چگونه وارد بورس شویم؟

این روزها بسیاری از کسب‌وکارها و بازارهای سودده در کشور رنگ و بوی کرونایی گرفته‌اند. برخی از آنها روند ناامیدکننده‌ای را از شروع سال جدید تجربه می‌کنند و برخی هم مانند بازار سرمایه هر روز در حال جابه‌جا کردن رکوردهای جدیدی هستند.
در این مطلب سعی شده است مراحل سرمایه‌گذاری در بورس برای علاقه‌مندان به این بازار سودآور به زبان ساده توضیح داده شود. بازدهی بالای بورس تهران نسبت به سایر بازارها، باعث شده بسیاری از افراد برای کاشت سرمایه‌شان به این بازار مراجعه کنند. اما ورود به بازار سرمایه و برداشت سود از سوی افراد تازه‌کار، آنچنان هم راحت نیست و به طی کردن برخی مراحل نیاز دارد.

سریال تمام‌نشدنی رکوردشکنی‌های بورس تهران در حالی ادامه دارد که ۲۷ فرودین‌ماه امسال، همزمان با قرار گرفتن شاخص کل در ارتفاع ۶۴۵ هزار واحدی، بزرگ‌ترین عرضه اولیه تاریخ بازار سرمایه کشورمان ثبت شد. شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی با هجوم خریداران به جمع تازه‌واردهای بورس پیوست که برای مقایسه کافی است بدانیم ارزش تامین مالی انجام‌شده در معاملات ۲۷ فروردین‌، معادل مجموع ۱۸ شرکتی است که پیش از این در بازار سهام عرضه اولیه شده‌اند.

در سمت دیگر، بورس‌بازان رکورد دیگری را جابه‌جا کردند؛ ارتش بورس از مرز ۲ میلیون نفر برای مشارکت در این عرضه اولیه، ۶۸۸۰ میلیارد تومانی فراتر رفت. بنابراین یک بار دیگر سیل خروشان نقدینگی، سبزپوشی حاکم بر بازار سهام را حفظ کرد و همچنان هم ادامه دارد. این رکوردشکنی‌ها سبب شده افرادی که از سازوکارهای این بازار آنچنان هم سر در نمی‌آورند، علاقه‌مند به حضور در این بازار شوند. اما چگونه؟ اگر جزو افرادی هستید که تمایل به سرمایه‌گذاری در بورس تهران را دارید، باید چند نکته را در نظر داشته باشید. در وهله نخست باید بدانید که فرایند ورود به بازار بورس در دو گام خلاصه می‌شود. گام نخست؛ ثبت‌نام اینترنتی در کارگزاری‌های بورس ایران برای دریافت کد بورسی است و در گام دوم باید آموزش معامله در بورس و یادگیری روش‌های معاملاتی را در دستورکارتان قرار دهید.

► گام اول

ثبت‌نام شما در بورس بعد از ارائه مدارک شناسایی و ثبت‌نام اینترنتی که حدود ۵ دقیقه وقتتان را می‌گیرد آغاز می‌شود. بعد از ثبت‌نام، احراز هویت در دفاتر شعب کارگزاری‌های بورس ایران (مثل آگاه، مفید و…) و یا در شعب دفاتر پیشخوان دولت انجام می‌شود که آدرس این دفاتر هم در پایان ثبت‌نام آنلاین برای شما ارسال می‌شود. بعد از احراز هویت، نام کاربری و رمز عبور سامانه معاملاتی آنلاین برای شما پیامک می‌شود و شما از این لحظه می‌توانید فعالیت خود را در بورس شروع کنید.

► گام دوم

در بازار بورس اوراق بهادار مانند هر بازار دیگری، یک سمت خریدار قرار دارد و سمت دیگر فروشنده. اما نکته حائز اهمیت این است، چیزی که شما خرید و فروش می‌کنید به صورت فیزیکی وجود ندارد و در واقع شما سهام شرکت‌ها و کارخانه‌هایی را خرید و فروش می‌کنید که در حال تولید یا فروش محصول یا خدماتی هستند. به‌طور مثال شما با خریدن سهام شرکت ایران خودرو در سودی که این شرکت از فروش محصولات خود کسب می‌کند، شریک خواهید بود.

اما چگونه می‌توانید در بازار سرمایه یا همان بورس به سودآوری برسید؟ توجه کنید کسب سود در بازار بورس از دو راه «سود حاصل از نوسان قیمتی سهام» و «سود حاصل از هر سهم در مجمع» امکان‌پذیر است. بگذارید برای اینکه بهتر متوجه شوید برای هر کدام از مسیرها مثالی بزنیم. به‌عنوان مثال شما سهمی را ۲۰۰ تومان خریداری می‌کنید و هفته بعد با توجه به افت‌وخیزی که رخ داده می‌توانید سهم خود را با قیمت ۲۲۰ تومان بفروشید. نتیجه اینکه شما توانسته‌اید ۱۰ درصد سود کنید. درمورد سود حاصل از هر سهم در مجمع هم قاعده این است که عملا در سودی که شرکت در طول یک سال ساخته است شما نیز شریک می‌شوید و این سود به حساب بانکی شما واریز خواهد شد.

آموزش بورس

بدون شک برای موفقیت در هر بازار و کسب‌وکاری باید دانش و تجربه کافی را کسب کرده باشید. برای یادگیری بورس لازم است تا در روزهای اول مطالعات زیادی در این زمینه داشته باشید. پیشنهاد می‌کنیم کتاب آموزش بورس در ۲۰ دقیقه را بخوانید. در کنار آموزش بورس باید از اخبار صنایع مختلف مطلع باشید. همچنین باید از اطلاعیه‌های شرکت‌ها در رابطه با فروش و صورت‌ها مالی با خبر باشید و آنها را دنبال و تحلیل کنید.

به‌صورت خلاصه آموزش بورس، تحلیل بنیادی سهم (آمار میزان فروش، صورت های مالی و…) به همراه تحلیل تکنیکال نمودار و روند قیمتی سهام هر شرکت در کنار هم به شما این پیام را می‌دهد که سهام این شرکت ارزنده است یا خیر؟ کدام سهام را بخرید و کدام سهام را بفروشید؟ در تمامی بازارهای بورس، فارکس و … به تحلیل کردن نمودار سهام، ارز، کالا یا … و تحلیل روندهای قیمتی بر اساس چارت و نمودار آنها، تحلیل تکنیکال گفته می‌شود. با بررسی تاریخچه و نمودار قیمتی می‌توانید الگوهای ثابتی در صعود یا نزول قیمت‌های هر چیزی پیدا کنید و علم تکنیکال به بررسی دقیق این الگوها و روندها می‌پردازد.

در پایان نیز باید اضافه کرد که برای دریافت کد بورسی محدودیت سنی وجود ندارد و هر فردی که شناسنامه دارد می‌تواند کد بورسی دریافت کند. اما اگر بخواهید به‌صورت آنلاین معامله کنید (کد بورسی آنلاین داشته باشید) باید حداقل ۱۸ ساله باشید. همچنین برای ورود به بورس نیاز به مدرکی ندارید.

توصیه رئیس جدید سازمان بورس به سهامداران

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: افرادی که به بازار سرمایه ورود می‌کنند به ویژه تازه واردها از شرکت‌های مشاوره، سبدگردان سهام و ظرفیت صندوق‌های سرمایه گذاری در خرید و فروش استفاده کنند.

حسن قالیباف اصل گفت: اگرچه آمدن به بازار سرمایه کار پسندیده‌ای است، اما تقاضای من از مردم این است که از خرید و فروش مستقیم در بورس پرهیز کنند و در این باره از افراد مجوزدار و شناسنامه دار مشاوره بگیرند البته سرمایه گذار مسئول تصمیمات خود است. بنابراین سرمایه گذار باید دقت کند و با قبول مسئولیت اقدام به سرمایه گذاری کند.

وی با بیان اینکه اندازه بازار سرمایه در مقایسه با گذشته بسیار متفاوت شده است گفت: شستا حدود ۶۵ هزار میلیارد تومان همان روز اول ورود به بورس قیمت خورد و ۱۰ درصد سهام را عرضه کرد که به سرعت این سهام توسط بازار جذب شد و حدود ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر شرکت کردند و خرید انجام دادند این آمار نشان می‌دهد ظرفیت بازار بزرگ شده و موجب شده توجه مردم به بازار سرمایه جلب شود. از آنجا که در بخش‌های دیگر مانند ارز، سکه و مسکن فرصتی وجود ندارد به سمت بازار سرمایه می‌آیند.

دکتر قالیباف اصل با بیان اینکه اکنون بهترین فرصت برای تعمیق بازار سرمایه و ارتقای جایگاه این بازار در اقتصاد ملی است افزود: اکنون فرصتی مناسب نیز برای تأمین مالی بنگاه‌های بخش خصوصی است بنابراین هلدینگ‌های بزرگ که سهام آن‌ها در بورس است بیایند از این فرصت برای تامین مالی استفاده کنند و اگر طرحی دارند که در گذشته نمی‌توانستند تامین مالی کنند اکنون به راحتی می‌توانند از بازار سرمایه تامین مالی کنند ضمن اینکه از طریق اوراق بدهی و اوراق مشارکت با قابلیت تبدیل به سهام نیز می‌توانند تامین مالی کنند.

وی افزود: بازار سرمایه مانند بازارهای دیگر نیست در این بازار، سهام روی تابلو خرید و فروش می‌شود قیمت‌ها ثابت نیست امکان دارد برای سهمی تقاضا وجود داشته باشد و آن میزان عرضه جواب ندهد بنابراین قیمت افزایش می‌یابد، اما اگر شرکت‌های جدید به بورس بیایند و در بورس عرضه‌های جدید انجام شود باعث خواهد شد نقدینگی که به ناچار به سمت شرکتی با سهام گران رفته بود به سمت عرضه‌های جدید بیاید همچنان که در چند روز گذشته شاهد بودیم.

ورود هیجانی مردم به سراب سود

هشدارهای کارشناسان به تازه‌واردان بورس

بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند که مردم با دارایی‌های خود ریسک نکنند و وارد بازار بورس نشوند یا اگر تمایل جدی برای حضور در این بازار را دارند، بهترین گزینه صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا شرکت‌های سبدگردان‌ است که ریسک کمتری را متوجه دارایی‌های آنها می‌کند.

بازار داغ این روزهای بورس و سودهای مقطعی، همه را به تب‌وتاب انداخته تا هرچه دارند، بفروشند و راهی بازاری آرمانی شوند. بازاری که هرچند به نظر می‌رسد این روزها به سبب سودهای کلان، رؤیایی است، اما اگر هوشیار نباشی، این رؤیا بی‌شباهت به سراب نیست.

بورس‌بازی، تفریح روزهای قرنطینه

حتی در کانال‌های مجازی در شبکه‌های اجتماعی هم داغ‌ترین بحث‌ها از آنِ خرید و فروش سهام است و بورس‌بازی شاید تفریح این روزهای قرنطینه هم باشد. لحظه به لحظه پای رایانه و موبایل برای چک‌کردن سهامی که مدام در حال سبز و قرمزشدن است، کار نیمه‌وقت بسیاری از مردم کوچه و بازار شده. حالا نه‌تنها بورس‌بازان بلکه مردم عادی نیز به فکر کسب درآمد و جبران معیشت ازدست‌رفته روزهای کرونایی در بازار سرمایه هستند.

کشاورزی که مهم‌ترین دارایی‌اش همان تراکتوری است که با آن کار می‌کند یا کارگری که به زحمت توانسته یک خودروی ارزان‌قیمت را زیر پای خود بگذارد‏ هم از این جو ملتهب بی‌نصیب نمانده و دل به دریا زده و مهم‌ترین دارایی خود را به حراج گذاشته‌اند تا عایدی آن را به چنین بازاری ببرند. حتی فروش ملک هم در بین یقه‌درانی‌ها برای سودهای کلان بازار بورس دیده می‌شود. فروش طلا هم که شاید قابل هضم‌ترین اتفاق در این ماجرا باشد. این همه در شرایطی رخ می‌دهد که آینده این بازار جز برای حرفه‌ای‌ها و بزرگان بازار، چندان روشن نیست.

تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارید

بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند که مردم با دارایی‌های خود ریسک نکنند و وارد بازار بورس نشوند یا اگر تمایل جدی برای حضور در این بازار را دارند، بهترین گزینه صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا شرکت‌های سبدگردان‌ است که ریسک کمتری را متوجه دارایی‌های آنها می‌کند. از طرفی از قدیم هم گفته‌اند که آدمی همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نمی‌چیند. برخی کارشناسان تأکید می‌کنند که مردم دارایی مازاد خود را و تنها بخشی از آن دارایی را وارد بازار سرمایه کنند و با تمام زندگی خود این ریسک را به جان نخرند.کارگر و کارمندی که به زحمت خانه‌ای خریده و بعد از سال‌ها سقفی بالای سر خود دارد یا کشاورزی که ابزار کارش را پای کار آورده یا همه پس‌انداز خانواده در قالب چند تکه طلایی که گوشه صندوقچه مادر قرار گرفته تا برای روز مبادا به زخمی بزند، آن چیزی نیست که مردم عادی بی‌محابا آن را وارد بازاری کنند که ثانیه ‌به ‌ثانیه‌اش ریسک است. شرکت‌هایی که سال‌هاست زیان‌ده هستند و حتی در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند، قطعا برای مردمی که در شرایط سخت اقتصادی امروز، با چنگ و دندان شغلشان را حفظ کرده‌اند یا به ناچار از درد بی‌کاری، خانه‌نشین شده‌اند، راهکار خوبی برای جبران معیشت ازدست‌رفته نیست. خیلی دور نیست روزی که این حباب بترکد و مردم ساده‌اندیش را همچون روزهایی که طلا و دلار دل‌فریب شده بود، به قعر چاه بیندازد.

