قرار گرفتن تلسکوپ سوفیا در یک هواپیمای بزرگ

یک تلسکوپ ناسا که در یک هواپیمای بزرگ تعبیه شده شناخت مهمی در مورد چگونگی تولد ستارگان در اثر ریزش گاز و غبار به دست داده است.

اندازه گیری های رصدخانه “سوفیا” (Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy) موید اهمیت میدان های مغناطیسی در تشکیل ستارگان است.

اخترشناسان از ابزارهای سوفیا برای مطالعه یکی از نزدیک ترین نقاط محل تولد ستارگان به ما به نام “رو آفیوشی ای” در کهکشان راه شیری استفاده کردند.

آنها جزییات این کشف را اخیرا در ۲۳۱ مین نشست انجمن نجوم آمریکا اعلام کردند.

فابیو سانتوس، از دانشگاه نورت وسترن در ایلینوی، گفت: “درک چگونگی شکل گیری ستارگان و سیارات یکی از بزرگترین چالش های علم نجوم در دوران معاصر است.”

“ما می دانیم که ستارگان و سیارات در سحابی های عظیم که در صفحه کهشکان راه شیری وجود دارد تشکیل می شوند.”

تصور دانشمندان این است که این سحابی ها زیر فشار جاذبه خود جمع و بیش از پیش فشرده می شوند، بعد به صورت توده های جداگانه در می آیند.

در داخل همین هسته های فشرده گاز و غبار است که ستاره ها متولد می شوند.

اما دکتر سانتوس گفت درک جزییات این فرآیند مشکل است چون بسیار پیچیده است.

تلسکوپ سوفیا بر نقطه ای متمرکز شده که صدها ستاره تازه در آن شکل می گیرد. بسیاری از اینها احتمالا تبدیل به ستاره هایی مثل خورشید با منظومه ای از سیارات خواهند شد.

برای این رصد از ابزار “اچ ای دبلیو سی +” استفاده شده که در برابر طیف شدیدا فروسرخ حساس است. داده های تلسکوپ به محققان امکان داد دریابند که ذرات غبار در این سحابی شکل میدان های مغناطیسی را به خود می گیرند.

به علاوه آنها متوجه شدند که تغییرات در نحوه حالت گیری غبار در طول خطوط مغناطیسی ارتباط نزدیکی به تغییرات در چگالی سحابی دارد. این اولین اندازه گیری از این نوع است و سوفیا با تجهیزات ویژه در موقعیت منحصر به فردی برای این نوع رصد قرار دارد.

به گفته محققان این کشف موید نظریه ای به نام “آر ای تی” (Radiative Alignment Torque) است که از قبل پیشنهاد شده بود.

به گفته دکتر سانتوس انتظار می رود که ذرات غبار در حاشیه سحابی پرتو بیشتری دریافت کنند و بهتر در طول خطوط مغناسی ردیف شوند درحالی که در نقاط متراکم تر داخل سحابی پرتوها کمتر است برای همین ذرات هم خیلی خوب ردیف نمی شوند.

اما این چه ربطی به شکل گیری ستارگان و سیارات دارد؟

دکتر سانتوس توضیح داد که قوه گرانش سحابی به خودی خود برای تشکیل آنها کافی نیست و اینجاست که میدان مغناطیسی نقش نیرویی را بازی می کند که مواد سحابی را کنار هم نگه می دارد.

تلسکوپ سوفیا که پروژه مشترک آمریکا و آلمان است در یک بوئینگ ۷۴۷ اس پی مستقر است. وقتی هواپیما در ارتفاع ۱۲ کیلومتری پرواز می کند دریچه ای باز می شود و تلسکوپ که قطر آن دو متر و نیم است به آسمان خیره می شود.

به این ترتیب تلسکوپ بالاتر از بخش اعظم بخار آب موجود در جو زمین قرار می گیرد؛ رطوبتی که می تواند امواج فروسرخ را جذب کند و مانع رسیدن آن به زمین شود.