آیا سیارات قابل سکونت به‌جز زمین وجود دارد؟
سیاره
شانس پیدا کردن حیات هوشمند در کیهان بسیار زیاد است، زیرا در هر منظومه ستاره‌ای که از چند سیاره مختلف تشکیل شده، معمولاً یکی از آن‌ها کاندید وجود حیات است
به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از مسائلی که از گذشته تاکنون ذهن بشریت را درگیر کرده، وجود بیگانگان است. اینکه ما در این کیهان تنها هستیم یا خیر، یکی از مسائلی است که تاکنون پاسخ قطعی برای آن ارائه نشده، اما به‌لحاظ ریاضی و آماری وجود حیات بیگانه ناممکن نیست.
جهانی که در آن زندگی می‌کنیم بسیار عظیم است و همین عظمت موجب کنجکاوی دانشمندان برای شناخت بیشتر کیهان و کشف حیات احتمالی بیگانگان شده است. در منظومه شمسی تنها سیاره زمین میزبان حیات هوشمند است و سیارات دیگری مانند مریخ ممکن است میزبان حیاتی تک سلولی باشد، اما در تمام کیهان میلیاردها ستاره وجود دارد که هر یک از آن‌ها دارای منظومه‌ای مختص به خود است؛ بنابراین احتمال وجود حیات در چنین کیهان عظیمی بسیار ممکن است.
برای وجود حیات فرازمینی در کیهان پارامترهای مختلفی وجود دارد که حتماً باید مدنظر قرار گرفته شود؛ البته در صورتی که بخواهیم حیات تک‌سلولی را در سیارات فراخورشیدی بررسی کنیم، می‌توان از وجود برخی پارامترها حتی اکسیژن صرف‌نظر کرد. برای بررسی پارامترهای مهم در وجود حیات بیگانه و شناخت بیشتر سیارات میزبان حیات با محسن منتظری، منجم و ستاره‌شناس مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
در چه شرایطی سیارات فراخورشیدی می‌تواند، میزبان حیات محسوب شود؟
برای وجود حیات در سیارات، سیاره حتماً باید در کمربند حیات قرار داشته‌باشد، به بیانی دیگر برای وجود حیات در سیارات فراخورشیدی نخستین مسئله قرار گرفتن سیاره در کمربند حیات است؛ البته پیش از بررسی پارامترهایی که در وجود حیات بیگانه مطرح است، باید در نظر بگیریم که حیات مورد نظر مشابه حیات موجود در سیاره زمین است.
چرا حیات در سیارات فراخورشیدی باید مشابه زمین باشد؟
هنگامی که قرار است حیات موجود در سیارات فراخورشیدی را برسی کنیم، باید به‌دنبال موجوداتی باشیم که نیازهایی مشابه جانداران زمینی داشته‌باشند، زیرا برای دست‌یابی به نوعی ناشناخته از حیات هیچ دانشی نخواهیم داشت؛ بنابراین باید دنبال حیاتی باشیم که در زمین شکل گرفته و الزاماً می‌تواند در سیارات مشابه زمین نیز شکل بگیرد.
چه ویژگی‌هایی باعث می‌شود سیاره مورد نظر میزبان حیات باشد؟
از جمله پارامترهایی که در بررسی سیارات فراخورشیدی باید در نظر بگیریم، وجود اکسیژن، آب و بخار آب است که فارغ از آب، بسیار حائز اهمیت است، علاوه بر این موارد جو سیاره نیز بسیار اهمیت دارد و نباید از یک محدوده غلظتی خارج شود.
فشار اتمسفر باید در یک محدوده به‌خصوصی قرار داشته‌باشد و اندازه سیاره نیز بسیار حائز اهمیت است. یکی دیگر از پارامترهایی که در سیارات میزبان حیات قابل توجه است، نیروی جاذبه است که اگر از میزان مشخص بیشتر باشد، حرکت روی آن سیاره امکان‌پذیر نخواهد بود.
آیا فعالیت‌های سیاره فراخورشیدی برای بررسی حیات حائز اهمیت است؟
بله؛ فعالیت‌های خود سیاره نیز بسیار مهم است، زیرا هنگامی که سیاره‌ای فعالیت‌های آتش‌فشانی بسیاری داشته باشد و به اصطلاح بیش‌فعال باشد، امکان اینکه حیاتی در آن شکل بگیرد وجود نخواهد داشت.
چه عناصری برای وجود حیات در سیارات فراخورشیدی لازم است؟
علاوه بر دما و فاصله سیاره با ستاره مادر که از اهمیت بسیاری برخوردار است وجود برخی از عناصر نیز بسیار حائز اهمیت است؛ وجود کربن در سیاره میزبان بسیار اهمیت دارد و فسفر نیز به اندازه مشخصی باید وجود داشته‌باشد تا حیات شکل بگیرد.
در چه صورتی می‌توان از برخی پارامترها صرف‌نظر کرد؟
درصورتی‌که بخواهیم وجود حیات تک‌سلولی را در سیارات فراخورشیدی بررسی کنیم، می‌توان از وجود برخی پارامترها صرف‌نظر کرد، به طور مثال در مورد موجودات تک‌سلولی اکسیژن نیز می‌تواند وجود نداشته‌باشد.
هنگامی که حیات تک‌سلولی مدنظر باشد حتی اگر در درون سیاره نیز آب و سطوح یخ‌زده‌ای وجود داشته‌باشد، امکان وجود حیات تک‌سلولی نیز خواهد بود؛ درواقع پیرامون موجودات تک‌سلولی موارد محدودکننده کم‌تری وجود دارد، اما برای وجود حیاتی مشابه زمین، تمام پارامترها حائز اهمیت است.
در حال حاضر چه اجرامی به عنوان میزبان حیات شناسایی شده است؟
در منظومه‌شمسی برخی از اقمار مستعد حضور حیات است؛ به طور مثال قمر تایتان که از جو خوبی برخوردار است، مواد آلی دارد، دارای سطحی مناسب است و از سیاره زحل نیز فاصله مناسبی دارد، می‌تواند میزبان حیات تک‌سلولی باشد زیرا دمای این سیاره بسیار پایین است. اروپا نیز که یکی از اقمار سیاره مشتری است، متشکل از لایه‌های یخی و آبی است به همین دلیل امکان وجود حیات در این قمر نیز وجود دارد.
آیا حیات هوشمندی در کیهان وجود دارد؟
بله؛ وجود موجودات هوشمند، نسبت به سایر انواع حیات احتمال کم‌تری دارد، اما شانس پیدا کردن حیات هوشمند در کیهان بسیار زیاد است، زیرا در هر منظومه ستاره‌ای که از چند سیاره مختلف تشکیل شده است، معمولاً یکی از آن‌ها کاندید وجود حیات است که برای بررسی وجود حیات هوشمند باید مباحث دیگری مانند شرایط جوی، اندازه سیاره، وجود مواد آلی، کربن و فسفر در نظر گرفته شود که با بررسی این مباحث می‌توان شانس وجود حیات هوشمند را به‌دست آورد.
شانس وجود حیات به نسبت بی‌شمار ستارگانی که در کیهان وجود دارد، عدد بسیار بزرگی است و از این بررسی نتیجه می‌گیریم که انسان‌ها در این جهان تنها نیستند و حتی امکان دارد، حیاتی هوشمندتر از حیات انسانی در کیهان وجود داشته‌باشد.
