کشف ۲ جین قمر جدید برای “مشتری”

اخترشناسان خبر از کشف ۱۲ قمر جدید در حال گردش به دور غول گازی منظومه شمسی می‌دهند که یکی از آنها بسیار متفاوت و عجیب است.  به نقل از گیزمگ، مشتری بزرگترین سیاره در منظومه شمسی است که دارای حاشیه وسیعی است و با توجه به دهها قمری که حول آن می‌چرخند، از قلم افتادن چندتایی از آنها در رادار امکان‌پذیر است. با وجود این، کشف دو جین قمر جدید برای مشتری، شگفت‌انگیز است. اخترشناسان اعلام کرده‌اند که ۱۲ قمر جدید در حال چرخش به دور مشتری را شناسایی کرده‌اند که یکی از آنها به شکل قابل ملاحظه‌ای عجیب است. ستاره‌شناسان مجموعه اکنون ۷۹تایی قمرهای مشتری را به چند گروه تقسیم می‌کنند. گروه اول ۴ تا از بزرگترین آنها به نام‌های اروپا ، آیو، گانیمد و کالیستو به عنوان قمرهای گالیله، کاشف این قمرها شناخته می‌شوند.

گروه دیگر “پیشرو”(prograde) نام دارد که هم‌جهت با مشتری می‌چرخند و گروه سوم دورتر هستند که “عقبگرد”(retrograde) نام دارند و در جهت مخالف با جهت چرخش مشتری می‌چرخند.

از ۱۲ قمر جدید کشف شده، ۲ تا در گروه “پیشرو” قرار دارند. آنها کمی کمتر از یک سال طول می‌کشد تا مشتری را دور بزنند و با توجه به شباهت‌ها در فاصله و زاویه مدارهای آنها، اجرام موجود در این گروه به طور کلی تکه‌های باقی‌مانده از یک قمر بزرگتر در نظر گرفته می‌شوند. ۹ قمر از قمرهای جدید نیز در گروه “عقبگرد” قرار می‌گیرند که هر دو سال یک بار، مشتری را دور می‌زنند. تصور می‌شود که اجرام این گروه از ۳ قمر بزرگتر که به وسیله تصادم متلاشی شده‌اند، باقی مانده‌اند.

حتما متوجه شده‌اید که هنوز ۱ قمر مانده است. این قمر که به اصطلاح “oddball” یا “عجیب و غریب” نامیده شده، برای قرارگیری در هیچ‌ کدام از گروه‌های سه‌گانه قمرهای مشتری مناسب نیست و با توجه به مدار چرخش و زاویه آن، در معرض خطر قرار دارد. “اسکات شپرد”، پژوهشگر ارشد این پروژه می‌گوید: کشف دیگر ما یک قمر است که به معنای واقعی کلمه، عجیب و غریب است و دارای یک مدار است که مانند هیچ قمر دیگر مشتری نیست.‌ این قمر همچنین احتمالا کوچکترین قمر مشتری است که کمتر از ۱ کیلومتر قطر دارد.

این قمر دارای یک مدار هم‌جهت با مشتری است، اما مسیر گروه “پیشرو” را دنبال نمی‌کند. این قمر در فاصله دورتری از قمرهای پیشرو قرار دارد و بنابراین از میان قمرهای عقبگرد می‌گذرد. در حقیقت، در مسیر نادرستی قرار دارد و در خطر سقوط و تصادم قرار دارد. “شپرد” می‌گوید: وضعیت این قمر یک وضعیت ناپایدار است. برخورد احتمالی این قمر، هر دو جرم را متلاشی کرده و به گرد و غبار تبدیل می‌کند. محققان می‌گویند، این نوع از برخوردها در گذشته، می‌تواند مسئول دسته‌بندی کنونی قمرهای مشتری باشد. در حالی که اکثر قمرهای جدید هنوز نامگذاری نشده است، نام “واله‌تودو”(Valetudo) برای “oddball” پیشنهاد شده است که در اساطیر روم، واله‌تودو بزرگترین نوه دختری “ژوپیتر” بود و به عنوان الهه سلامتی و بهداشت شناخته می‌شد.