فقط ورود منابع مازاد به بورس منطقی است

سیدعلی خسروشاهی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با «شرق» خطاب به تازه‌واردان یا افرادی که سودای ورود به بازار سرمایه را دارند، می‌گوید: سرمایه‌گذاری در بورس باید روی منابع مازاد باشد نه دارایی‌هایی که زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین فروش دارایی‌هایی همچون ملک، خودروی شخصی، طلا و… برای ورود به بازار سرمایه توصیه نمی‌شود.خسروشاهی بار دیگر تأکید می‌کند: توجه داشته باشید فقط در شرایطی ‌که فردی منابع مازاد و پس‌اندازی در بانک دارد، می‌تواند بخشی از آن را وارد بازار بورس کند؛ در غیر این ‌صورت ریسک بازار سرمایه برای تازه‌واردان بالاست.

سهام ارزنده یا گران؟

این کارشناس، بازار سرمایه را دو قسمت ارزنده و گران تقسیم کرده و توضیح می‌دهد: سهام گران به سهامی تلقی می‌شود که در سال‌های گذشته، سود زیادی کرده‌ و از ارزش‌های کارشناسی هم فراتر رفته‌ است. خرید این نوع سهام،‏ احتمال ضرر را نسبت به سود آن در سال جاری بسیار بیشتر می‌کند.او در ادامه به سهم ارزنده نیز اشاره کرده و تصریح می‌کند: سهام ارزنده، سهامی است که با توجه به نوع فعالیت شرکت و ارزش‌گذاری‌های کارشناسی، ارزنده است و نه‌تنها در کوتاه‌مدت بلکه در بلندمدت نیز می‌تواند با هدف سرمایه‌گذاری، بسیار سودآور باشد. بنابراین مردم به ‌صورت جدی به شرکت‌های واردشده در بورس و نوع فعالیت آنها دقت کنند.

فروش دارایی برای ورود به بازار سرمایه خطرناک است

محمد شهبازی، دیگر کارشناس بازار سرمایه نیز در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: بازارهای سرمایه‌گذاری مختلفی وجود دارد؛ بازار مسکن، سرمایه، خودرو، سکه، طلا و دلار در این دسته قرار می‌گیرند.او در ادامه با اشاره به نگاه سرمایه‌ای به برخی از کالاهای مصرفی می‌افزاید: خودرو در کشور ما به‌ خاطر خاصیت شبه‌سرمایه‌ای که پیدا کرده است، به‌عنوان کالای سرمایه‌گذاری هم شناخته می‌شود؛ هرچند در واقعیت یک کالای مصرفی است. مسکن هم به‌نوعی کالای مصرفی است؛ اما متأسفانه در ایران برخی به آن با دید کالای مصرفی نگاه نمی‌کنند.شهبازی با اشاره به رکود سایر بازارها نسبت به بازار سرمایه در این روزها می‌گوید: ورود نقدینگی به بازار سرمایه، در شرایط کنونی که دیگر بازارها در رکود به سر می‌برند، امری طبیعی است؛ اما اینکه مردم کالای مصرفی (خودرو یا مسکن و…) خود را برای سرمایه‌گذاری در بورس، فروخته و نقدینگی را به بازار سرمایه بیاورند، اشتباهی بزرگ است.

نگاه به بازار سرمایه باید بلندمدت باشد

این کارشناس تأکید می‌کند: این بازار، بازاری نیست که با دید کوتاه‌مدت به آن نگریسته شود و گمان رود که در چند ماه، سود قابل قبولی عاید سهامدار می‌شود، بلکه باید به بازار سرمایه با دید بلندمدت نگاه کرد. بنابراین اگر افراد قصد دارند بخشی از پس‌انداز خود را به این بازار بیاورند، حتما با دید بلندمدت بیاورند.

انتخاب تازه‌واردان به بورس چه باشد؟

به گفته او، از طرفی هم از آنجا که مردم عادی، تخصص کافی ندارند، ورود از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سبدگردان به آنها توصیه می‌شوند؛ زیرا بازار سهام اکنون برای تازه‌واردان، بسیار پرریسک است و قطعا سرمایه آنها را با مخاطرات زیادی روبه‌رو خواهد کرد.شهبازی در ادامه با اشاره به امکان تنوع‌بخشی در نوع سرمایه‌گذاری افراد نیز می‌افزاید: اگر افراد می‌خواهند پرتفوی دارایی‌های متنوعی داشته باشند، می‌توانند بخشی از سرمایه‌گذاری خود در طلا و ارز را فروخته و به این بازار بیاورند تا دارایی دیگری به نام سهام را داشته باشند؛ اما اگر بخواهند عمده دارایی‌های خود را فروخته و وارد این بازار شوند، این اقدام، اشتباهی محض است.