اسرار طول عمر گل نیلوفر آبی مقدس

اخیراً تیمی متشکل از ۷۰ دانشمند موفّق‌‌‌‏شدند توالی ژنوم (ژنوم، همهDNA موجودات زنده است که شامل کل ژنهای آنها می شود) گل نیلوفرآبی را مشخص‌‌‌‏کنند که این امر به دانشمندان کمک‌‌‌‏می‌‌‌‏کند توانایی زنده‌‌‌‏ماندن این گیاه را در طول هزاران سال، درک‌‌‌‏کنند. نیلوفر آبی سمبل نامیرایی و رستاخیز است که در طول نسل‌‌‌‏ها برای مردم الهام‌‌‌‏بخش ایمان بوده‌‌‌‏است. (سیل لِبار)

اخیراً تیمی از ۷۰ دانشمند توانستند اسرار این گیاه باستانی را آشکار سازند. این گیاه می‌‌‌‏تواند در شرایط بسیار سخت برای صدها سال زنده‌‌‌‏بماند.

محققانی از ایالات‌‌‌‏متحده، چین، استرالیا و ژاپن توالی ژنوم گل نیلوفر آبی مقدس (Nelumbo nucifera) را به‌‌‌‏دست‌‌‌‏آوردند. اعتقاد براین‌‌‌‏است که این گل راز‌‌‌‏هایی برای طول عمر بیشتر دربردارد.

جین شین میلر، دانشمند ارشد دانشگاه یو‌‌‌‏سی‌‌‌‏ال‌‌‌‏اِی در مطلبی در یکی ‌‌‌‏از نشریات اظهار داشت: “ژنوم گل نیلوفرآبی، یکی از قدیمی‌‌‌‏ترین ژنوم‌‌‌‏های جهان است و اکنون ما الفبای آن را شناسایی‌‌‌‏کرده‌‌‌‏ایم. زیست‌‌‌‏شناسان مولکولی اکنون می‌‌‌‏توانند به راحتی بفهمند که چگونه ژن‌‌‌‏های آن در زمان‌‌‌‏های بسیار سخت خود را با شرایط وفق‌‌‌‏می‌‌‌‏دهند و چرا بذر این گیاه می‌‌‌‏تواند ۱۳۰۰ سال زنده‌‌‌‏بماند. این کشف گامی‌‌‌‏است به‌‌‌‏سوی کشف راز‌‌‌‏های ضد‌‌‌‏پیری.”

“گیاه نیلوفرآبی، سوسن سفید آبی و سوسن آبی رود نیل در مصر نیست. نیلوفرآبی گیاهی است که از زمین گل‌‌‌‏آلود، ‌‌‌‏با شکوفه‌‌‌‏هایی زیبا و برگ‌‌‌‏هایی بی‌‌‌‏عیب و نقص و سبز‌‌‌‏ که به‌‌‌‏اندازه‌‌‌‏ی یک پیتزای بزرگ می‌‌‌‏باشد، بدون آلودگی سر از آب بیرون می‌‌‌‏آورد.”

(جین شین-میلر، دانشمند ارشد دانشگاه یوسی‌‌‌‏ال‌‌‌‏ای)

نیلوفر آبی که به‌‌‌‏خاطر پاکی معنوی و طول عمر آن مورد احترام‌‌‌‏است، نه ‌‌‌‏تنها می‌‌‌‏تواند در شرایط آب و هوایی سخت زنده‌‌‌‏بماند، بلکه بذر آن تا هزاران سال قابلیت ادامه‌‌‌‏ی حیات را دارد. با‌‌‌‏وجود گذشت قرن‌‌‌‏ها، پروتئین موجود در بذر این گیاه قادر به افزایش جوانه‌‌‌‏زنی آن حتی در زمان نبود نور خورشید می‌‌‌‏باشد.

شن میلر به اپک‌‌‌‏تایمز گفت: “بذر نیلوفر آبی می‌‌‌‏تواند به فعال‌‌‌‏سازی ژن‌‌‌‏هایی بپردازد که در تولید پروتئین‌‌‌‏هایی برای اصلاح و تحمل شرایط محیطی طاقت‌‌‌‏فرسا موثرهستند. این قواعد ژنتیکی منبعی بی‌‌‌‏همتا و با‌‌‌‏ارزش برای بررسی این گیاه می‌‌‌‏باشد.”

