتوانستند در سرمای زمستان به زندگی خود ادامه دهند و زنده بمانند. در کوه سوزان استرالیا نیز، گرمای ناشی از آتش سوزی باعث نابودی پوشش گیاهی منطقه شده است. بخش اعظمی از این منطقه در اثر همین آتشسوزیها نابود شده و دود از شکافهای متعدد زمین بیرون میآید. گرمای زمین نیز باعث قرمز شدن رنگ خاک شده است.
برخلاف کوه سوزان پنسیلوانیا، کوه وینگن استرالیا محلی امن برای بازدید گردشگران است. یک مسیر پیادهروی ۴ کیلومتری در این منطقه وجود دارد که مجهز به تابلوهای راهنما و اطلاعاتی درباره داستان این کوه و میراث هیجانانگیز مردم بومی است. یک سکوی تماشا بر فراز این کوه سوزان قرار دارد که محلی امن برای تماشای خروج دود از شکافهای زمین و سنگهایی است که در اثر دما تغییر شکل پیدا کردهاند.