سینوزیت

به التهاب مخاط سینوس ها رینو سینوزیت هم می گویند که معمولا بر اثر یک عفونت ویروسی یا باکتریایی تولید می شود. وقتی که ویروس یا باکتری در سینوس تولید مثل می کنند و منتشر می شوند مخاط ملتهب و متورم می شود و امکان این که مجرا بسته شود هست و وقتی که این مخاط نتواند تخلیه شود در آن محل بسته شده میکروب ها به راحتی تولید مثل می کنند.

بیماران سینوزیتی احساس درد و فشار در صورت می کنند که بر اثر جمع شدن مخاط درسینوس هاست. سینوزیت عفونتی است که زیاد دیده می شود. آمار دقیق وجود ندارد ولی طبق بعضی از مطالعات بین ۱۰ تا ۱۵ درصد مردم از کوچک و بزرگ به آن دچار می شوند.

سینوس ها به علت قرار داشتن محل شان دارای اسامی مختلفی هستند. همین طور سینوس عفونی شده مثل سینوزیت فرونتال در پیشانی- سینوزیت ماگزید و سینوزیت اسفنوئیدال چپ  یا راست.

انواع سینوزیت

سینوزیت حاد- سه تا چهار هفته طول می کشد و بیشتر از سه بار در سال دیده نمی شود و در بیشتر موارد عامل عفونت ویروس های مجاری تنفسی فوقانی هستند که مهم تر از همه سرماخوردگی است. در کانادا بین نیم تا دو درصد بیماران سرماخورده به آن دچار می شوند.

سایر عواملی که باعث بیماری می شوند عبارتند از:

– یک عفونت باکتریایی یا قارچی

– آلرژی ها

– آبسه های دندانی که به سینوس سرایت می کنند

– آلودگی های هوا

 – وجود پولیپ در بینی

– کجی استخوان بینی

سینوزیت مزمن- وقتی که سینوزیت بیشتر از ۱۲ هفته طول بکشد به آن سینوزیت مزمن می گویند.

سینوزیت نیمه حاد– معمولا بین ۴ تا ۱۲ هفته طول می کشد.اگرسینوزیت حاد به داروها جواب ندهد یا اصلا درمان نشود امکان به وجود آمدن سینوزیت مزمن هست.

معمولا سینوزیت مزمن پس از چند حمله سینوزیت حاد تولید می شود ولی امکان این که پس از یک سینوزیت حاد بیماری به سمت مزمن بودن پیشرفت کند هم هست.

در بیشتر موارد سینوزیت مزمن بر اثر آلرژی ها تولید می شود- مثل آلرژی به حیوانات خانگی- به آکارین ها- گروه گیاهان- قارچ ها یا سایر مواردی که باعث التهاب جدار داخلی بینی و سینوس ها می شوند- ۵۰ تا ۸۰ درصد کسانی که به سینوزیت مزمن دچارهستند آلرژی های دیگری هم دارند.

عوامل دیگری که باعث سینوزیت مزمن می شوند عبارتند از:

– تنفس دود سیگار و شرکا به صورت دود اولیه (کشیدن سیگار) یا ثانویه (تنفس دود سیگار دیگران)

– سیستم دفاعی بدن ضعیف

– فیروزکیستیک

– غیرطبیعی بودن آناتومی- مثل غیرطبیعی بودن مجاری سینوس به حفره بینی و یا کج بودن استخوان بینی

– وجود پولیپ در بینی

– شنا کردن (التهاب بر اثر کلر آّب)

– مصرف کوکائین از بینی

– صدمات وارد شده به صورت، باعث بسته شدن مجاری یک یا چند سینوس می شود

– در معرض مواد شیمیایی ملتهب کننده قرار گرفتن

– ریفلاکس گاستروازوفاژیل درمان نشده، خصوصا در نزد کودکان

مشکلاتی که ممکن است ایجاد شود

به ندرت ممکن است که عفونت سینوس ها به چشم و یا به مغز سرایت کند که باعث بیماری های زیر می شود:

