تاثیرات ماری جوانا بر مغز انسان

ماری‌جوانا، علف (گراس) برگ و گل خشکِ گیاه شاهدانه کانابیس (Cannabis) است که از آن به عنوان ماده‌ای روان‌گردان استفاده می‌شود. از گیاه شاهدانه علاوه بر ماری‌جوانا مواد دیگری نظیر حشیش و روغن حشیش نیز بدست می‌آید. «تتراهیدروکانابینول» ترکیب موثر همه فراورده‌های گیاه شاهدانه و عامل اصلی آثار سرخوشی‌آور آن است.

نورون‌ها، اصلی‌ترین یاخته‌های عصبی هستند. این یاخته‌ها وظیفه ترارسانی داده‌های عصبی را بردوش دارند. آنها این کار را از راه هدایت تکانه‌های الکتریکی انجام می‌دهند. نورونها از راه زائده‌هایی به نام دنتریت (Dendrite)داده‌ها را دریافت کرده و از راه زائده‌های دیگری بنام آسه (Axon)داده‌ها را به یاخته سپسین ترارسانی می‌کنند. جسم یاخته‌ای نورون‌ها، پریکاریون نام دارد.

بر خلاف الکل که در مغز ترکیب برابری ندارد، ماری‌جوانا ترکیباتی تولید می‌کند که مشابه ترکیباتی در مغز هستند، ترکیبی به نام «کانابینوید Cannabinoid». مقدار این ترکیب در سلول‌های عصبی و مغز بسیار کم است. ولی با مصرف ماری‌جوانا شما مقدار این ترکیب را در مغز خود بالا می‌برید. ترکیبی به نام Tetrahydrocannabinol  یا به اختصار THC شبیه ترکیبی در مغز به نام Anandamide است. نورون‌ها پس از فعالیت خود وقفه‌ای ایجاد کرده تا به اصطلاح استراحت کنند، اما کانابینویدها این روند را مختل کرده و باعث می‌شوند تا سلول‌ها یکسره کار کنند و در نهایت تاثیر روانی این ماده بر روان ما اینگونه است که یک تفکر در مغز ما بزرگ شده و به اصلاح Bold شده و موضوعی که در لحظه به آن می‌اندیشد موضوع اصلی ذهن شما می‌شود و به سختی می‌توانید بر موضوعات دیگر تمرکز کنید. در اصطلاح عامیانه به این حالت ذهن «چِت کردن» گفته می‌شود، برای کسانی که این تجربه را نداشته‌اند این گونه می‌توان توصیف کرد که در لحظه گیر می‌کنید و این مسئله تا زمانی ادامه پیدا می‌کند تا یک موضوع جدید به ذهنتان برسد و باز همان سیکل تکرار می‌شود.

کانابینویدها همچنین سطح دوپامین و نوراپی‌نفرین مغز را نیز تغییر می‌دهند و باعث ایجاد سرخوشی، کاهش درد و حتی در مواردی ایجاد تمرکز بیشتر می‌شود و در مواردی هم باعث عصبی شدن فرد می‌شود.

