ترمیم آسیب‌دیدگی قلب به‌کمک پچ‌های حاوی سلول بنیادی

پچ‌هایی متشکل از سلول‌های بنیادی توسعه داده شده که می‌توانند عملکرد عضله‌ی آسیب‌دیده‌ی قلب را پس از حمله‌ی قلبی بازیابی کنند.

تعدادی از پژوهشگران با حمایت بنیاد قلب بریتانیا (BHF) نشان داده‌اند پچ‌های قلبی رشدیافته در آزمایشگاه برای واردشدن به آزمایش‌های انسانی بی‌خطر هستند و می‌توانند روزی درمانی برای نارسایی قلب باشند. نارسایی قلبی حدود ۹۲۰ هزار نفر در بریتانیا را تحت‌تأثیر قرار داده و هرچه تعداد افراد بیشتری از حملات قلبی جان سالم به‌در می‌برند، شمار مبتلایان به نارسایی قلبی افزایش می‌یابد.

این پژوهشگران با هدایت پروفسور سیان هاردینگ، از کالج سلطنتی لندن، روشی برای رشد پچ‌هایی از جنس بافت قلب با اندازه‌ی انگشت شست (دو در سه سانتی‌متر) توسعه داده‌اند. هرکدام از این پچ‌ها حاوی ۵۰ میلیون سلول بنیادی انسانی است و یک یا تعداد بیشتری از آن‌ها را می‌توان روی قلب فردی پیوند زد که دچار حمله‌ی قلبی شده تا روند تضعیف توانایی پمپاژ قلب را محدود و حتی معکوس کند.

در حمله‌ی قلبی، قلب از مواد مغذی حیاتی و اکسیژن تهی می‌شود و بخش‌هایی از عضله‌ی قلب از کار می‌افتد. این امر موجب تضعیف عملکرد قلب می‌شود و می‌تواند درنهایت به نارسایی قلبی منجر شود. نارسایی قلبی وضعیت ناتوان‌کننده‌ای است که موجب می‌شود انجام فعالیت‌های روزمره‌ی ساده‌ای مانند بالارفتن از پله‌ها و حتی پوشیدن لباس طاقت‌فرسا شود.

در این مطالعه‌ نشان داده شده که این پچ‌ها در خرگوش‌ بی‌خطر است و موجب بهبود عملکرد قلب پس از حمله‌ی قلبی می‌شود. پس از دوره‌ای چهارهفته‌ای، اسکن‌های دقیق قلبی نشان می‌داد بطن چپ قلب، یعنی فضایی که خون اکسیژن‌دار را به درون آئورت پمپ می‌کند، بدون توسعه‌ی هیچ‌گونه ریتم غیرطبیعی قلب در‌حال‌احیا بود. بروز ریتم غیرطبیعی قلب یکی از اثرهای جانبی دیگر روش‌های تحویل سلول‌های بنیادی به قلب است. مهم‌تر اینکه به‌نظر می‌رسید عروق خونی موجود در قلب دریافت‌کننده به درون این پچ‌ها نفوذ و آن‌ها را تغذیه می‌کند.

گام بعدی این آزمایش، استفاده از این نتایج برای طراحی آزمایش بالینی است. ابتدا باید بی‌خطربودن این روش آزمایش و درادامه بررسی شود که در انسان‌ها نیز سطوح مشابهی از ترمیم قلب اتفاق خواهد افتاد یا خیر. این پچ‌ها وقتی در جای خود قرار داده شوند، ازنظر فیزیکی از عضله‌ی آسیب‌دیده‌ی قلب حمایت و به آن کمک می‌کنند به‌طور کارآمدتری عمل پمپاژ خون را انجام دهد و در همین حین، موادشیمیایی طبیعی را آزاد می‌کنند که تحریک سلول‌های قلب برای ترمیم و احیا را موجب می‌شود. امید می‌رود این پچ‌ها بتوانند با عضله‌ی قلب ادغام و سبب ترمیم آن شوند.

پچ‌ها در پاسخ به نتایج دلسردکننده‌ی تزریق مستقیم سلول‌های بنیادی به درون عضله‌ی قلب توسعه داده شدند. بدون استفاده از پچ ثابت، سلول‌های بنیادی سریعا از قلب پاک‌سازی می‌شوند و نمی‌توانند قلب را به‌‌میزان درخورتوجهی ترمیم کنند. با این تکنولوژی، پچ‌هایی ایجاد می‌شوند که پس از سه روز، خود‌به‌خود ضربان خود را آغاز و پس از یک ماه، عملکرد بافت قلبی بالغ را تقلید می‌کنند. آن‌ها می‌توانند سپس به قلب‌های آسیب‌دیده پیوند زده شوند تا به ترمیم عضله‌ی قلب و بازیابی عملکرد پمپاژ آن کمک کنند. دکتر ریچارد جبور می‌گوید:

امیدواریم روزی پچ‌های قلبی را به درمان‌هایی اضافه کنیم که پزشکان می‌توانند پس از حمله‌ی قلبی به بیماری ارائه دهند. می‌توانیم یکی از این پچ‌ها را ‌همراه‌با داروهایی برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی تجویز کنیم.

این پژوهش نمونه‌ای اولیه از پژوهشی برجسته در سطح جهان است که توانایی ترمیم قلب‌های شکسته و تغییر زندگی در سرتاسر جهان را دارد. اگر آزمایش‌های بالینی بتوانند مزایای این پچ‌های قلبی را در افراد پس از حمله‌ی قلبی نشان دهند، این می‌تواند گام بزرگی برای پزشکی ترمیمی باشد.

به‌‌دلیل پیشرفت‌های پزشکی اخیر، تعداد بیشتری از افرادی که دچار حمله‌ی قلبی می‌شوند، زنده می‌مانند. این امر به مفهوم این است شمار افرادی که دچار نارسایی قلبی می‌شوند، افزایش می‌یابد؛ زیرا قلب آن‌ها نمی‌تواند از آسیب ایجادشده دراثر حمله‌ی قلبی احیا شود. نارسایی قلبی وضعیت ناتوان‌کننده و تغییردهنده‌ی زندگی است که درمانی ندارد و انجام وظایف روزمره را بسیار دشوار می‌کند. اگر با استفاده از این پچ‌ها بتوان به بهبود قلب این افراد کمک کرد، چشم‌انداز زندگی این افراد تغییر خواهد کرد. کلیر ماری بروش ۵۲ ساله از لندن پس از حمله‌ی قلبی در ۴۵ سالگی، دچار نارسایی قلبی شد. او می‌گوید:

زندگی همراه‌با نارسایی قلبی زندگی مرا تغییر داد. من نمی‌توانم کارهای عادی روزمره‌ی خود مانند خرید یا تفریح با دوستان را انجام دهم. امیدوارم این روش جدید بتواند روزی موجب ترمیم قلب شکسته‌ی من شود.