– مننژیت

– تولید آبسه در مغز

– ترومبوفلبیت در سیاهرگ های چشم

– استئومیلیت در استخوان های پیشانی- صورتی خصوصا در نزد کودکان

سینوزیت های درمان نشده یا مزمن می توانند باعث شدت بیماری های تنفسی در افرادی که از آسم رنج می برند بشود. مخصوصا در نزد کودکان

معمولا سینوزیت پس از یک سرماخوردگی که به نظر می رسد خوب شده بر اثر عفونت سینوس تولید می شود

سیمپتوم های مخصوص سینوزیت

وجود درد در صورت: معمولا بالاتر از ابروها- در بینی- در گونه ها- در اطراف و پشت چشم ها- احساس درد و فشار در ناحیه سینوس یا در یک طرف صورت

گرفتگی بینی: ترشحات زرد رنگ یا سبز رنگ غلیظ و چرکین وقتی که عفونت باکتریایی وجود دارد. اگر ترشحات بی رنگ باشند نشان دهنده یک عفونت ویروسی است که استفاده ازآنتی بیوتیک ها هیچ فایده ای ندارد

تب خفیف و ناراحتی عمومی بدن مثل بی حالی و کوفتگی

کم شدن یا از دست دادن حس بویایی

سیمپتوم های دیگری که امکان دارد دیده نشوند

– بوی بد دهان

– سر درد

– وجود درد در فک بالا و دندان های بالا

– سرفه های با ترشحات، زیرا ترشحات  وارد گلو می شوند

– اگر سر را به جلو خم کنیم درد شدت پیدا می کند

در سینوزیت مزمن سیمپتوم ها همان هایی هستند که در سینوزیت حاد دیده می شوند ولی مدت خیلی بیشتری طول می کشد و تب هم ایجاد نمی کنند.

چه کسانی در خطرند

-کودکان: کودکان به طور متوسط بین ۶ تا ۸ بار در سال سرما می خورند که بین نیم تا دو درصد بیماریِ پیشرفت کرده، تولید سینوزیت می کند که به طور کلی به  سینوس اتموئید دچار می شود. سینوس های دیگر بعدا به وجود می آیند.

-کسانی که قبلا دچار سینوزیت شده بودند امکان بیشتری برای دوباره دچار شدن  دارند

-کسانی که دچار آلرژی های تنفسی هستند

– افراد آسماتیک

– کسانی که دچار یک غیرطبیعی بودن مادرزادی هستند که باعث بسته بودن کانال های بینی و سینوس ها می شود

– افرادی که دچار آبسه های دندانی و یا پولیپ های بینی هستند

– کسانی که دچار فیبروز کیستیک هستند

– کسانی که سیستم دفاعی بدنشان به علت بیماری های دیگری ضعیف شده

عواملی که باعث خطر می شوند

– عامل اصلی وجود یک عفونت در دستگاه تنفسی فوقانی است

– محل کار یا زندگی دارای هوای آلوده و مرطوب باشد

– کشیدن سیگار یا در معرض دود ثانویه آن و سایر آلوده کننده های شیمیایی قرار داشتن

همانطور که می دانید سینوزیت مدت بیشتری طول می کشد تا سرماخوردگی، و می تواند خیلی دردناک باشد و مشکلات سلامتی جدی تری تولید کند.کسانی که می دانند در خطرند و قبلا سینوزیت داشتند با رعایت اصولی می توانند از بازگشت بیماری و همین طور از این که بیماری پیشرفت کند و مزمن شود،جلوگیری کنند.

