بازیابی بینایی موشهای نابینا با روشی مبتنی بر کاربرد طلا و تیتانیوم
دانشمندان همواره به دنبال درمان نابینایی یا کمبینایی بودهاند. اکنون با استفاده از نانورشتههای طلا و تیتانیوم به این هدف نزدیکتر شدهایم.
گروهی از پژوهشگران چینی، بینایی موشهای نابینا را با جایگزین کردن گیرندههای نوری تخریبشدهی آنها با نانورشتههای ساختهشده از طلا و تیتانیوم، ترمیم کردند. این روش تا حدودی بینایی آنها را بازیابی کرد و راهی جدید برای درمان بیماریهای مختلف چشم در انسان گشود.
سال گذشته پیشرفتهایی در این زمینه انجام شد و دانشمندان توانستند روند تخریب شبکیهی چشم را معکوس کنند و از سویی شاهد ساخت چشم بیونیک بودیم. چشمهای بیونیک ابزارهایی برای کمک به بینایی هستند که از الکترودهای کوچک متصل به شبکیهی فرد بیمار ساخته شدهاند و بیمار را قادر میسازند که از طریق دوربین بسیار کوچک نصبشده روی عینک، پیامهای اطراف را بهصورت بصری دریافت کند.
سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان بیماران، حتی نوعی ژندرمانی هم طراحی کرده است. در آخرین روش، از یک رویکرد فلزی استفاده شد؛ پژوهشگران دانشگاه فودان و دانشگاه علم و فناوری چین با استفاده از طلا و تیتانیوم برای درمان نابینایی تلاش کردند. پژوهش این تیم مطالعاتی که در مجله Nature Communications منتشر شده است، نشان میدهد که این روش میتواند با موفقیت بینایی را در موشها بازگرداند. دانشمندان گیرندههای نوری (ساختارهای حسگر در چشم که به نور پاسخ میدهند) تخریبشده را با گیرندههای مصنوعی ساختهشده از رشتههای نانویی طلا و تیتانیوم دیاکسید جایگزین کردند.
آنها برای تست این گیرندههای مصنوعی، در وهلهی اول ژنهای موشها را بهنحوی تغییر دادند که گیرندههای طبیعی آنها تخریب شود. پژوهشگران پس از آن گیرندههای فلزی را در مورد چندین موش به کار بردند و واکنش آنها را نسبت به نور سبز، آبی و فرابنفش مورد بررسی قرار دادند.
مردمک چشم موشها متسع شد که نشاندهندهی عملکرد گیرندههای نوری جدید بود و اینکه موشها به نور پاسخ میدادند. این گیرندههای نوری برای هشت هفته در چشم موشها باقی ماندند و طی مدتزمان آزمایش، هیچ عوارض جانبی یا آسیبی در موشها مشاهده نشد.
نتایج جالب بود؛ ولی پاسخگوی همهی پرسشهای دانشمندان نبود. تعیین این که موشها چه چیزی میبینند و چقدر دید آنها واضح است، آسان نبود. علاوه بر این، گیرندههای نوری جایگزین نتوانستند دید کامل آنها را بازگردانند. این مسئله احتمالا نگرانی بزرگی برای افراد نابینا نیست؛ ولی در مقطع فعلی نشاندهندهی نیاز به کار بیشتر در این حیطه است.
روش جدید میتواند بهعنوان یک درمان برای بیماریهای دژنراتیو شبکیه مانند رتینیت پیگمانتر (RP: Retinitis pigmentosa) و دژنراسیون ماکولا (Macular degeneration) مورد استفاده قرار گیرد. بهگفته مؤسسهی ملی چشم آمریکا، از هر چهار هزار نفر در دنیا یک نفر مبتلا به رتینیت پیگمانتر است. این در حالی است که افراد زیادی با سن بالای ۶۰ سال در معرض خطر بیماری دژنراسیون ماکولا هستند که اگر بهطور مداوم سیگار مصرف کنند، خطای ابتلای آنها دو برابر میشود.
با پیشرفتهای جدیدی که در حال حصول است، میتوان گفت ما اکنون در مسیری هستیم که در نهایت خواهد توانست بینایی را به میلیونها فردی که آرزوی دیدن دوبارهی دنیا را دارند، بازگرداند.