بازیابی حافظه با استفاده از تحریک الکتریکی مغز

نتایج پژوهشی جدید نشان میدهد تحریک الکتریکی بخش خاصی از مغز موجب میشود خاطرات ازیادرفته بازیابی شوند.
تصور کنید سر امتحان نشستهاید و نمیتوانید پاسخی را بهخاطر آورید که میدانید در جایی از مغز شما وجود دارد. مطالعهای جدید نشان میدهد تحریک سریع منطقهای در قشر پیشپیشانی مغز ممکن است بتواند به شما کمک کند خاطرهی ازدسترفته را پیدا کنید.
در این مرحله، شاید استفاده از این روش در عمل بیشتر مانند داستانی علمیتخیلی بهنظر برسد؛ اما پژوهش جدید به دانشمندان علوم اعصاب کمک کرده روی منطقهای از مغز دست بگذارند که خاطرات خود را از آن بازیابی میکنیم. این پژوهش با هدایت پژوهشگرانی از دانشگاه کالیفرنیا انجام شد که بهطورخاص روی ناحیهای از مغز بهنام RLPFC در سمت چپ سر تمرکز کردند. طبق تئوریهای پیشین، این منطقه از مغز با تفکر ردهبالا شامل نظارت بر اطلاعات جمعآوریشده از دیگر مناطق مغز ارتباط دارد. جسی ریسمن، یکی از پژوهشگران این مطالعه میگوید:
مطالعات تصویربرداری عصبی گذشتهی ما نشان دادهاند RLPFC در جریان بازیابی حافظه بهشدت فعالیت میکندد. اکنون این واقعیت که تحریک الکتریکی این بخش از مغز موجب میشود افراد در آزمون حافظه عملکرد بهتری داشته باشند، شاهدی است که نشان میدهد این قسمت از مغز در بازیابی حافظه مؤثر است.
پژوهشگران ۷۲ شرکتکننده را به سه گروه تقسیم کردند و در دو روز متوالی، آزمونهایی روی آنها انجام دادند و سه عملکرد حافظه و استدلال و ادراک را در آنها سنجیدند. در روز نخست، به شرکتکنندگان ۸۰ کلمهی مختلف نشان دادند و تکنیکهایی نیز برای یادآوری به آنها ارائه کردند. در روز دوم، برای اندازهگیری حافظه و استدلال و ادراک، این شرکتکنندگان را براساس ۸۰ کلمهی مذکور آزمودند. آنچه در میان این سه گروه تفاوت داشت، تحریک مغزی بود. گروهی تحریکی غیرمؤثر و گروه دوم تحریکی بهمنظور افزایش برانگیختگی نورونهای RLPFC و گروه دیگر تحریکی بهمنظور کاهش برانگیختگی این بخش از مغز را دریافت کردند.
برای تحریک مغز از تکنیک تحریک الکتریکی از روی جمجمه استفاده شد که بهگفتهی پژوهشگران، شبیه حس سوزنسوزنشدن همراهبا گرما است. پژوهشگران متوجه شدند در گروهی که زیر افزایش تحریکپذیری قرار گرفته بود، استدلال و ادراک دچار تغییری نشد؛ اما حافظهی آنها بهطورچشمگیری بهتر و سطح نمراتشان ۱۵.۴ درصد بیشتر شد. ریسمن میگوید:
انتظار نداشتیم تحریک الکتریکی ضعیف مغز بتواند موجب تقویت حافظه شود؛ اما این حقیقت که عملکرد شرکتکنندگان بهبود پیدا کرد، شگفتانگیز و نشانهی دلگرمکنندهای است که نشان میدهد شاید بتوان از این روش برای تقویت حافظهی افراد استفاده کرد. همچنین، پیشبینی کردیم وظیفهی استدلال ممکن است با افزایش تحریکپذیری بهتر شود؛ ولی این اتفاق نیفتاد. تصور نمیکردیم این منطقه از مغز ازنظر وظیفهی ادراک اهمیت داشته باشد.
البته، پژوهشگران توضیح میدهند فقط منطقهی مغز نیست که خاطرات را بازیابی میکند و مغز ما بینهایت پیچیده است و درحالحاضر، تنها توانستهایم به سطح پیچیدگیهای آن نفوذ کنیم. ریسمن گفت:
زمانیکه تحریکپذیری این بخش از مغز را افزایش میدادیم، افزایش درخورتوجهی را در عملکرد حافظه شاهد بودیم. فکر میکنیم این بخش از مغز، بهویژه در دسترسی به دانشی که در گذشته شکل گرفته و تصمیمگیری دربارهی آن مهم باشد.
بااینحال، ریسمن هشدار میدهد این کار هنوز در مراحل مقدماتی است و کسی نباید بکوشد آن را آزمایش کند. نتایج این پژوهش در مجلهی Journal of Cognitive Neuroscience منتشر شده است.