چند راهنمایی برای پیشگیری

– شستن مرتب دست ها

– عدم تماس با افرادی که دچار سرماخوردگی هستند

– پیشگیری از آلرژِی، تا حد امکان عدم تماس با حیوانات خانگی، گرده گیاهان، آکارین ها و آلوده کننده های معمولی هوا

– ورزش مرتب و مناسب با سن و وضع عمومی بدن

– تغذیه و زندگی متعادل

– رفع استرس های زندگی تا حد امکان

– نکشیدن سیگار و در معرض دود ثانویه قرار نگرفتن

– عدم استفاده از داروهایی که برای باز کردن بینی به داخل آن پاشیده می شوند، مثل Dristan و Otrivin بیشتر از سه روز، زیرا پس از قطع دارو بینی دوباره بسته می شود و در بعضی مواقع در بعضی افراد دچار التهاب در مخاط بینی می شود. داروهایی که از راه دهان مصرف می شوند التهابات کمتری در مخاط بینی ایجاد می کنند، ولی  باعث آثار ثانویه ناخواسته دیگری مثل بالا بردن فشار خون سرخرگی می شوند و آثار مثبت آنها هم مورد قبول همه نیست

چند راهنمایی برای جلوگیری از مشکلات ثانوی

– مراجعه به پزشک برای درمان سینوزیت و پیشگیری از مشکلات بعدی مثل مننژیت- استئومیلیت و غیره.

مواظب علائم زیر که نشان دهنده مشکلات ثانویه است، باشید. مثل:

– غیرعادی شدن دید و گاهی دو دیدی

-تورم دور چشم ها

-تغییراتی در هوش و حواس بیمار

در صورتی که پزشک صلاح نداند که آنتی بیوتیک تجویز کند لطفا اصرار نکنید زیرا اکثر سینوزیت ها یا بر اثر ویروس ها هستند و یا بر اثر آلرژی هاست، که آنتی بیوتیک روی آن اثر ندارد

در بعضی موارد باید عامل کمک کننده به تولید سینوزیت را درمان کرد؛ مثل پولیپ های بینی و یا آلرژی ها

داروها

در اغلب موارد داروهای به کار رفته برای آرامش سیمپتوم های بیماری است تا بیماری خودش خوب شود. در ۷۵درصد بیماران سینوزیت بدون درمان در کمتر از یک ماه خوب می شود

داروهای آرام کننده درد مثل تایلنول و آنتی انفلاماتوارهای غیر استروئیدی مثل ادویل و موترن و آسپرین کمک به آرامش سردرد و دردهای دیگر می کنند

آنتی هیستامین ها- فقط برای آرام کردن سیمپتوم های آلرژی به کار می رود وگرنه نباید استفاده شوند، زیرا باعث خشکی و غلظت ترشحات بینی می شوند

بازکننده های بینی- همانطور که گفته شد نباید بیشتر ازسه روز از داروهایی مثل دریستان” و “اوتری ون” استفاده کرد. مهمترین وسیله استفاده از سرم فیزیولوژِیک نمکی به صورت پاشیدن در بینی است که باعث کم شدن سیمپتوم ها و خروج ترشحات می شود.

کورتیکواستروئیدها- پزشک ممکن است کورتیکو استروئیدهایی که به داخل بینی پاشیده می شوند را تجویز کند که می تواند برای درمان سینوزیت حاد و سینوزیت مزمن و آلرژِی های تنفسی مفید باشد. در بعضی مواقع ممکن است کورتیکواستروئیدهای خوراکی مثلprednison تجویز شود

آنتی بیوتیک ها- وقتی که سینوزیت بر اثر یک عفونت باکتری تولید شده باشد ممکن است از آنتی بیوتیک ها استفاده شود. آنتی بیوتیک باعث می شود که کمی مدت بیماری کوتاه تر و سیمپتوم ها آرام تر شود. درمان معمولا ۷ تا ۱۰ روز است و اگر سینوزیت مزمن باشد ممکن است پزشک تا ۲۱ روز تجویز کند. در مواردی که سینوزیت باکتریایی خطرناک وجود دارد بیمار در بیمارستان بستری و آنتی بیوتیک از راه سیاهرگ تزریق می شود

ایمیونوتراپی- اگر سینوزیت مزمن یا تکراری بر اثر آلرژی باشد گاهی ممکن است از ایمیونوتراپی استفاده شود که درمانی طولانی است و باعث می شود به تدریج بدن به عوامل تولید کننده آلرژی مقاوم بشود و عکس العمل حساسیت به کلی یا به مقدار زیاد از بین برود

جراحی

وقتی که سینوزیت مزمن به درمان ها جواب ندهد، گاهی با عمل جراحی  مجرایی به سینوس باز می کنند و سینوس را تخلیه می کنند. با عمل جراحی غیرطبیعی بودن ساختمان بینی را ترمیم و یا اگر پولیپ وجود دارد آن را برمی دارند.

