رنگ و پوشش رنگ در طراحی داخلی

 

نظریه های بسیاری در مورد تاثیر سطوح بر حالت های روانی، حال و هوا، آسایش و شیوه های کاربری فضا وجود دارد که طراحان راه های متفاوتی را برای دستیابی به این ایده ها برگزیده اند و نمود های چالشی و تفکر برانگیز از طراحی داخلی را خلق کرده اند. سطوح با واژگانی همچون عمق، ضخامت نسبی، تناسب با عملکرد، تناسب با فضا معرفی می شود و طراح داخلی با دانست این مفاهیم در میابد که رنگ، مصالح، بافت و نقش چگونه ایجاد می شود و تبدیل به ایده های کارشده و چگونه بر سطح تاثیر می گذارند. به چندی از این بافت ها اشاره کردیم و به تاثیرشان پرداختیم. قبل از آنکه بخواهیم در مورد رنگ به عنوان یکی از پوشش های دیوار صحبت کنیم می خواهیم در مورد رنگ و نقش آن در فضای داخلی بپردازیم.    رنگ از چالشی ترین و بحث برانگیز ترین نمودهایی است که در طراحی داخلی مطرح می شود چنانکه ژوزف آلبرز نقاش و نظریه پرداز چنین بیان می دارد که: «رنگ ها خود را در یک جریان پیوسته و مرتبط باهم جواری ها و موقعیت های متغیر ارائه می کند» رنگ در فضای داخلی بسیار پیچیده می باشد و نمی توان با قطعیت در مورد رنگ و حس فضایی آن به صورت عموم و قطعی صحبت نمود. رنگ در بحث داخلی بسیار گسترده است و استفاده ی آن بر سطوح عمودی و یا افقی و یا قرارگیری آن در کنار بافت و یا مصالح متفاوت تعریف متفاوتی نیز خواهد داشت. رنگ علاوه بر کاربرد فیزیکی اش می تواند کاملا ذهنی نیز باشد؛ بنابراین طراحان داخلی باید ویژگی های رنگ و چگونگی عملکرد آن را به عنوان عامل تمرکز و سازمان دهی در فضا بیاموزد.   در طراحی داخلی، نقش رنگ در همراهی با جنس مصالح، پیچیده تر می شود. مصالح دارای ویژگی های جذب، انعکاس و درخشش هستند که چنین کیفیاتی در سیستم های انتزاعی رنگ لحاظ نمی شود. استفاده مناسب از مصالح در فضا خود تاثیر به سزایی بر چگونگی ادراک رنگ در فضا نیز موثر است. در طراحی، رنگ به دو بخش مجزا تقسیم می شود: رنگ به عنوان یک سطح در فضا یا رنگ به عنوان جزئی جذایی ناپذیر از مصالح، استفاده از رنگ ها در سطوح نهایی یک جسم از دیگر راهکارهای استفاده از رنگ است. البته رنگ آمیزی در بعضی مصالح و سطوح درست نیست به قول آدولف لوس: «بتن را خاکستری و چوب را قهوه ای نکنید» مصالح با رنگ های ذاتی خود سطح عمیق تری دارند که منجر به بروز ارتباط دقیق تر و پیچیده تر میان رنگ و جنس مصالح خواهد بود.   رنگ ها را می توان در ابعاد متفاوت در کنار یکدیگر بکار ببریم و از انواع تضاد قرار گیری استفاده نماییم. رنگ ها می توانند با نهایت خلوص و درخشندگی شان در کنار هم بکار برده شوند که موجب سرزندگی و جنبش بصری خواهند شد. در واقع مسیر گردیدن این امر با سه رنگ  اصلی صورت می گیرد و با خروج از این سه رنگ از تاثیر آن کاسته خواهد شد. بکارگیری رنگ ها به صورت تیره و روشن در کنارهم درک عمیق سایه ها و تاثیر آنها را برای بیننده همراه دارد. این تضاد در میان سفیدی و سیاهی و خاکستری های میان آن دو دیده می شود. قرارگیری رنگ های سرد و گرم در کنارهم تغییر ادراکی در دمای فیزیکی اتاق را ایجاد می کند که توان بسیاری در قدرت بیان دارد. همچنین می توان از رنگ های مکمل در کنار یکدیگر نیز استفاده کرد که وجود آنها در کنارهم باعث متعادل شدنشان می شود. به کارگیری از تضاد هم زمان رنگ ها، به یکرنگ غیر از رنگ مکمل در کنار خود نیاز دارد. در یک زمینه، خصوصا با رنگ های درخشنده تر، تاثیر هم زمانی با شدت بیشتری ظاهر خواهد شد.   اگر بخواهیم در جایی با تغییر خلوص رنگ به تضاد رنگی دست پیدا کنیم به چهار طریق صورت می پذیرد: ۱- اضافه نمودن رنگ سفید به رنگ، آنرا سرد تر می کند؛ با افزودن رنگ سیاه از انرژی کلی آن می کاهد، نمود آن را ملایم تر و در غیاب نور، آن را تیره تر می کند؛ افزودن رنگ خاکستری که از شدت آن کاسته و آنرا به سوی خنثی شدن می برد؛ افزودن رنگ مکمل که بسته به شدت، دمای نسبی و فام رنگی رنگ های ترکیب شده منجر به بروز اثرات گوناگونی می شود. بدین ترتیب می توان به رنگ های متفاوت با درجه خلوص متفاوت رسید. باید قدرت نسبی آن رنگ را در نظر داشت که در یک موقعیت در کنار دیگر رنگ ها به چه صورت عمل می کند. این امر بسته به فام رنگ و حجم آن دقت زیادی برای ایجاد تعادل لازم دارد. به طور مثال قرارگیری رنگ بنفش و زرد نسبت ۳ به ۱ را داراست و در آبی و نارنجی ۳ به ۲ و در قرمز و سبز به یک میزان بکار گرفته می شود. بکار گرفتن رنگ در فضای داخلی می تواند اهداف متفاوتی داشته باشد. به طور مثال با بکار بردن رنگ متفاوت در یک فضا می توان آن المان را شاخص تر نمود و بر آن تاکید بیشتری کرد. خواه این عنصر به صورت سطوح افقی یا عمودی باشد یا به صورت مبلمان داخل فضا به کار گرفته شود. حتی عناصر جزییاتی که در وهله ی دوم به چشم می آیند را می توان با رنگ کردن به رنگ شاخص و غالب فضا به وجود آنها تاکید بیشتری داشت و بیشتر مورد توجه قرار دارد. رنگ در دیوار ها می تواند تعریف مقیاس و تناسب متفاوتی را پدید آورد، اگر در قسمت بالایی دیوار بکار گرفته شود، خطای بصری ایجاد نموده و از درک ارتفاع آن می کاهد و یا می توان با بکار بردن رنگ متفاوت در قسمت پایینی دیوار یک خط نشانه برای عناصری مانند مبلمان و آثار هنری پدید آورد. از پوشش های دیوار که بخواهیم به رنگ اشاره کنیم، رنگ ها از چهار جزء تشکیل می شوند: رنگ دانه، چسب، خشک شدن، حلال که رنگ دانه ها عامل رنگ دهی به پوشش هستند. میزان پوشانندگی به مقدار حلال بستگی دارد هرچقدر حلال کمتر باشد مقدار پوشانندگی بیشتر بوده و سطح دیوار را بهتر می پوشاند. انواع رنگ آمیزی دیوار به شرح زیر است: رنگ آمیزی لاتکس از مواد پلی وینیل مصنوعی حلال در آب ساخته می شوند و به سادگی تمیز می گرند. این رنگ ها از رنگ روغن زودتر خشک شده و باعث بالا رفتن سرعت کار می شود. این رنگ ها خاصیت ارتجاعی خوبی را دارا هستند و نسبت به رنگ های روغن در برابر ترک های ریز مقاوم تر عمل می کنند. رنگ های آلکاییدی یا همان رنگ روغن دوام و مقاومت بالایی را در برابر فرسودگی و ترک را دارا هستند. رنگ های لعابی پس از خشک شدن لایه ی سخت و مقاومی را تشکیل می دهند و در مواردی که نیازمند ضد آب بودن است بکار گرفته می شود. رنگ آمیزی جلا و ورنی درون مصالح مانند چوب نفوذ می کند و جذب آن می گردد.   جلاها با درجه های متنوعی از شفافیت، میزان پدیدار ماندن زیر لایه را تنظیم می کنند. جلاها برای پرداخت نهایی کافی نیستند و احتیاج به ورنی برای دوام بیشتر را دارند. رنگ ها بر اساس میزان درخشش به انواع مات، پوست تخم مرغی، ساتن، نسبتا براق، براق، مات ویژه سقف تقسیم می شوند. رنگ مات غیر انعکاسی بوده و نواقص سطح را پنهان می کند ولی از بین بردن لک با دشواری روبرو خواهد شد به همین دلیل استفاده از آن در مکان هایی با رفت و آمد کم توصیه می شود. رنگ پوست تخم مرغی کمی صیقلی تر از مات بوده و لکه را نیز می توان از روی آن پاک نمود و مناسب مکان هایی با تردد متوسط است. رنگ ساتن از پوست تخم مرغی نیز صیقلی تر است و سطحی با دوام تر که راحت تر نیز تمییز می شود را به همراه دارد. رنگ نسبتا براق به مانند اسمش تقریبا براق بوده و به دلیل آب گریزی مناسب فضاهای خیس است. رنگ براق بسیار صیقلی است و برای شاخص نمودن زهوار آلات و تزیینات جدارها، سقف ها و کابینت هاست. کابرد این رنگ ها در فضاهای گوناگون نسبت به مزیت ها و معایب متفاوت بوده و با در نظر گرفتنشان می توانید آنها را بکار ببرید.

منبع : معماری ایرانی