ارتعاش و لرزش خودرو، منجر به خواب آلودگی راننده می‌شود
احساس خواب‌آلودگی در زمان رانندگی به عنوان یکی از عوامل اصلی تصادفات مرگبار جاده‌ای شناخته می‌شود. محققان معتقدند که لرزش‌های خودرو نیز در این امر دخیل هستند.
همه ما با احساس خواب‌آلودگی در هنگام رانندگی آشنا هستیم و آن را تجربه کرده‌ایم. در ابتدا چشم‌ها سنگین می‌شوند و خواب‌آلودگی شروع به تسلط بر راننده می‌کند. کمبود خواب در کنار ارتعاش با فرکانسی خاص، می‌تواند یکی از علت‌های اصلی خواب‌آلودگی در هنگام رانندگی باشد. این نتیجه تحقیقی است که به تازگی در دانشگاه RMIT استرالیا انجام شد.
این مطالعه با حضور ۱۵ داوطلب و به کمک دستگاه شبیه‌ساز رانندگی انجام شده است و نشان می‌دهد که ارتعاشات خفیف صندلی راننده با شدت بین ۴ تا ۷ کیلوهرتز، احساس خواب را در مغز مخاطب ایجاد می‌کند. به همین علت باید تلاش شود تا خودروهای آینده به گونه‌ای طراحی و تولید شوند، که میزان چنین ارتعاشاتی در آن‌ها به حداقل برسد. البته این موضوع به معنای نادیده گرفتن عوامل انسانی زمینه‌ساز تصادف‌های مرگبار رانندگی نیست.
استیون رابرتسون، استاد دانشگاه RMIT در مصاحبه با CarAdvice گفت:
محدوده وسیعی از ارتعاشات که از طریق صندلی راننده جذب می‌شود، می‌تواند موجب خواب‌آلودگی بسیار سریع راننده در عرض ۱۵ تا ۳۰ دقیقه شود. تاکنون استانداردهای زیادی در مورد ارتعاش خودرو وضع شده است زیرا مردم تمایل دارند در خودروهایی بنشینند که دارای ارتعاش کمتری هستند. عامل اصلی این ارتعاشات می‌تواند سطح جاده و کارکرد پیشرانه باشد که در نهایت باعث کمک به خواب‌آلودگی راننده می‌شود.
حدود ۲۰ درصد از حوادث مرگبار جاده‌ای، به دلیل خواب‌آلودگی ناشی از خستگی رخ می‌دهند؛ از هر ۵ راننده، یک نفر هنگام رانندگی در پشت فرمان دچار خواب‌آلودگی می‌شود. خواب‌آلودگی راننده یکی از مشکلات بسیار جدی در جاده‌های استرالیا است که هر ساله باعث مرگ افراد زیادی می‌شود.
تحقیقات دانشگاه RMIT همچنان در مرحله ابتدایی قرار دارد، بنابراین نمی‌توان گفت که چه تعداد از مرگ و میر ناشی از خستگی سالانه، به دلیل ارتعاش خودرو اتفاق می‌افتد. حتی اگر این مسئله، عامل تنها بخش کوچکی از مرگ و میر باشد، پیدا کردن راه حلی برای آن می‌تواند به حفظ جان انسان‌های بسیاری کمک کند.
رابرتسون گفت:
اگر ما درباره تعداد مرگ و میر جاده‌ای در سراسر جهان که با خستگی و خواب‌آلودگی راننده مرتبط هستند، فکر کنیم؛ می‌بینیم که رقم بسیار بالایی می‌شود. این درحالی است که به طور سالانه ۲۵۰ هزار نفر بر اثر خستگی و خواب‌آلودگی در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند. اگر فرض کنیم که تقریبا ۱۰ درصد از آمار مرگ و میر ناشی از ارتعاش خودرو باشد، یعنی این که در سال ۲۵۰۰۰ نفر در تصادفات جاده‌ای به علت ارتعاش می‌میرند. اگر ما راه‌حلی برای کاهش ارتعاشات در خودرو پیدا کنیم، تأثیر قابل توجهی بر عوارض ناشی از تصادفات جاده‌ای در سراسر جهان دارد.
در حال حاضر این تیم تحقیقاتی، راه‌حل مشخصی برای کاهش ارتعاشات خودرو ارائه نداده است؛ اما ایده‌های خوبی برای ارائه به خودروسازان و رانندگان در آینده وجود دارد. محققان دانشگاه RMIT امیدوارند که در آینده بتوانند طرح‌های کاربردی مناسبی برای مقابله با این مسئله بیابند.
رابرتسون گفت:
ما قادر به استفاده از مواد خاصی برای جدا کردن فرکانس‌های مشخصی از صندلی راننده هستیم. احتمالا می‌توانیم از کنترل فعال ارتعاش استفاده کنیم، همان‌طور که در هدفون ضدنویز استفاده می‌شود. من فکر می‌کنم در آینده روش‌های زیادی برای کاهش ارتعاش خودرو و مقابله با خواب‌آلودگی راننده یافت خواهد شد.
تیم تحقیقاتی دانشگاه RMIT از رانندگی مداوم با سرعت یکنواخت نیز به عنوان یکی از عوامل اصلی در تاثیر ارتعاش بر خواب‌آلودگی راننده نام می‌برد. هنگامی که راننده به مدت زمان طولانی با سرعت یکنواختی حرکت کند، این ارتعاشات فرکانس ثابتی دارند و می‌توانند باعث خواب‌آلودگی سریع شوند. بنابراین تغییر سرعت و استفاده کوتاه مدت از سرعت یکنواخت، می‌تواند به عنوان یکی از عوامل اصلی در مقابله با خواب‌آلودگی مطرح شود.
