فوارههای شگفتانگیز سیاهچالهها کارخانهی ستارهزایی هستند.
ستارهشناسان ارتباطی شگفتانگیزی میان سیاهچالهی پُرجرم و کهکشانی که در آن قرار دارد، کشف کردند. محققان با استفاده از آرایهی میلیمتری بزرگ آتاکاما (ALMA) متوجه شدند فوارههای رادیویی قدرتمند سیاهچاله که به طور عادی از شکلگیری ستارگان جلوگیری میکنند، محرک تولید گاز سرد در گاز داغ هالهی کهکشانی هستند.
محققان کهکشانی را در مرکز خوشهی کهکشانی سیمرغ مورد بررسی قرار دادهاند. خوشهی کهکشانی سیمرغ، مجموعهای بسیار شلوغ از کهکشانها است که حدود ۵.۷ میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارد. این گروه تحقیقاتی مشاهداتی از خوشهی کهکشانی سیمرغ که توسط ALMA جمعآوری شده است را آنالیز کردهاند. ALMA مجموعهای از ۶۶ تلسکوپ رادیویی بزرگ در بیابانی در شمال شیلی است.
بر اساس این تحقیقات منبع گاز متراکم و سرد که جدیداً شناسایی شده است، برای تغذیهی خود سیاهچاله و تامین سوخت لازم برای شکلگیری ستارگان در آینده کاربرد دارد. محققان معتقدند یافتههای جدید ممکن است در درک چگونگی رشد و تکامل همزمان سیاهچالهی پرجرم و کهکشان شامل آن کمک کننده باشند.
«هلن راسل»، نویسندهی ارشد این تحقیق که ستارهشناس دانشگاه کمبریج انگلیس است میگوید: «با استفاده از ALMA میتوان مشاهده کرد که ارتباط مستقیمی میان حبابهای امواج رادیویی تولید شده توسط سیاهچالهی پرجرم و سوخت مورد نیاز برای رشد کهکشان در آینده وجود دارد.» راسل میگوید: «این قضیه به ما در فهم چگونگی تنظیم تولد ستارگان توسط سیاهچاله و تامین مواد اضافی برای سوخت سیاهچاله توسط کهکشان کمک میکند.»
آنچه به اعتقاد محققان رخ میدهد این است که همزمان با تولید حبابهای گاز داغ توسط فواره در نزدیک سیاهچاله، دنبالهای از گاز سردتر پشت سر آنها کشیده میشود. حبابها از فواره جدا میشوند و به فاصلهی دورتر در خوشهی کهکشانی میروند. در آنجا دنبالهی گاز سرد حبابها، رشتهای گاز بسیار سرد تشکیل میدهند که متراکم شده و بهعنوان سوخت مورد نیاز برای شکلگیری ستارگان، به سیاهچاله برمیگردند.
«مایکل مک دونالد»، متخصص اخترفیزیک در موسسهی فناوری ماساچوست آمریکا که نویسندهی همکار در این تحقیق است میگوید: «تاثیر حبابها و فوارهها در انتشار گاز سرد ایدهای بسیار جدید است.» یافتههای جدید ممکن است به توضیح قدرت استثنایی خوشهی سیمرغ در تولید ستاره کمک کند. این تحقیق در مجلهی Astrophysical منتشر شده است.