درمان های خانگی

نوشیدن زیاد مایعات و آب- استفاده از دستگاه مرطوب کننده هوا(جوشاندن آب و تنفس بخار آن- شستشوی بینی با آب نمک- ریختن چند قطره روغن اوکالیپتوس یا نعناع در آب جوش و تنفس بخار آن (بخور)

در داروخانه محلول های نمکین آماده برای شستشوی بینی وجود دارد که کمی گران است ولی خودتان هم می توانید با حل کردن نصف قاشق چای خوری نمک در ۲۴۰ میلی لیتر آب جوشیده سرد شده آن را تهیه کنید و روی پشت خوابیده بینی را با آن شستشو دهید.

برای کودکان محلول نمکین را می توانید با سرنگ به داخل بینی آن ها وارد کرده شستشو دهید

طب مکمل

اکوپانچر(طب سوزنی)- طب سوزنی در کوتاه مدت باعث آرامش درد و تخلیه بینی می شود. یک مطالعه که در سال ۱۹۸۴ بر روی ۹۷۱ بیمار که از مشکلات سلامتی مختلفی رنج می بردند نشان داد که نتایج مثبتی بر روی بیماران سینوزیتی داشته. یک مطالعه کلینیکی با گروه شاهد در آلمان نشان داد که طب سوزنی دارای آثار مثبت روی گرفتگی بینی دارد.

به علت این که امکان مشکلات جدی برای بیمار پیش نیاید مخصوصا در کودکان جوان مثل مننژیت و استئومیلیت یک سینوزیت حاد باکتریایی باید با آنتی بیوتیک درمان شود

استئوباتی کراتین- این روش باعث می شود که مایعات داخل جمجمه به حرکت در بیایند و سیستم دفاعی بدن را تقویت می کند

آب درمانی- استفاده از کمپرس گرم به مدت ۳ دقیقه و بلافاصله کمپرس سرد به مدت ا دقیقه ۲ تا ۳ بار در روز باعث بهبودی جریان خون و تغذیه بهتر و رفع مواد زائد می شود

اوکالیپتوس- می تواند غلظت مخاط را کم کرده و در نتیجه خروج آنها را راحت تر کند و دارای آثار ضدمیکروب هم هست. ۲تا ۳ گرم برگ خشک شده اوکالیپتوس را در ۱۵۰ میلی لیتر آب جوش ریخته پس از ۱۰ دقیقه ۲ فنجان در روز بنوشید یا ۱۵ قطره روغن اسانسی آن را در آب جوش بگذارید نتیجه بهتری خواهید داشت.

نعناع فلفلی- همین کاری را که با اوکالیپتوس کردید با نعناع فلفلی هم می توانید انجام دهید. ۳ تا ۴ قطره روغن اسانسی نعناع فلفلی را در آب جوش ریخته و بخار آن را ۲ تا ۳ بار در روز تنفس کنید

تغذیه- بعضی از مواد غذایی و ادویه ها مفید هستند مثل سیر- کاری – فلفل سیاه- فلفل کاین(قرمز)می دانیم که آویشن  و سائو دارای خواص ضد باکتری هستند

بعضی ها هم باعث بدتر شدن بیماری می شوند که اثراتشان در همه یک سان نیست مثل شیر گاو و محصولات تهیه شده از آن. زیرا باعث ازدیاد ترشحات مخاطی می شوند- شیر بز این اثر را ندارد. گندم هم به علت دارا بودن مواد غذایی زیاد باعث شدت سیمپتوم ها می شود

رفلکسولوژِی- ماساژ مناطق مربوط به سینوس ها می تواند باعث آرامش سیمپتوم ها در کوتاه مدت شود