باکتریها چگونه به مغز حمله میکنند؟
محققین دانشگاه هاروارد اخیراً توانستهاند روند حملهی باکتری به مغز را بهصورت مرحله به مرحله کشف کنند و نشان دادهاند که باکتری چگونه از لایهی محافظ مغز بهنام «مننژ» عبور میکند و منجر به ایجاد عفونت در مغز و مننژیت میشود.
این مطالعه با استفاده از موشهای آزمایشگاهی انجام شده و نتایج آن در مجلهی Nature منتشر شده است.
محققین در این مطالعه نشان دادهاند که باکتری از سلولهای عصبی موجود در مننژ استفاده میکند و به این وسیله، پاسخ سیستم ایمنی را سرکوب میکند و با این روش به عفونت اجازه میدهد تا در مغز پخش شود. باکتریها با کمک این روش میتوانند بقای خود را تضمین کنند و منجر به بیماریهای کُشنده شوند.
دانشمندان با بررسی دقیق رویدادهایی که در مننژ رخ میدهند، دریافتهاند که در زنجیرهی مولکولی حملهی باکتری به مغز، دو بازیگر اصلی وجود دارد؛ مادهای شیمیایی که توسط سلولهای عصبی ترشح میشود و گیرندههای سلولهای سیستم ایمنی که توسط این مادهی شیمیایی از کار میافتند. محققین نشان دادهاند که اگر بتوان هر کدام از این دو عملکرد را متوقف کرد، میتوان از حملهی باکتری به مغز نیز جلوگیری کرد.
مننژ آخرین سد دفاعی قبل از ورود عوامل بیماریزا به مغز است؛ بنابراین باید برای درمان بیماریهای مغزی تمرکز ویژهای روی این سَد کرد. سالانه در دنیا ۱.۲ میلیون نفر دچار مننژیت باکتریایی میشوند و اگر درمان نشوند ۷۰ درصد آنها در اثر این بیماری از بین میروند. درمان مننژیت باعث میشود تنها ۳۰ درصد از بیماران مبتلا به این بیماری بمیرند. با این حال، از بین کسانی که زنده میمانند، ۲۰ درصد با عوارض جدی مانند ناشنوا شدن، کور شدن، سردرد مزمن و دیگر مشکلات روبهرو خواهند بود.
در حال حاضر، برای درمان مننژیت از آنتیبیوتیک استفاده میشود تا باکتری را از بین ببرند و از استروئیدها استفاده میشود تا التهابات ناشی از عفونت را از بین ببرند. این نوع درمان مخصوصاً اگر دیر شروع شود، میتواند عوارض بسیار جدی در پی داشته باشد. استروئیدها سیستم ایمنی را سرکوب میکنند و در برخی موارد به عفونت اجازه میدهند تا بیشتر گسترش پیدا کند.
اکنون با درک نحوهی حملهی باکتریها به مغز میتوان امیدوار بود در آینده روشهای درمانی کمخطری برای مننژیت کشف شود.
