۱۰ صومعه بودایی برتر جهان را بشناسید
صومعه‌های بودایی همواره از رمز‌آمیز‌ترین جاذبه‌های مذهبی به شمار رفته‌اند و در کشورهایی مانند چین، مغولستان و هند قدمتی چند صد ساله دارند. در این مقاله به معرفی و بررسی ۱۰ صومعه بودایی برتر جهان می‌پردازیم.
رهبانیت یکی از اساسی‌ترین آموزه‌های بودیسم به شمار می‌رود. راهبان و راهبه‌ها که در برابر میراث بودا، ترویج اندیشه‌‌های او و همچنین آموزش و راهنمایی پیروان‌‌اش، خود را مسئول می‌دانند، قرن‌ها است برای رسیدن به این اهداف از آموزش و مباحثه در صومعه‌ها بهره جسته‌اند.
شکل‌گیری صومعه‌های بودایی ریشه در تمرین واسا دارد؛ تمرینی که طی آن راهبان و راهبه‌ها در ماه‌های بارانی جنوب آسیا به عزلت‌نشینی می‌پردازند. بعد از قرن‌ها این صومعه‌های کوچک عزلت‌نشینی به تدریج رشد کردند، تا آنجا که تبدیل به مراکز آموزشی شدند و اصول فلسفی در آن‌ها گسترش یافت.
در این مقاله ۱۰ صومعه بودایی برتر جهان را معرفی و بررسی می‌کنیم.
۱۰. یومبولاگانگ (Yumbulagang)
بر اساس یک افسانه، صومعه یومبولاگانگ اولین بنای ساخته شده در تبت و قصر اولین پادشاه تبت، نایاتری سنپو محسوب می‌شود. اسم این صومعه به معنای «قصر مادر و پسر» است. هنگام حکمرانی دالای لامای پنجم، این قصر به صومعه‌ای برای مدرسه‌ی مکتب گلوگپا تبدیل شد. هرچند بنای این ساختمان طی انقلاب فرهنگی چین به شدت آسیب دید و تنها یک طبقه از آن باقی ماند؛ اما خوشبختانه در سال ۱۹۸۳ بازسازی آن آغاز شد.
۹. صومعه اردن زو (Erdene Zuu Monastery)
به احتمال زیاد اردن زو باستانی‌ترین صومعه بودایی بازمانده در مغولستان است. صومعه اردن زو را آبتای ساین خان برای معرفی و ارائه بودیسم تبتی به مردم مغولستان در سال ۱۵۸۵ ساخت. سنگ‌های به کاررفته در این بنا، به ویرانه‌های کاراکروم، پایتخت باستانی مغولستان تعلق دارد و دورتادور آن با ۱۰۰ گنبد کوچک بودایی احاطه شده است. از آنجا که عدد ۱۰۸، عددی مقدس در آیین بودا به شمار می‌رود، احتمالا ساخت همین تعداد گنبد برای پیرامون صومعه در نظر بوده است که متاسفانه موفق به اجرای آن نشدند. تحت حکومت کمونیست، اردن زو تنها با عنوان موزه حق ادامه کار داشت و بعد از فروپاشی نظام کمونیستی در سال ۱۹۹۰، دوباره به صومعه‌ای لامایی تغییر کاربری داد و به مکانی مقدس برای پرستش تبدیل شد.
۸. صومعه گاندن (Ganden Monastery)
بر فراز کوه وانگبور در ارتفاع ۴۳۰۰ متری، صومعه گاندن که یکی از سه صومعه دانشگاهی تبت محسوب می‌شود، قرار گرفته است. دو صومعه دانشگاهی دیگر، سرا و دریپانگ نام دارند. از آنجا که این صومعه نسبت به دو صومعه دانشگاهی دیگر در فاصله دورتری از لهاسا واقع شده است، در اوایل قرن بیست جمعیت کمتری را که بالغ بر ۶۰۰۰ راهب و راهبه بود، در خود جای می‌داد. در سال ۱۹۵۹، این معبد به طور کامل توسط محافظان سرخ از بین رفت و بدن مومیایی شده سونگکاپا، موسس صومعه گاندن به آتش کشیده شد. بازسازی این صومعه که از دهه ۱۹۸۰ آغاز شده است، همچنان ادامه دارد.
۷. کی گومپا (Key Gompa)
کی گومپا یا صومعه کی، صومعه‌ای بودایی با قدمتی هزار ساله، بر بالای تپه‌ای با ارتفاع ۴۱۶۶ متر در دره اسپیتی واقع شده است. گفته می‌شود که روستای کیبار در پایین این صومعه، رفیع‌ترین روستا در هند به شمار می‌رود. این صومعه بارها در طول تاریخ مورد حمله مغول‌ها و دیگر قشون نظامی واقع شد و آتش‌سوزی و زلزله آن را ویران کرد. ویرانی و بازسازی‌ها پی‌در‌پی شکلی جعبه‌‌مانند به این صومعه داده و بنای کی گومپا امروزه به قلعه‌ای شبیه شده است که معابد آن روی یک‌دیگر بنا شده‌اند.
