کارشناس تغذیه: بدن مادران شیرده زودتر به حالت اول باز مىگردد
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد، یونیسف، به منظور تشویق مادران به شیر دادن به نوزادان خود و تاکید بر اهمیت شیر مادر در سلامتى کودکان، روز اول ماه اوت را به عنوان روز جهانى شیر مادر برگزیده است و هر سال به همین مناسبت در سراسر جهان مراسم مختلفى برگزار مىشود و کارشناسان در باره محاسن شیر مادر براى نوزادان سخن مىگویند.
سوده شکورى، دانشجوى دکتراى رشته تغذیه در دانشگاه علوم پزشکى شهید بهشتى، که معتقد است، شیر مادر به هیچ رو با شیر خشک قابل مقایسه نیست، به همین مناسبت در گفت و گویى با رادیو فردا، دیدگاههاى خود را در باره اهمیت شیر مادر مطرح کرده است که متن این گفت و گو را در پى مىخوانید:
رادیو فردا: خانم شکروى! توضیح بدهید که چگونه شیرمادر با شیر خشک غیرقابل مقایسه است. گفته مى شود که شیر خشک حاوى مقدار زیادى ویتامین است. چرا شیر مادر هنوز برترى دارد؟
سوده شکورىـ براى اینکه ممکن است بتوانند در شیر خشک، همان مقدار قندها، پروتئین و چربىها را شبیه سازى کنند. اما یک سرى فاکتورهایى در شیر مادر هست که در شیر خشک نمىتوانند تولید کنند که بیشر به نام مونوگلوبینها و فاکتورهاى ایمنى است که مثل واکسن عمل مىکند. ضد اینست که نوزاد به بیمارى مبتلا شود و از این طریق محافظت مىکند نوزاد را تا شش ماهگى که فقط شیر مادر مىخورد مبتلا شود به سرما خوردگى، بیمارىهاى عفونى و ریوى و امثال آن. بیشتر به این جهت است که شیر خشک نمىتواند جایگزینى براى شیر مادر باشد. هرچند که در بخش ویتامینها و درشت مقوىهایى مثل کربوهیدراتها، پروتئین ها و چربىها واقعاً شیر خشک قابل مقایسه است.
ـدر کشورهاى غربى به تازگى دیده مىشود که برخى مادران به دلیل دسترسى خوبى که به اطلاعات دارند، گاه حتى تا بالاتر از سن یک سالگى به بچههایشان شیر خودشان را مىدهند. در ایران این وضعیت چگونه است؟
خوشبختانه با آموزشهایى که الان به مادران داده مىشود، هم در بیمارستانها و هم در کلینیکها، پزشکهاى متخصص اطفال، مردم تمایل دارند به شیر دادن به نوازادن. همچنین با توجه به آموزههاى دینى ما هم این مسئله تشویق شده و تمایلش وجود دارد. متاسفانه برخى از افراد به دلیل باورهاى غلطى که دارند پرهیز مى کنند از شیر دادن به نوزادان شان که این روز ها خیلى کمتر شده. مثلاً بعضى از خانمها به اشتباه فکر مى کنند که وقتى که ما شیر را به نوزاد مىدهیم، اندام ما بر نگردد. ولى این باور کاملاً غلطى است. ولى در مجموع آنچه که مىبینیم نسبت به گذشتهها خیلى علاقمند هستند و سعى مىکنند شیر بدهند.
بیشتر تمایلى که وجود دارد به خاطر آموزههاى دینى است و فکر مىکنند فوایدى که براى نوزاد وجود دارد. آموزشها در چند سال اخیر بیشتر صورت گرفته و واقعاً همینطور است که هر بار که بچه درست مک بزند به هاله سینه مادر در دهانش مک بزند، کمک مىکند که رحم مادر سریعتر جمع شود و سریعتر اندام مادر به حال اول برگردد و در عین حال شیر بیشترى تولید شود و شیر بیشتر تولید شدن انرژى بیشتر از مادر گرفتن به این ترتیب چربىهاى اضافى اطراف شکم مادر را هم جمع مىکند و به این ترتیب باعث مىشود که اندام مادر به قبل از باردارى برگردد.
ـیکى از دلایل اینکه مادران تلاش مىکنند از شیر دادن به کودکان شان خوددارى کنند، اینست که معتقدند که نوک سینههایشان زخمى است و دیگر طاقت مک زدن کودک را ندارد. چه باید کرد براى اینکه این مشکل حل شود؟
توصیه مىشود خیلى سینه شسته نشود. خیلى از مادران به خاطر وسواسى که نسبت به نوزادشان دارند، خیلى وقتها از آب و صابون زیاد استفاده مىکنند و به این ترتیب چربىهاى هاله سینه و نوک سینه را کم مىکنند و سینهشان مستعد مىکنند که سریعتر زخمى شود. در ضمن یک مقدارى هم طبیعى است که در آن روزهای نخست که سینه هنوز پوستش نازک است و عادت به مک زدن بچه نکرده ولى با یک کمى تامل و صبر این پوست و چربىهایى که اطراف سینه است به بازسازى اولیه هاله سینه کمک مىکند و نهایتاً تحمل مادر را نسبت به مک زدن نوزاد بالا مىبرد.
ما توصیه مىکنیم که خیلى نوک پستان شان را با آب و صابون نشویند و همین حالت عادى بچه مک بزند و نهایتاً صبر مادر و تحمل مادر بعد از یک زمان کوتاهى بیشتر مى شود. توصی اى هم دارم. توصیه من اینست که خانمهایى که دچار اضافه وزن بیش از اندازه شدهاند در دوره باردارىشان، سعى کنند بیشتر شیر بدهند.
حتى گاهى توصیه مىکنیم که از این سینه که نوزاد در حال مک زدن است، اگر از سینه دیگر ترشح صورت مىگیرد، سعى کنند شیرش را جمع آورى کنند و به این ترتیب چربى بیشترى از بدن خود خارج کنند. این شیر را در عین حال توصیه مىکنیم که دور نریزن و در تیوبهاى یخ در فریزر نگهدارى کنند . تا وقتی فریز شد در بیاورند و داخل کیسه نگاهدارى کنند به عنوان بانک شیر و بعداً براى تغذیه نوزادشان استفاده کنند.