به نقل از نیویورک تایمز، بزرگترین جایزه نقدی در زمینه علوم و ریاضیات به ارزش ۲۵ میلیون دلار به بیش از هزار فیزیکدان، ریاضیدان و دانشمندان علوم زیستی تعلق گرفت.
در همین راستا کامران وفا فیزیکدان ایرانی همراه اندرو استرومینگر از دانشگاه هاروارد و جوزف پولچینسکی از موسسه کاولی، جایزه سه میلیون دلاری بخش فیزیک را برای ارائه نظریه ریسمان دریافت کردند.
طبق این نظریه که هنوز اثبات نشده تمام نیروها و ذرات طبیعی از ریسمان های بسیار کوچک لرزانی ساخته شده اند. این نظریه کل درک انسان از جهان و به خصوص سیاهچاله های فضایی را دگرگون خواهد کرد. از سوی دیگر پولچینسکی نشان داد این نظریه شامل ذراتی دو بعدی یا چند بعدی است که «برین» نامیده می شوند. برین خلاصه شده واژه membrane و به معنای غشا است. این نظریه به ایجاد شاخه کاملا نوینی در کیهان شناسی منجر شد که در آن ممکن است برین ها جهان هایی جزیره وار باشند که دربعد دیگر فضا شناور هستند و با یکدیگر برخورد می کنند. یا ممکن است در بعد بالاتری با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
وفا و استرومیگنر در سال ۱۹۹۶ با استفاده از نظریه ریسمان اطلاعات موجود و انتروپی یک سیاهچاله را محاسبه کردند. نتایج به دست آمده از محاسبات آنان پیش بینی استیفن هاوکینگ درباره نشت تابش اشعه ها و انفجار احتمالی سیاهچاله ها را تایید کرد.
کامران وفا که در سال ۱۳۳۹ شمسی در تهران متولد شده، از استادان دانشگاه هاروارد است که پس از ارائه نظریه ریسمان در سال ۲۰۰۸ میلادی موفق به دریافت مدال دیراک شد.
دکتر نیری کیهانشناس مقیم امریکا در مورد وی میگوید:
{{کامران رو از سالهای جوانیام زمانی که دانشجویی ۱۸-۱۹ ساله بودم شناختم. کامران در آن زمان تازه داشت نام خودش رو در میان بزرگان فیزیک جا میانداخت. استادی که در ۲۹ سالگی در هاروارد بدون داشتن دیپلم و تنها شاگرد ایرانی نابغهی امروز فیزیک، ادوارد (اد یا اد معروف) ویتن،مدل استاندارد فیزیک ذرات بنیادی رو به چالش گرفته بود.
چند سال بعد کامران و آفرین همسر نازنین او که به ایران آمده بودند در خانهی خویشانش دیدم. جوان و پر انرژی و بسیار متواضع. فرق نمیکرد چه کسی به خانه برای دیدنش میآمد او هر بار از جا برمیخواست و دستش را به گرمی میفشرد. دوربین فیلم برداریش را در فرودگاه مهرآباد ضبط کرده بودند و برای آزادی دوربین حتا وزیر علوم و دیگران در تکاپو بودند!
کامران که پیش از گرفتن دیپلم از کالج البرز رهسپار دانشگاه فنی ماساچوستس (MIT) شده بود هم در ریاضی هم در فیزیک لیسانسش رو میگیرد و پس از آن به دانشگاه پرینستون میرود تا برای دکتری با اد ویتن کار کند.
سهم کامران وفا در فیزیک انرژیهای بالا (زیاد) و بویژه نظریهی ریسمانها آننقدر زیاد است که از حوصلهی یک متن فیسبوکی خارج است اما شاید بتوانم به سه تای آنها اشاره کنم: ۱. حل سیاهچالهها (به همراهی اندی استرومینجر) در نظریهی ریسمان ، ۲. نظریهی اف که در آن عالم ۱۲ بعدی است با دو بعد زمان و ۳. مدل کیهانشناخت مبتنی بر نظریهی گازهای ریسمانی.
بی دلیل نیست که جایزهی یکشنبه شب «پیشرفت» در فیزیک نظری به سه «ریسمان کار» داده شد که کامران یکی از آنها بود. دو دیگر اندی استرومینجر در هاروارد و جو پالچینسکی در مرکز فیزیک نظری دانشگاه کالیفرنیا در سنتا باربارا هستند.
وقتی سالها بعد به MIT رفتم و با کامران پس از سالها ملاقات کردم پنداری که به ملاقات قهرمان خودم میروم. در آن سالها کامران به من پیشنهاد داد که جلسات ناهار هفتگی بین بچههای ام.آی.تی و هاروارد و دیگر دانشگاههای کلانشهر بوستن برگزار کنیم که من مسوولیتش رو پذیرفتم که محلی بود برای معاشرت و بحثهای داغ علمی و اجتماعی. امیدوارم همچنان این جلسات ناهار پابرجا باشد. بعدتر که به هاروارد رفتم امکان همکاری مستقیم علمی کامران و من فراهم شد که بسیار از او آموختم و به همراهی رابرت برندنبرگر مدلی جایگزین برای تورم کیهانی ارایه دادیم.