• • ریوی: ماری‌جوانا ۳ برابر سیگار قطران و ۵۰٪ بیشتر مواد سرطان‌زای سیگار را در خود دارد. سرفه، تنگی نفس، برونشیت و تشدید آسم از عوارض آن است. در برخی مطالعات احتمال همراهی مصرف با بیماری مزمن انسدادی ریه را مطرح کرده‌اند.
  • سرطان: مصرف ماری جوانا احتمال ابتلا به سرطان ریه را بالا می برد.
  • اثرات عصبی روان‌شناختی: مطالعات در مورد ارتباط میان مصرف کانابیس و اثرات طولانی مدت عصبی-شناختی نتایج متناقضی به همراه داشته است. برخی مطالعات نقص در توجه، حافظه، فعالیت‌های روزانه را پیشنهاد داده‌اند. بررسی‌های تصویربرداری نشان دهنده‌ی کاهش حجم قابل توجه در هیپوکامپ و آمیگدال «دو ناحیه ای که بیشترین گیرنده های کانابینویید را دارند» در افرادی است که به مدت طولانی کانابیس استفاده می‌کنند. هرچه میزان و مدت مصرف بیشتر باشد این اثرات نیز واضح‌تر خواهند بود.
  • بیماری‌های روانی: شواهد نشان می دهند که مصرف کانابیس می‌تواند منجر به جنون در پی مسمومیت گذرا شود. هر چند انتقاداتی به این مطالعات وارد است. از جمله اینکه شاید وجود جنون باعث تمایل به مصرف ماری‌جوانا شده باشد و نه برعکس. مصرف کانابینویید همچنین می تواند منجر به بدتر کردن علائم در بیماران اسکیزوفرنی شود.
  • افسردگی: مصرف کانابیس به نظر نمی‌رسد با افسردگی مرتبط باشد.
  • سندرم بی‌انگیزگی یا Amotivational: ارتباط آن با مصرف ماری‌جوانا محل مجادله است. با بی‌عاطفگی، گوشه گیری، بی‌میلی برای انجام کارها در منزل، مدرسه یا هر جایی که نیاز به دقت داشته باشد مشخص می شود.
  • قلب عروقی: کانابیس با تحریک گیرنده‌های سمپاتیک منجر به «برون‌ریزی کاته کولامین» می‌شود. افزایش شدید ضربان قلب و افزایش برون‌دهی قلبی از جمله عواقب آن است. این اثرات منجر به افزایش احتمال خطرات قلبی عروقی و سکته قلبی در افراد سالخورده می شود.
  • سیستم ایمنی: کانابیس به نظر می‌رسد که فعالیت ایمنی را تا حدی مختل می‌کند اما به طور دقیق مشخص نیست که آیا می تواند منجر به افزایش احتمال عفونت شود.
  • سندرم استفراغ شدید کانابینویید: در مصرف کنندگان طولانی مدت و با دوز بالا ممکن است دوره‌های تهوع، استفراغ و درد شکم دیده شود، که با قطع مصرف بهبود می‌یابد.
  • تناسلی: مصرف کانابیس می‌تواند منجر به کاهش تستوسترون در مردان و در نتیجه کاهش لیبیدو، ناتوانی جنسی و گاینکومستیا (بزرگ شدن سینه‌ها) شود. از دیگر عوارض می‌توان کاهش تعداد و حرکات اسپرم و احتمال کاهش باروری را نام برد و در خانم‌ها منجر به افزایش میزان پرولاکتین و خروج خود به خود شیر از پستان می‌شود. اثرات مصرف ماری جوانا بر جنین کاملا مشخص نیست.
  • چشمی: مصرف ماریجوانا منجر به انبساط عروق قرنیه «قرمزی چشم» و کاهش فشار داخل چشم می‌شود.
    مسمومیت با کانابیس: بالابردن حساسیت به محرک‌های بیرونی، از خود بیگانه شدن و جداشدن از محیط، اختلالات حرکتی که منجر به ناتوانی در انجام کارهای دقیق مانند راندن وسایل نقلیه می‌شود. در پاره‌ای از موارد اضطراب، فوبیا و حملات وحشت در پی مصرف دیده شده است.شایان ذکر است که این اثرات با مصرف همزمان الکل تشدید می شود.

موارد مصرف بالینی:

کانابیس به شکل سیگار یا به شکل ی کانابینویید خوراکی سنتتیک مانند نابیلون و درونابینول موجود است. نابیکسومول شکل اسپری بینی آن است دارای اثرات بالینی است: اثرات ضد درد، اثر ضد استفراغ در بیماران تحت شیمی درمانی(قوی‌ترین ضد استفراغ موجود)، افزایش اشتها در بیماران ایدز، کاهش فشار چشم در گلوکوم (آب سیاه)، کاهش گرفتگی عضلانی در  MS و سایر بیماری‌های عصبی

ژورنال پزشکی نیوانگلند New England Journal of Medicine در سال ۲۰۱۳ با طرح یک مورد بالینی و دو گزینه ی موجود دست به یک نظرسنجی در مورد مصرف پزشکی ماریجوانا شد:

خانم ۶۸ ساله ای با سرطان متاستاتیک پستان که تهوع و استفراغ و درد ناشی از آن، به داروهای ضد تهوع و مخدرهای موجود جواب نمی‌دهد و از پزشکش در مورد مصرف ماریجوانا می‌پرسد. پزشک چه پاسخی می‌تواند به بیمار بدهد؟ پزشک این سوال را در بین پزشک‌های دیگر به رای گیری گذاشت

جالب آنکه قریب ۷۶٪ از ۱۴۴۶ رای که پزشکان از ۷۲ کشور به این نظرسنجی دادند مثبت بوده است.