آیا خورشید “همزاد” داشته است؟

جابه جایی‌ و تغییر مکان ابر‌ها، به گستردگی شدید مناطق نیمه استوایی در میانه مدارهای ۲۰ و ۳۰ درجه هر دو نیم‌کره انجامیده است

آیا خورشید هم یک قلو از یک دوقلو است؟ پاسخ دو تن از ستاره شناسان امریکائی به این سؤال مثبت است. آنها بر این نظر اند که تمام ستارگان “همزاد” دارند؛ به عبارت دیگر دوقلو “به دنیا” می آیند و دلیل این که این واقعیت از چشم ما دور مانده، این است که بسیاری از ستارگان در مدت کوتاهی پس از آن که به دنیا می آیند، از همزادشان جدا می شوند. به نظر آنان همزاد خورشید هم، در همان ایام کودکی شان، خورشید را تنها گذاشته است. تحقیق این دو دانشمند دریچۀ تازه ای به درک تولد ستارگان گشوده است.

ستارگانی هستند که گاه تمام زندگی شان را با هم بهسر می برند. به ویژه “ستارگان غول آسا” غالباً یک قلو از یک دوقلو را تشکیل می دهند. تا کنون پیش فرض این بوده است که ستارگان “دردانه” ای مثل خورشید، تکی به دنیا آمده اند. به نظر سارا ساداوُی و استیون استالر، دو ستاره شناس امریکائی، این پیش فرض می تواند نادرست باشد. دستکم مشاهدات و محاسبات آنها در مورد یک “اتاق زایمان کهکشانی” در صورت فلکی پرسئوس، این برداشت را تأئید می کنند که تمام ستارگان زندگی شان را با یک همزاد شروع می کنند.

این اتاق زایمان یک ابر کهکشانی بزرگ در فاصلۀ ۶۰۰ سال نوری از زمین است. در خلال یک میلیون سال گذشته – یعنی در یک چشم به هم زدن کهکشانی – ستارگان بسیاری در این اتاق زایمان به دنیا آمده اند. این ستارگان هنوز در “پیله” شان به سر می برند: یک نوع ابر کهکشانی متراکم به شکل تخم مرغ، متشکل از گاز و غبار کهکشانی. به علت تراکم بالای غبار، ستارگان درون پیله را فقط می توان با رادیوتلسکوپ رصد کرد.

یک جمعیت نگاری تفصیلی از این اتاق زایمان کهکشانی وجود ۴۵ تک ستارۀ نوزاد، و ۲۴ دوقلو یا چندقلو را در آن آشکار کرده است. آنچه توجه را جلب می کند این است که ستارگان دوقلوئی که در فواصل میلیاردها کیلومتری به دور هم در گردش اند (به این دوقلوها، “دوقلوهای دور” گفته می شود)، جوانتر از ستارگان دوقلوی نزدیک به هم اند.

به علاوه دوقلوهای دور نوعی جهتگیری ترجیحی را، در امتداد محور بلند پیلۀ تخم مرغ شکل، نشان می دهند. نتیجۀ حاصل از محاسبات مبتنی بر این مدل، آشکار کرده است که توزیع کنونی ستارگان در این اتاق زایمان را بهتر از همه با این فرضیه می توان توضیح داد که تمام آنها در هنگام تولد قلوهای یک دوقلوی دور بوده اند.

اما اگر این فرضیه در مورد صورت فلکی پرسئوس صادق باشد، بدون تردید در مورد باقی زایشگاه های ستارگان در کهکشان راه شیری هم صادق خواهد بود. حال دو امکان متصور اند: یا این که ستارگان دوقلو تدریجاً به سمت یکدیگر می خزند، جوری که متعاقباً یک دوقلوی نزدیک به بار می آید، یا این که دو همزاد یکدیگر را ترک می کنند و هر یک راه خود را در پیش می گیرد.

در این صورت، امکان دوم آنچه را که در حدود ۵ میلیارد پیش بر سر خورشید آمده بوده است، به دست می دهد: شاید اندک زمانی پس از شکل گیری زمین و دیگر سیارات، دو خورشید در آسمان وجود داشته اند، یکی در “همین نزدیکی ها” و دیگری ستاره ای به مراتب درخشانتر از درخشانترین ستارگان موجود.

پس چه چیز می توانسته همزاد خورشید را از او جدا کند؟ شاید امواج سنگین و متلاطم نیروی جاذبۀ دیگر ستارگان نزدیک به آن. در این صورت احتمالاً همزاد خورشید اکنون در جای کاملاً دیگری از کهکشان راه شیری، و شاید هم به همراه سیارات متعلق به خودش، دارد روزگار می گذراند.

مطالب مرتبط

۱ دیدگاه

  1. parham گفت:

    بسیااار جالب توجه بود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *