سرطان دهانه رحم، علائم، تشخیص، پیشگیری و درمان

سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم بروی دهانه رحم تاثیر می گذارد. دهانه رحم بخش باریک پایین رحم است که گردنه آن هم نامیده می شود.

جامعه سرطان امریکا تخمین زده است که تا پایان سال ۲۰۱۷ در امریکا ۱۲۲۸۰ تشخیص در سرطان دهانه رحم انجام خواهد شد. بیش از ۴۰۰۰ زن در امریکا در این سال بخاطر سرطان دهانه رحم جان خود را از دست خواهند داد.

HPV عامل بیشتر سرطان های رحم است که در افراد ایجاد می شود. واکسن HPV می تواند بخوبی از HPV پیشگیری می کند و مراکز پیشگیری و کنترل (CDC) این واکسن را برای تمامی کودکان زیر ۱۳ سال توصیه می کنند.

واقعیت هایی درباره سرطان دهانه رحم

در اینجا نکاتی کلیدی درباره سرطان دهانه رحم وجود دارد. اطلاعات تکمیلی در مقاله اصلی عنوان شده است.

• در امریکا هر ساله در بیش از ۱۱۰۰۰ زن سرطان دهانه رحم تهاجمی تشخیص داده می شود
• داشتن روابط جنسی با چند نفر و شروع این روابط در سنین پایین یکی از عوامل پر خطر در ابتلا به سرطان دهانه رحم است.
• در صورت پیشگیری در مراحل اولیه سرطان، میزان مرگ و میر بسیار کاهش می یابد.
• علائم این بیماری شامل خونریزی میان دوره ای و پس از برقراری رابطه جنسی است.

علائم اولیه

در مراحل اولیه سرطان دهانه رحم ممکن است فرد هیچ علائمی را مشاهده نکند. در نتیجه زنان می بایست آزمایشات منظم پاپ اسمیر را انجام دهند.

تست پاپ اسمیر می تواند واکسن باشد. هدف این آزمایش شناسایی سرطان نیست، بلکه آشکار نمودن هرگونه تغییرات سلول است که نشان دهنده پیشرفت سرطان می باشد، بگونه ای که بتوان اقدامات اولیه را صورت داد.

رایج ترین علائم سرطان دهانه رحم عبارتند از:

• خونریزی میان دوره ها
• خونریزی پس از ارتباط جنسی
• خونریزی در دوران پس از یائسگی
• احساس ناراحتی در خلال رابطه جنسی
• خارج شدن مایع بودار از واژن
• خروج مایع واژنی همراه با خون
• درد لگنی

این علائم می توانند علت دیگری هم داشته باشند، مثلا عفونت. هرکسی که چنین علائمی را مشاهده می کند می بایست سریعتر به پزشک معالج خود مراجعه کند.

گرید بندی

انجام گرید بندی یک سرطان مهم است زیرا به تصمیم گیری درباره نوع درمان موثر کمک می کند.

مشخص نمودن گرید سرطان به میزان پیشرفت و اینکه آیا سرطان به بافت ها و ارگان های دیگر هم نفوذ کرده است کمک به سزایی می کند.

راه های مختلفی برای توصیف این گرید بندی وجود دارند اما اغلب از یک سیستم ۴ مرحله ای استفاده می شود:

گرید ۰: در این مرحله سلول های پیش سرطانی حضور دارند

گرید ۱: سلول های سرطانی از سطح به داخل بافت های عمیق تر رحم نفوذ کرده اند و احتمالا به داخل رحم و نزدیکی غدد لنفاوی هم رسیده اند.

گرید ۲: سرطان در این مرحله به پشت رحم رسیده اما هنوز به دیواره های لگن و قسمت پایینی واژن راه پیدا نکرده است.

گرید ۳: سلول های سرطانی در قسمت پایینی واژن و دیواره های لگن دیده می شوند و ممکن است موجب انسداد مثانه و لوله های حامل ادرار شوند. در این مرحله این امکان وجود دارد که سرطان بروی غدد لنفاوی تاثیر گذاشته باشد.

گرید ۴: سرطان بروی مثانه و مقعد تاثیر گذاشته و به سمت قسمت بیرونی لگن رشد می کند و ممکن است بروی غدد لنفاوی تاثیر گذارد. بعد از مرحله ۴، سرطان به دیگر ارگان ها مانند کبد، استخوان ها، شش ها و غدد لنفاوی نفوذ می کند.

انجام معاینات و مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم بسیار حائز اهمیت است زیرا سبب افزایش شانس ادامه حیات می شود.

علت

سرطان در نتیجه رشد و تکثیر کنترل نشده سلول های غیر عادی بوجود می آید. بیشتر سلول های بدن ما یک طول عمر هماهنگ دارند و وقتی می میرند سلول های جدید تولید شده و جایگزین آنها می شوند.

در سلول های غیر عادی دو مشکل وجود دارد:

• آنها نمی میرند
• به تکثیر ادامه می دهند

تجمع این سلول ها در نهایت منجر به شکل گیری یک غده یا تومور می شود. دانشمندان از اینکه چرا سلول ها سرطانی می شوند هنوز کاملا مطمئن نیستند.

هرچند، در فزایش ریسک پیشرفت سرطان دهانه رحم چندین فاکتور ریسک شناسایی شده است که شامل موارد زیر می باشند:

HPV (ویروس پاپیلوم انسانی): HPV ویروسی است که از طریق رابطه جنسی منتقل می شود. در علم پزشکی بیش از ۱۰۰ نوع HPV وجود دارد که حداقل ۱۳ تای آنها سبب سرطان دهانه رحم می شوند.

داشتن رابطه جنسی با چندین نفر یا شروع رابطه جنسی در سنین پایین: انواع HPV هایی که منجر به سرطان دهانه رحم می شوند عموما بخاطر رابطه جنسی با فرد آلوده منتقل می شوند. زنانی که با افراد زیادی رابطه جنسی داشته اند بیشتر در معرض آلوده شدن به HPV هستند. این امر سبب افزایش ریسک پیشرفت سرطان دهانه رحم می شود.

سیگار کشیدن: استعمال دخانیات خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و دیگر سرطان ها را افزایش می دهد.

داشتن سیستم ایمنی ضعیف: ریسک ابتلا به سرطان در مبتلایان به ایدز بالاست و افرادی که دارای پیوند عضو هستند ملزم به استفاده از معالجات مربوط به سیستم ایمنی بدن می باشند.

استرس روانی طولانی مدت: سطوح بالای استرس در یک دوره طولانی می تواند سبب دشوار شدن مبارزه با HPV شود. تحقیقی که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد مبین این مساله است. طبق یافته های محققان زنانی که برای کنار آمدن با استرس از راه هایی مانند نوشیدن الکل، استعمال سیگار یا دارو استفاده کرده اند بیشتر در معرض رشد عفونت فعال HPV خواهند بود.

بچه دار شدن در سنین خیلی کم: زنانی که قبل از سن ۱۷ سالگی فرزند دار شده اند در مقایسه با زنانی که اولین فرزند خود را پس از ۲۵ سالگی بدنیا آورده اند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند.

بارداری های متعدد: زنانی که در فواصل جداگانه حداقل سه بار باردار شده اند در مقایسه با زنانی که هرگز فرزندی نداشته اند بیشتر در وعرض ابتلا به این نوع سرطان هستند.

استفاده از داروهای ضد بارداری: استفاده طولانی مدت از داروهای ضد بارداری به آهستگی این ریسک را در زنان افزایش می دهد.

دیگر بیماری های قابل انتقال از طریق رابطه جنسی (STD): کلامیدیا، سوزاک و سیفیلیس ریسک پیشرفت سرطان دهانه رحم را افزایش می دهند.

وضعیت اجتماعی- اقتصادی: در مکان هایی که درآمد پایین است میزان ابتلا بالاتر می رود.

درمان

درمان سرطان دهانه رحم بواسطه عمل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از اینها امکان پذیر است.

تصمیم درباره نوع درمان به فاکتورهای بسیاری مانند مرحله سرطان، همچنین سن بیمار و وضعیت سلامت بستگی دارد.

درمان در مراحل اولیه و زمانی که سرطان محدود به رحم می باشد موفقیت آمیز خواهد بود اما با گسترش بیماری به قسمت های دیگر میزان درمان آن هم کاهش می یابد.

درمان سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه

وقتی سرطان به رحم محدود شود عمل جراحی رایج ترین راه جهت درمان می باشد. در صورت تشخیص پزشک مبنی بر باقی ماندن سلول های سرطانی در داخل بدن پرتودرمانی پس از عمل توسط پزشک معالج تجویز می شود.

از پرتو درمانی می توان برای کاهش خطر برگشت بیماری استفاده نمود. در صورتی که جراح برای آسان شدن جراحی تشخیص دهد که تومور ابتدا باید کوچک شود می توان از شیمی درمانی استفاده کرد، اگرچه این رویکرد رایجی در درمان نیست.

