آثار باستانی سه هزار ساله از داستان داوود و جالوت
حفاریهای باستانشناسی در حومه شهر بیتالمقدس شواهد جدیدی را در مورد آداب مذهبی قوم بنی اسرائیل در حدود سه هزار سال پیش و نکات تازهای را از روایات و اساطیر مربوط به زندگی داوود پیامبر و ملک سلیمان برملا کرده است.
یوزف گارفینکل، باستانشناس دانشگاه عبری بیتالمقدس، در این باره میگوید: «ما بقایای شهری را پیدا کردهایم که ساکنان آن پیرو پادشاهی از قوم یهود بودهاند. این قلمرو پادشاهی از آن چه در تاریخ تحت عنوان ملک پادشاهی فیلستاین یا اسرائیل کهن شناخته میشود کاملا متفاوت است.»
این منطقه که نام امروزی آن «خیربت قیافا» است در سی کیلومتری جنوب غربی شهر بیتالمقدس واقع شده و بر فراز تپهای قرار دارد که بر دره «الاه» مشرف است. این شهر در فاصله نزدیکی از شهر باستانی «گت» قرار داشته و طبق اساطیر انجیل غولی موسوم به جالوت از این شهر برمیآید تا به جنگ قوم بنی اسرائیل برود. اما در این نبرد به ضرب قلوهسنگی که به دست داوود پیامبر پرتاب میشود از پای درمیآید.
یوزف گارفینکل حقیقی بودن این داستان را نمیتواند تایید کند، اما میگوید که اسلحهها، ابزارهای فرقه مذهبی ساکن در این شهر و حتی استخوان حیوانات که در اطراف این منطقه کشف شده نشان میدهد که این شهر یکی از مراکز نظامی در قلمرو تحت کنترل خاندان داوود و مدتها در حال جنگ بوده است.
بر اساس آزمایش تشخیص قدمت ماده کربن در چوبهای زیتونی که در این منطقه سوزانده شده، باستانشناسان معتقدند که این شهر باستانی فقط ۴۰ سال، یعنی از سال ۱۰۲۰ تا ۹۸۰ قبل از میلاد پا برجا بوده و پس از آن ویران شده است.
برخی از منتقدان این فرضیات میگویند که «خیربت قیافا» نیز یک روستای دیگر از قلمرو پادشاهی کهن اسرائیل در ساحل غربی رود اردن بوده و داوود در بهترین حالت یک فرمانده دونپایه محلی یا شخصی نظیر رابین هود بوده است.
اما یوزف گارفینکل میگوید که وسایلی که در ویرانههای این روستای باستانی کشف شده فرضیههای مربوط به وجود پادشاهی داوود پیامبر و مراسم مذهبی که در انجیل و تورات توصیف شدهاند را تقویت میکند.
برای مثال، وی خاطرنشان میکند که پرهیز از نقاشی چهره انسان یکی از ویژگیهای قلمرو قوم یهود بوده، در صورتی که در سایر نقاط پادشاهی اسرائیل باستان ترسیم و نقاشی چهره انسان بسیار متداول بوده است.
بخشی از وسایل مربوط به مراسم مذهبی ساکنان این شهر پنج سنگ بزرگ در حالت ایستاده و دو حرم یا مقبره سیار هستد که به گفته آقای گارفینکل این مقبرههای سیار تحت تاثیر معماری رایج در بینالنهرین ساخته شدهاند که قرنها قبل وجود داشته و به احتمال زیاد در ساختمان کاخ ملک سلیمان، پسر داوود، نیز از همین سبک الهام گرفته شده است.
این باستانشناس اسرائیلی میگوید: «به نظر میرسد که ملک سلیمان نمیخواسته جزئی از فرهنگ و قلمرو اسرائیل باستان باشد و به همین خاطر در معماری و شهرسازی از سبک مرسوم در بینالنهرین استفاده میکرده است.»
اما آیا این یافتههای باستانشناسی میتواند مباحث و اختلاف نظرها در مورد داوود پیامبر و واقعیتهای مربوط به این شخصیت تاریخی و افسانهای را روشن کند؟
یوزف گارفینکل در این باره میگوید: «اکنون مشخص میشود که فرضیههایی که سنتهای انجیل و تورات و وجود داوود را انکار کرده یا او را در حد شخصیتی افسانهای و رهبر قبیلهای کوچک تنزل داده اشتباهاند.»
اما آرن مائیر، مسئول حفاریهای باستانشناسی در شهر باستانی «گت»، در مصاحبهای با روزنامههای اسرائیلی گفته است که اکتشافات جدید هیچ مدرک تازهای برای مباحث مربوط به جایگاه تاریخی داوود پیامبر ارائه نمیدهند.
روزنامه هاآرتص چاپ اسرائیل نیز از قول یک باستانشناس دیگر نقل میکند که ساکنان پادشاهی کهن اسرائیل همچون قوم یهود گوشت خوک را حرام میدانستند.
آرن مائیر میگوید آن چه واقعا در انجیل و تورات در مورد تفاوتهای قوم یهود و ساکنان پادشاهی کهن اسرائیل نقل شده در حقیقت بسیار مبهمتر از تفاسیری است که امروزه از قول کارشناسان نقل میشود.