در پایان، اما، مایلم که بگویم کامران را چند خصوصیت از دیگر دانشمندان ایرانی در جایگاه او(که من میشناسم) متمایز میکند: تواضع و فروتنیش، اخلاقی بودنش و عاشق بودنش به ایران و ایرانی. همیشه نگران توسعهی علمی ایران و جوانانش بوده و هست. هر سالی که به ایران رفته است دانش و آگاهیش رو از جوانان ایرانی دریغ نکرده است. فخر فروشی نمیکند و متواضعانه پاسخگوی حتا پیش پا افتاده ترین پرسشهای مردم بوده و هست. به باور من کامران یکی از گنجینههای ایران و جامع بشریست که امیدوارم قدرش بیش از اینها شناخته شود.
باید خیلی متواضع باشی که حتا وقتی چنین جایزهای را میگیری از تمام همکارانت تشکر کنی. من که چنین چیزی را پیش از او در مورد کسی ندیده
بودم.}}
رابرت برندنبرگر و کامران وفا ، به دنبال پاسخ اینکه چرا ما در فضا- زمان چهار بعدی زندگی می کنیم، تصور کردند که شاید این به دلیل خواص ریسمان ها باشد. در سناریوی آنها، جهان در تقارن کامل شروع شده و تمام ابعاد بالاتر در مقیاس پلانک پیچیده شده اند. آنچه که جهان را از انبساط بازداشته حلقه هایی از ریسمان ها بوده که به دور ابعاد مختلف محکم حلقه شده اند. آنها نشان دادند که در ابعاد فضایی سه یا کمتر، احتمال بیشتری وجود دارد که ریسمان ها و ضد ریسمان ها با یکدیگر برخورد کنند. هر بار که این تصادم رخ دهد، ریسمان ها از هم باز شده و ابعاد به بیرون می جهاند، و در نتیجه بیگ بنگ رخ می دهد. ویژگی جالب این سناریو این است که با استفاده از توپولوژی ریسمان ها می توان بطور تقریبی توضیح داد که چرا ما در اطراف خود، این فضا- زمان چهار بعدی آشنا را می بینیم. با اینکه جهان های با ابعاد بالاتر ، محتمل هستند اما احتمال کمی وجود دارد که شاهد وجود آنها باشیم، زیرا هنوز به وسیله ریسمان ها و ضد ریسمان ها به سختی بسته و محکم شده اند.
اما در نظریه M احتمالات دیگری نیز وجود دارند. اگر جهان ها بتوانند یکدیگر را در بر بگیرند یا از درون هم جوانه زده و به این ترتیب جهان های جدیدی را تولید کنند، آنگاه شاید عکس آن نیز بتواند زخ دهد، جهان ها با یکدیگر برخورد کرده، جرقه زده و جهان های جدیدی تولید کنند. در چنین سناریویی شاید بیگ بنگ به جای اینکه از درون یک جهان جوانه بزند، به دلیل برخورد دو جهان موازی رخ می دهد. طبق نظریه ای که مدت هاست بسیاری از فیزیکدانان را به خود مشغول کرده، جهان علاوه بر سه بعد فضایی و یک بعد زمانی ابعاد پنهان دیگری هم دارد. در این جا به تشبیه ساده ای میپردازیم: فرض کنید جهان ما دو بعدی بود٫ در این صورت جهان مانند ورق بود که تنها می توانستیم جلو و عقب و چپ و راستش را ببینیم و این گونه هیچگاه متوجه نمیشدیم که بعد دیگری هم زیر پای ما هست.
البته نظریه «وفا» نیز مانند تمامی نظریه های بزرگ دیگر با چالش هایی روبه رو است که باید به آنها پاسخ داد. سوالاتی از قبیل اینکه؛ چرا این بعد زمانی اضافی تاکنون از نگاه تیزبین دانشمندان پنهان مانده بود؟ آیا این بعد اضافی صرفاً یک سازوکار ریاضی است یا واقعاً نشان دهنده یک بعد زمانی جدید در کائنات است؟ ارتباط این بعد زمانی جدید با ادراک متعارف ما نسبت به گذشته و آینده چگونه است؟ تعامل این بعد زمانی با مساله موجبیت در فیزیک به چه صورت است؟ و سوالاتی از این قبیل. «مایکل داف» نظریه پرداز دانشگاه تگزاس در این باره می گوید؛ «وجود بیش از یک بعد زمانی در کائنات، مساله یی بسیار حیرت انگیز و گیج کننده است.»
منبع : http://hoshefarazamini.persianblog.ir/