درمان سرطان دهانه رحم در مراحل پیشرفته

عمل جراحی در مواقعی که سرطان به قسمت های بیرونی رحم نفوذ کرده راه حل مناسبی نیست.

سرطان پیشرفته به سرطان تهاجمی اطلاق می شود، زیرا به دیگر قسمت های بدن هم حمله می کند. این نوع از سرطان نیازمند درمان بیشتری است، که معمولا شامل پرتو درمانی یا ترکیبی از پرتو درمانی و شیمی درمانی می باشد.

در مراحل بعدی سرطان، از تسکین درمانی برای تخفیف علائم و بهبود کیفیت زندگی استفاده می شوند.

پرتو درمانی

رادیولوژی پرتو درمانی، غده شناسی پرتوی و XRT هم نامیده می شود. در این روش از پرتوهای پرانرژی اشعه X یا ذرات پرتوی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتویی که به قسمت لگنی تابانده شده دارای برخی عوارض جانبی است که برخی از آنها تنها پس از پایان دوره درمان ظاهر می شوند:

• اسهال
• حالت تهوع
• ناراحتی معده
• باریک شدن واژن
• وقفه در دوره های قاعدگی
• یائسگی زودرس

پرتودرمانی برای درمان شکل پیشرفته سرطان دهانه رحم بکار می رود. حدود ۴۰% تمامی بیماران سرطانی از طریق رادیوتراپی تحت درمان قرار می گیرند قرار می گیرند.

شیمی درمانی

شیمی درمانی استفاده از داروهای شیمیایی برای درمان هرگونه بیماری است. در این مقاله شیمی درمانی به روشی برای از بین بردن سلول های سرطانی اطلاق می شود.

هدف از شیمی درمانی در سرطان دهانه رحم مانند دیگر انواع سرطان از بین بردن سلول هایی است که در عمل جراحی از بین نرفته اند و یا کمک به از بین رفتن علائم بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته می باشد.

عوارض جانبی شیمی درمانی متغیر است و به داروی خاصی بستگی دارد که مصرف می شود. در ادامه به تعدادی از عوارض جانبی این نوع درمان اشاره شده است:

• اسهال
• حالت تهوع
• ریزش مو
• خستگی
• ناباروری
• یائسگی زودرس

آزمایشات بالینی سرطان دهانه رحم

در برخی افراد شرکت در آزمایشات بالینی می تواند بهترین نوع درمان باشد. بسیاری از درمان های کنونی که موجود هستند نتیجه آزمایشات بالینی می باشند.

آزمایشات بالینی بخش کامل فرایند تحقیقی سرطان هستند و برای تعیین میزان ایمنی و تاثیرگذاری درمان های جدید و ارجحیت آنها نسبت به درمان های موجود انجام می شوند. افرادی که در آزمایشات بالینی شرکت می کنند در تحقیقات و نوآوری ها در زمینه سرطان مشارکت دارند.

نگاه اجمالی

گرید ای که سرطان دهانه رحم در آن تشخیص داده می شود می تواند به مشخص شدن میزان ادامه به زندگی فرد طی ۵ سال یا بیشتر کمک کند.

• گرید ۱: در اوایل مرحله ۱ شانس زندگی به مدت ۵ سال حداقل ۹۳% است و در انتهای این مرحله این میزان به ۸۰% می رسد.
• گرید ۲: در اوایل مرحله میزان بقا ۶۳% و در انتهای مرحله به ۵۸% کاهش می یابد.
• گرید ۳: طی این مرحله شانس بقا از ۵۳% به ۳۲% کاهش می یابد.
• گرید ۴: به احتمال ۱۵-۱۶% احتمال ادامه زندگی تا ۵ سال وجود دارد.

این میزان بصورت میانگین عنوان شده و برای همه افراد مبتلا یکسان نمی باشد. در برخی موارد درمان حتی تا مرحله چهارم هم با موفقیت انجام می شود.

پیشگیری

موارد بسیاری برای جلوگیری و کاهش پیشرفت سرطان دهانه رحم وجود دارد.

واکسن HPV

رابطه میان پیشرفت سرطان دهانه رحم و برخی از انواع HPV مشخص است. اگر خانم ها به برنامه های منظم واکسن HPV عمل کنند سرطان دهانه رحم می تواند کاهش یابد.

رابطه جنسی ایمن و سرطان دهانه رحم

واکسن HPV تنها می تواند از دو نوع HPV پیشگیری کند. انواع دیگری از HPV وجود دارند که موجب ابتلا به سرطان دهانه رحم می شوند. استفاده از کاندوم طی رابطه جنسی می تواند از عفونت HPV جلوگیری کند.

