تویسرکان در یک نگاه

تویسرکان یکی از شهرهای استان همدان است که در جنوب کوه الوند قرارگرفته است. تویسرکان بعد از همدان، ملایر و نهاوند به‌عنوان چهارمین شهر بزرگ استان شناخته می‌شود. این شهر آب و هوایی معتدل و کوهستانی دارد و بر اساس اسناد تاریخی تویسرکان بر ویرانه‌های شهر قدیمی رودلاور واقع‌شده است. با ما همراه باشید تا شهر تویسرکان را بیشتر بشناسیم:

جغرافیا

تویسرکان از شرق به ملایر، از جنوب به نهاوند و از غرب به استان کرمانشاه محدود می‌شود. ارتفاع شهر از سطح دریا ۱۷۸۰ متر است و درواقع از مناطق بلند و کوهستانی استان همدان است. شهرستان تویسرکان دارای دو شهر به نام‌های تویسرکان و سرکان به مرکزیت تویسرکان و ۱۲۶ آبادی و هفت دهستان است. تویسرکان را ازنظر تنوع زیستی می‌توان به سه بخش کوهستانی، کوهپایه‌ای و جلگه‌ای تقسیم کرد.

بر اساس آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۰، جمعیت شهرستان تویسرکان ۱۰ هزار نفر است.

وجه‌تسمیه

تویسرکان از دو بخش «توی» و «سرکان» تشکیل‌شده است. در بسیاری از نقاط ایران، لغت «توی» به معنای نزدیک است و افراد برای نشانی دادن از این کلمه برای نزدیک بودن جایی استفاده می‌کنند. توی و سرکان درواقع دو ده نزدیک به هم بودند و توی در یک‌فرسنگی از سرکان قرار داشت و به همین دلیل این بخش به تویسرکان مشهور شد.

برخی محققان بر این باور هستند که تویسرکان در زبان قومی که در این منطقه می‌زیسته‌اند معنای خاصی داشته و این کلمه از همان قوم می‌آید.

تاریخچه

در محل تویسرکان امروزی شهری با قدمت ۳ هزار سال وجود داشته که در مرور زمان هیچ اثری از آن باقی نمانده است. بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی انجام‌شده در تپه باستانی بابا کمال و آثار و اشیاء به‌دست‌آمده از آن، قدمت این منطقه به حدود ۴ هزار سال قبل از میلاد می‌رسد. هم‌چنین آثار و بقایای کهن بیانگر آن است که در محل کنونی تویسرکان شهر بزرگی با قدمت ۳ هزار سال و هم شهرها و بخش‌های دیگری در نقاط دیگر این شهرستان وجود داشته است.

شواهدی وجود دارد که از ویران شدن شهری در محل تویسرکان امروزی در حمله مغول خبر می‌دهد. در عصر صفویه اقدامات خوبی برای آبادانی تویسرکان صورت گرفت و در این شهر بناهای زیادی متعلق به عصر صفوی دیده می‌شود.

فرهنگ و آداب‌ورسوم

پوشش

پوشش محلی مردم تویسرکان، پوشش محلی رایج در همدان است. پوشاک مردان شامل سرپوش‌های نخلی و نمدی، کونیک، گیوه و کلاش می‌شود. پوشاک زنان همدانی شامل عرقچین، کونیک، تومبان، آرخالق، دوش لوق، بوتون، ساغری، ارسی و گالش می‌شود.

آداب‌ورسوم

هر خطه‌ای از ایران آداب‌ورسوم خاص خود را دارد و تویسرکان هم از این قاعده مستثنا نیست. یکی از روزهایی که در تویسرکان و سایر شهرهای همدان با آداب‌ورسوم خاصی برگزار می‌شود، شب یلدا است. در این شب پس از صرف آجیل و خوراکی‌ها، فال سوزن می‌گیرند.

این فال توسط بزرگ فامیل گرفته می‌شود و آداب‌ورسوم خاصی دارد.

در شب چله مادر دامادی که تازه ازدواج‌کرده است باید برای عروسش آجیل و مرغ و ماهی بفرستد و این وسایل را در سبدی بچیند و به خانه دختر بفرستد.

گویش

زبان مردم تویسرکان در شهرها، بخش‌ها و بیشتر روستاها فارسی با لهجه لری است، اما در بعضی از روستاها گروهی به زبان‌های کردی و ترکی صحبت می‌کنند. بیشتر مردم این شهر از اقوام فارس و لر هستند.

سوغات

یکی از سوغاتی‌های خوشمزه تویسرکان، نقل آن است که بسیار مشهور است و طرفداران زیادی دارد. از دیگر سوغاتی‌های خوشمزه تویسرکان می‌توانیم به گردو، بادام، پشمک، عسل، سماق و انواع آلو اشاره‌کنیم.

صنایع‌دستی

صنایع‌دستی تویسرکان عبارت‌اند از سفال‌گری، تکه‌دوزی، چرم‌دوزی، معرق، منبت و قلاب‌بافی.

غذای محلی

از غذاهای محلی تویسرکان می‌توانیم از آش سماق، کوفته نخودی، آش کلم‌قمری یاد کنیم.

جاذبه‌های گردشگری

جاذبه‌های تاریخی

از جاذبه‌های تاریخی تویسرکان می‌توانیم به مسجد جامع سرابی، آرامگاه حیقوق پیامبر، قلعه اردلان، پل تاریخی فرسفج، کاروانسرای شاه‌عباسی، آرامگاه شاهزید اشاره‌کنیم.

جاذبه‌های طبیعی

از جاذبه‌های طبیعی تویسرکان می‌توانیم به پارک توریستی کمربسته، دره گزندر سرابی، دره باغ‌های سرکان، محله قدیمی جولستان یاد کنیم.