دریاچه ای که نباید منفجر می شد ولی شد!
بعد از ظهر روز ۲۱ آگوست سال ۱۹۸۶، پدیده ی عجیبی در دریاچه ی نیوسِ کشور کامرون رخ داد که در طول تاریخ کمتر اتفاق افتاده است. اهالی روستاهای اطراف اصلا خبر نداشتند که دریاچه نیوس قرار است منفجر شود!
همه چیز در عرض چند دقیقه اتفاق افتاد. مردم اطراف دریاچه، صدای غرش عجیبی شنیدند و وقتی سرشان را به طرف دریاچه چرخاندند، ابر سفیدی را دیدند که ارتفاعش هر لحظه زیادتر می شد. وقتی کمی نزدیک تر شدند، در مدت کمی از هوش رفتند. ابر سفید که حالا ارتفاعش به ۱۰۰ متر رسیده بود، شروع به پخش شدن کرد و بالاخره به روستاهای اطراف رسید. همه کسانی که در اطراف دریاچه ی نیوس قرار داشتند بیهوش شدند و ۱۷۰۰ نفر از آن ها هم دیگر بیدار نشدند. ابر سفیدی که باعث کشته شدن اهالی سه روستا شده بود، گاز کربن دی اکسید بود.
دو روز بعد ابر سفید تقریبا ناپدید شده بود. بازمانده هایی که بعد از ۳۶ ساعت بیدار شدند با صحنه ی بسیار وحشتناکی روبرو شدند. زمین پر از جسد انسان و حیوان شده بود. آب دریاچه ای که تا چند روز قبل آبی بود به رنگ قهوه ای تیره درآمده بود و آن هم پر بود از جسد ماهی. هیچکدام آن ها از نمی دانستند چه اتفاقی برای دریاچه ی نیوس افتاده بود!
دو سال قبل از ماجرای نیوس، همچین اتفاقی در دریاچه مونون هم رخ داده بود و ۳۷ نفر هم در آن جا کشته شده بودند. این دریاچه هم مانند نیوس در کامرون قرار داشت، همین هم باعث نگرانی بیشتر مقامات کامرونی شد.
بالاخره معلوم شد که مقادیر زیادی گاز کرین دی اکسید از زمان تشکیل دریاچه در کف آن انباشته است و همین کربن دی اکسید هم بود که باعث کشته شدن ۱۷۰۰ نفر شده بود. این کربن دی اکسید مدت ها سرجایش مانده بود و هیچ اتفاقی هم برایش نیفتاده بود ولی در روز انفجار، یک زلزله ی کوچک باعث تخلیه ی ناگهانی مقدار زیادی از این کربن دی اکسید شد و به دلیل فشار بالای گاز کربن دی اکسید، به نظر می رسید که دریاچه منفجر شده است. این پدیده خیلی شبیه باز کردن قوطی نوشابه است. قبل از باز کردن قوطی گاز درون آن گیر افتاده است ولی همین که کمی فشار به در آن وارد می کنیم، گاز با فشار بالایی خارج می شود.
اما هر دریاچه ای منفجر نمی شود. اول از همه این که دریاچه حتما باید روی آتشفشان های قدیمی تشکیل شده باشد. دوم این که عمق دریاچه باید بسیار زیاد باشد تا فشار آب با فشار زیاد گاز کربن دی اکسید برابر بشود. سوم این که آب دریاچه تقریبا باید بی حرکت و ساکن باشد تا کربن دی اکسید آهسته آهسته تخلیه نشود و چهارم این که دریاچه باید شرایط آب و هوایی نسبتا ثابتی داشته باشد. دریاچه ای که همچین شرایطی را داشته باشد منفجره است. هم اکنون چندین جزیره در دنیا وجود دارند که در خطر انفجار قرار دارند.
از همان ابتدا دانشمندان نگران دوباره اتفاق افتادن این فاجعه بودند. محاسبات نشان می داد که احتمال وقوع آن در ۱۰ تا ۳۰ سال بعد بسیار بالاست. آن ها به دنبال راهی می گشتند تا این گاز های انباشته شده را از کف دریاچه ها خارج کنند تا همچین اتفاقی باز هم رخ ندهد. به نظر می رسید که منفجر کردن کف دریاچه با بمب بهترین راه باشد، ولی همچین انفجاری باعث تخریب دیواره های دریاچه می شد و سیل بزرگی راه می افتاد که خودش مشکل بزرگی بود.
بالاخره دانشمندان فرانسوی راهی بی خطر برای خارج کردن کربن دی اکسید پیدا کردند. آن ها برای انجام این کار از دو لوله ی بزرگ استفاده کردند. با استفاده از پمپ از یکی از لوله ها آب خارج می شد و با خارج شدن آب و کاهش فشار، کربن دی اکسید به صورت آهسته و خود به خود از لوله ی دیگر خارج می شد. اولین لوله در سال ۱۹۹۲ در دریاچه ی مونون و لوله ی بعدی در سال ۱۹۹۷ در دریاچه ی نیوس نصب شد. در سال ۲۰۰۱ هم اولین لوله ی دائمیِ دریاچه ی نیوس نصب شد.
با این حال دریاچه ی نیوس هنوز هم خطرناک است. اما مردم محلی به این حرف ها اهمیتی نمی دهند. با وجود خطر بسیار بالای زندگی در اطراف دریاچه ی نیوس، مردمان محلی باز هم به روستاهایشان بازگشته اند. به هشدار مقامات هم اهمیتی نمی دهند. آن ها می گویند ترک سرزمین اجدادی توهینی به ارواح آن هاست، البته حتما خاک بسیار حاصل خیز منطقه هم تاثیر بسزایی در تصمیمشان داشته است!