۶. معبد لاما (Lama Temple)
در شمال‌شرقی پکن، معبد لاما که با نام‌های معبد یونگ‌هه و کاخ صلح و توازن نیز شناخته می‌شود، قرار دارد. این معبد یکی از بزرگ‌ترین صومعه‌های تبتی بودیسم در جهان به شمار می‌رود و توسط امپراطورهای چین که علاقه زیادی به بودیسم تبتی داشتند، بنا شده است. در طول سال‌های بسیار، تعداد زیادی از راهب‌های تبتی و مغولی در این مکان آموزش دیدند و زندگی کردند. امروزه نیز برخی از راهب‌ها در این صومعه اقامت می‌کنند. مجسمه‌ای ۲۶ متری از میتریا بودا که از چوب صندل سفید تراشیده شده است، از زیبایی‌های معبد لاما به شمار می‌رود.
۵. صومعه تیکسه (Thikse Monastery)
صومعه تیکسه، صومعه‌ای تبتی و متعلق به مکتب کلاه زر‌د است. این بنا به شباهت زیادی که با قصر پوتالا در لهاسا دارد، شناخته می‌شود. صومعه تیکسه در ارتفاع ۳۶۰۰ متری در دره ایندوس هند قرار گرفته است و شامل ۱۲ طبقه و تعدادی خانه می‌شود. بسیاری از آیتم‌های هنر بودیسم را مانند گنبدهای کوچک بودایی، مجسمه‌ها و نقاشی‌های دیواری در این صومعه نگهداری می‌کنند. یکی از محبوب‌ترین این آیتم‌ها، معبد میتریا محسوب می‌شود که به افتخار ورود دالای لاما در سال ۱۹۷۰ ساخته شد.
۴. پوناخا دزونگ (Punakha Dzong)
صومعه پوناخا دزونگ در جزیره‌ای میان دو رود پوچو و موچو با شکوه ایستاده است و یکی از بهترین نقاط برای عکاسی میان تمامی دزونگ‌های باستانی در کشور بوتان به شمار می‌رود. دزونگ بنایی ترکیبی از قلعه و معبد است که در هر منطقه از کشور بوتان می‌توان یکی از آن‌ها را یافت. پوناخا دزونگ نیز مانند دیگر دزونگ‌های بوتان، با اهداف مشخصی ساخته شده است که شامل حفاظت از منطقه، محلی برای استقرار حکومت و همچنین خانه‌ای زمستانی برای جامعه رهبانیت می‌شود. این صومعه با پلی چوبی و هلالی‌شکل به خشکی وصل می‌شود و بازمانده‌های گران‌بهایی را از دوران پادشاهی، در خود حفظ کرده است.
۳. تانگ کالات (Taung Kalat)
روی دودکشی آتشفشانی در میانمار، صومعه بودایی تانگ کلات قرار دارد؛ صومعه‌ای که یکی از خیره‌کننده‌ترین جاذبه‌های این کشور به شمار می‌رود. بازدیدکنندگان برای دسترسی به این صومعه باید ۷۷۷ پله را تا قله بالا بروند. در طول مسیر تعداد زیادی از میمون‌های ماکاک در حال بازی هستند و از بازدیدکنندگان انتظار خوراکی دارند. با رسیدن به بالای پله‌ها، می‌توان از نمای پانورامیک اطراف لذت برد؛ از تماشای شهر باستانی بگان و قله عظیم کوه آتشفشانی پوپا که دودکش آتشفشانی مذکور، از گدازه‌‌های آن ساخته شده است.
۲. تاکشانگ دزونگ (Taktsang Dzong)
صومعه تاکشتانگ که با نام لانه ببر نیز شناخته می‌شود، روی صخره‌ای با ارتفاع ۹۰۰ متر قرار گرفته است و نماد غیررسمی کشور بوتان به شمار می‌رود. برای بالا رفتن از صخره، ۲ الی ۳ ساعت کوهنوردی لازم است. از آنجا که بر اساس افسانه‌ای قدیمی، گورو رینپوچه، سوار بر یک ماده ببر به این مکان پرواز کرد، صومعه تاکشانگ وقف «دیو دستاموز ببر» شده است. این صومعه تا سال ۱۶۹۲ به این شکل ساخته نشده بود. هرچند در سال ۱۹۹۸ آتش‌سوزی فاجعه‌آمیزی بخش اعظم ساختمان اصلی را سوزاند؛ اما خوشبختانه بعد از این اتفاق صومعه تاکشانگ دزونگ با دقت و زحمت زیادی باسازی شد و به شکل باشکوه پیشین‌اش برگشت.
۱. معبد معلق (Hanging Monastery)
با قرار گرفتن در نیمه‌ی مسیر یک صخره با ارتفاع ۷۵ متر، معبد معلق یکی از بی‌نظیر‌ترین دیدنی‌های چین به شمار می‌رود. معبد معلق مجموعه‌ای است شامل ۴۹ اتاق که با راهرو‌ها و دالان‌های هوایی به همدیگر متصل شدند و به نظر می‌رسد به دیواره‌ی عمودی یک صخره چسبیده‌‌اند. از آنجا که بنای معبد معلق به جای بنا شدن روی صخره، با کمک چارچوب‌هایی محکم سرپا شده است، نام معلق می‌تواند تا حدودی غلط‌انداز باشد. این معبد در قرن ۵ میلادی ساخته شده و به مدت ۱۵۰۰ سال در همین مکان معلق بوده است. در طول عمر زیاد معبد معلق، تعمیر و توسعه‌های متعددی را در این بنا صورت دادند تا به شکل و اندازه امروزی‌اش برسد.