وی اظهار‌‌‌‏داشت که درصد بالایی از پروتئین دانه‌‌‌‏ی این گیاه حتی در هوای بسیار گرم، سیال و مایع می‌‌‌‏ماند. این پروتئین‎ها با قابلیت تحمل گرما، برای غلبه بر شرایط طاقت‌‌‌‏فرسا، حیاتی هستند.

در اوایل دهه‌‌‌‏ی ۹۰ میلادی، شن میلر مسئول تیمی تحقیقاتی از دانشگاه یو‌‌‌‏سی‌‌‌‏ال‌‌‌‏ای در شمال‌‌‌‏شرق چین بود که توانست از بستر دریاچه‌‌‌‏ای، بذر گیاه نیلوفرآبی را کشف کند که با‌‌‌‏ وجود عمر۱۳۰۰ ساله‌‌‌‏ی آن قادر به رویش بود. این کشف تنها به‌‌‌‏دلیل این حقیقت که بذر گیاهان دیگر تقریبا تا ۲۰ سال یا کمتر قابل رویش هستند، از اهمیت برخوردار بود. به‌‌‌‏گفته‌‌‌‏ی او این بذر یکی از قدیمی‌‌‌‏ترین دانه‌‌‌‏های قابل رویش است که عمر آن از طریق کربن رادیواکتیو تخمین‌‌‌‏زده‌‌‌‏شده و بیشترین مطالعه بر روی آن انجام‌‌‌‏شده‌‌‌‏است.

بعدها در سال ۱۹۹۶، تیم دیگری را در چین رهبری کرد. تیم او با کمک کشاورزان محلی در استان لیانینگ، به جمع‌‌‌‏آوری دانه‌‌‌‏های ۴۵۰ تا ۵۰۰ ساله‌‌‌‏ی گیاه نیلوفرآبی پرداخت. بیش‌‌‌‏از ۸۰ درصد از این دانه‌‌‌‏ها قادر به رویش بودند که این امر نشان‌‌‌‏دهنده‌‌‌‏ی این است که این گیاه دارای سیستم ژنتیکی قدرتمندی است که می‌‌‌‏تواند نقص‌‌‌‏های ژنتیکی خود را که از عمر زیاد آن ناشی‌‌‌‏می‌‌‌‏شود، اصلاح‌‌‌‏کند.

بنابراین مطلب منتشر شده، ژنوم نامتعارف گیاه نیلوفر آبی برای بقا، مهارت دیگری نیز به او می‌‌‌‏دهد: “برگ‌‌‌‏های آن آلودگی و آب را دفع‌‌‌‏می‌‌‌‏کند، گل‌‌‌‏هایش برای جذب گرده، گرما را افزایش می‌‌‌‏دهد و پوشش میوه‌‌‌‏ی آن حاوی آنتی‌‌‌‏بیوتیک و پارافین است که جوانه‌‌‌‏زنی دانه را تضمین‌‌‌‏می‌‌‌‏کند.”

مردم اغلب سوسن آبی را با نیلوفر آبی اشتباه‌‌‌‏می‌‌‌‏گیرند اما به گفته‌‌‌‏ی شن میلر نیلوفرآبی نه سوسن آبی است و نه سوسن آبی مقدس مصری است. نیلوفرآبی گیاهی است که از زمین گل‌‌‌‏آلود، ‌‌‌‏با شکوفه‌‌‌‏هایی زیبا و برگ‌‌‌‏هایی بی‌‌‌‏عیب و نقص و سبز‌‌‌‏ که به‌‌‌‏اندازه‌‌‌‏ی یک پیتزای بزرگ است، بدون آلودگی سر از آب بیرون می‌‌‌‏آورد.

درک سیستم اصلاحی و ترمیم این گیاه، نگرش عمیقی را نسبت به توانایی سالم‌‌‌‏ماندن آن با وجود طول عمر بالایش ایجاد‌‌‌‏می‌‌‌‏کند. ژنوم تازه کشف‌‌‌‏شده‌‌‌‏ی این گیاه راههای جدیدی را در همه‌‌‌‏ی زمینه‌‌‌‏ها‌‌‌‏ی تحقیقات زیست‌‌‌‏شناسی ارائه‌‌‌‏می‌‌‌‏دهد. به‌‌‌‏گفته‌‌‌‏ی شن میلر: “تازه تحقیقات بیشتر در دیگر زمینه‌‌‌‏ها آغاز‌‌‌‏شده‌‌‌‏است.”

این تحقیق در مجله‌‌‌‏ی زیست‌‌‌‏شناسی ژنوم در ماه می امسال به چاپ رسیده‌‌‌‏است.