غربالگری رحمی

غربالگری رحمی منظم می تواند در شناسایی علائم سرطان پیش از پیشرفت بیماری یا شیوع آن کمک قابل توجهی کند. غربالگری سرطان را شناسایی نمی کند اما سبب تشخیص تغییرات سلول ها در رحم می شود.

برقراری رابطه جنسی با افراد محدود

هرچه تعداد افرادی که زنان برای برقراری رابطه جنسی انتخاب می کنند بیشتر باشد احتمال انتقال ویروس HPV بالاتر خواهد بود، این امر می تواند خطر پیشرفت سرطان دهانه رحم را افزایش دهد.

تاخیر در برقراری رابطه جنسی

هرچه سن فرد برای برقراری رابطه جنسی کمتر باشد احتمال ریسک عفونت HPV بالاتر خواهد بود. با تاخیر در ایجاد این رابطه خطر ریسک کاهش می یابد.

ترک سیگار

زنان سیگاری و مبتلایان به عفونت HPV در مقایسه با زنان غیر سیگاری با ریسک بالاتری در پیشرفت سرطان دهانه رحم مواجه هستند.

تشخیص

هرچه سرطان دهانه رحم در مراحل پایین تری تشخیص داده شود امکان درمان بیشتر خواهد بود.

زنان ۳۰ سال به بالا برای شناسایی علائم اولیه سرطان دهانه رحمی یا دهانه رحم ملزم به انجام آزمایشات پاپ اسمیر هستند. آزمایش HPV نیز می تواند همزمان صورت پذیرد.

تست پاپ اسمیر دهانه رحم

در امریکا سالانه ۱۱۰۰۰ زن به تشخیص پزشک معالج مبتلا به سرطان دهانه رحم تهاجمی هستند که حدود ۴۰۰۰ نفر از آنها در نتیجه ابتلا جان خود را از دست می دهند.

با انجام منظم غربالگری رحمی می توان از بسیاری از این مرگ و میرها جلوگیری کرد.

غربالگری سبب شناسایی سرطان نمی شود اما بواسطه آن می توان تغییرات غیر عادی در سلول های رحمی را تشخیص داد. در صورت عدم درمان، برخی سلول های غیرعادی می توانند به سرطانی تبدیل شوند.

تست DNA HPV

در این تست مشخص می شود که آیا فرد مبتلا به عفونت هر یک از انواع HPV هست یا خیر، انواع HPV احتمال مبتلا شدن به سرطان دهانه رحم را افزایش می دهند. طی این تست سلول هایی از رحم جهت آزمایش در لابراتور جمع آوری می شوند.

این تست می تواند انواع HPV های پرخطر را در DNA سلول قبل از ظهور هرگونه سلول غیر عادی در رحم شناسایی کند.

در صورت مشاهده هرگونه علامت و نشانی از سرطان دهانه رحم و در صورت مشخص شدن سلول های غیرعادی در تست پاپ اسمیر، نیاز به انجام تست های بیشتری می باشد.

این تست ها شامل موارد زیر می باشند:

• کلپوسکوپی: آزمایشی بصری از واژن با استفاده از یک ذره بین و کلسکوپ که ابزاری جهت درشت نمایی محیط رحم است.
• آزمایش تحت بیهوشی (EUA): با این آزمایش پزشک می تواند به بررسی دقیق تر رحم و واژن بپردازد.
• بافت برداری: بخش کوچکی از بافت تحت بیهوشی کلی برداشته می شود.
• بافت برداری مخروطی: در این تست بخشی کوچک و مخروطی شکل از بافت رحم برای آزمایش از بدن نمونه برداری می شود.
• LLETZ: معالجه از طریق حرارت، استفاده از یک حلقه با جریان برق که برای برداشتن بافت غیر عادی استفاده می گردد و برای معاینه به لابراتور فرستاده می شود.
• آزمایش خون: تعداد سلول های خون می توانند در شناسایی مسکلات کلیوی و کبدی کمک کننده باشند.
• سی تی اسکن: از مایع باریم می توان برای نشان دادن هرگونه تغییر غیرعادی در بدن استفاده کرد.
• ام آر ای: انواع خاصی از MRI می توانند در شناسایی سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه استفاده شوند.
• سونوگرافی لگنی: استفاده از امواج فراصوت می تواند سبب ایجاد تصویری از محل مورد نظر در صفحه نمایش شود.