اسرار برج کج پیزا کشف شد! شاید!
برج کج پیزا یا برج پیزا، در واقع برج ناقوس کلیسای جامع شهر پیزا در ایتالیا است که به دلیل شیبِ غیرعمدیاش در سراسر دنیا معروف شده است. چرا برج پیزا در برابر زمینلرزههای قوی که قرون وسطی به این منطقه آسیب رسانده است، سالم مانده؟ این سوال به قدمت این برج است که گروهی از مهندسان و دانشمندان خاکشناس به رهبری استاد «کامیلو ناتی» از دانشگاه تره رُم، آنرا بررسی کردهاند.
برج پیزا هشت طبقه دارد که شامل محفظهی ناقوس هم میشود. ارتفاع آن از طبقهی همکف ۵۶ متر است و در بالاترین سطح ۵۷ متر است. یعنی حدود یک متر کج است. وزن تقریبی آن ۱۴،۵۰۰ تُن برآورد میشود. ساخت این برج در آگوست سال ۱۱۷۳ آغاز شد و به دلیل شروع یکسری جنگ تقریباً دو قرن ادامه پیدا کرد. علیرغم این شیب با زاویهی ۵ درجه، برج پیزا در برابر زمینلرزههای قوی که از سال ۱۲۸۰ میلادی در این بخش رخ دادهاند، سالم مانده است.
با توجه به آسیبپذیری این ساختار که به سختی عمودی ایستاده، انتظار میرود که در برابر آسیبهای جدی یا حتی فروپاشی در اثر فعالیت لرزهای متوسط سالم باقی بماند. جالب است که این امر تاکنون رخ داده و این موضوع برای مدتهای طولانی مهندسان را به تعجب واداشته است.
پروفسور ناتی و همکارانش پس از مطالعهی اطلاعات ساختاری، لرزهای و ژئوتکنیکی موجود، نتیجه گرفتند که بقای برج پیزا را میتوان به پدیدهای به نام «فعل و انفعال ساختار خاک پویا» یا همان «DSSI» نسبت داد. این ارتفاع و سختیِ حیرتآور برج پیزا، همراه با نرمیِ خاک فوندانسیون باعث شدند خصوصیات لرزهای این سازه بهشدت با محیط سازگار شوند؛ به گونهای که این برج با حرکات زمینلرزه تکان نمیخورد. این موضوع، راز بقای این سازه است. ترکیب منحصربهفرد این خصوصیات باعث شده این برج در DSSI ثبت جهانی شود.
یکی از اعضای گروه، پروفسور «جورج میلوناکیس» از دانشگاه بریستول انگلیس، گفت: «بهطور حیرتآوری، خاکی از باعث بیثباتی و کجشدگی برج پیزا شده و آنرا در آستانهی فروپاشی قرار داده، در واقع به بقای این برج در برابر رویدادهای لرزهای کمک کرده است.» محققان نتایجشان را در شانزدهیم کنفرانس اروپایی در مورد مهندسی زمینلرزه در تسالونیکی یونان، ارائه میدهند.
