توصیه هایی در مورد آداب چله نشینی

دعا

تعریف چله و چله نشینی:

الف- معنای لغوی: چلّه در لغت، چهل روزی است که درویشان و مرتاضان، برای ذکر و فکر و طاعت و عبادت و خلوت برمی گزینند. چله نشینی، معتکف شدن، برای انجام ریاضات و عبادات چهل روزه ، گوشه انزوا گرفتن ، ترک لذایذ دنیوی گفتن و در گوشه خلوتی، به عبادت مشغول بودن است .

منظور از چله نشینی و یاد عبادت اربعین در سیر و سلوک عرفانی، مراقبت چهل روزه از خود است، تا از این طریق باطن فرد به آمادگی لازم جهت دریافت حکمت و علوم الاهی نایل شود.

بسیاری از عرفا و علمای دینی و همچنین در بسیاری از مذاهب و مسالک به چله نشینی اهمیت داده اند و این امر را برای تصفیه روح و تزکیه ی نفس انجام میدهند .

بنابراین عبادت و اخلاص در بندگی خدا در مدت چهل روز از بهترین اعمال محسوب می شود . ولی آنچه از طرف خود عرفا هم تذکر داده شده، این است که چله نشینی نباید تبدیل به وسیله ای برای گریختن از جامعه و انزوا طلبی باشد .

چرا چهل روز ؟

ا- آیه ۵۱ سوره بقره که حق می فرماید: «وقتی با موسی چهل شب وعده گذاشتیم»
۲٫ آیه ۲۶ سوره مائده که خداوند فرمود: «ای موسی زمین مقدس را مدت چهل سال بر آنها حرام کردیم»
۳٫ آیه ۱۴۲ سوره اعراف که خداوند فرمود: موسی را سی شب وعده دادیم و آن را به ده شب دیگر کامل کردیم، تا میقات مقرر خداوند، سپری شد.

بزرگان اهل معنا به این ۴۰ روز عنایت داشته و به شاگردان سلوکی خود دستور ذکر و عبادت و دعا و مراقبه می دادند . ذکر این ۴۰ روز متناسب با حال و شرایط فرد است و ختم سوره و آیه و دعا و ذکر در این مدت مطلوب است.

 این روایت از امام باقر(ع): “مَا أَخْلَصَ الْعَبْدُ الْإِیمَانَ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَرْبَعِینَ یَوْماً أَوْ قَالَ مَا أَجْمَلَ عَبْدٌ ذِکْرَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَرْبَعِینَ یَوْماً إِلَّا زَهَّدَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی الدُّنْیَا وَ بَصَّرَهُ دَاءَهَا وَ دَوَاءَهَا فَأَثْبَتَ الْحِکْمَهَ فِی قَلْبِهِ وَ أَنْطَقَ بِهَا لِسَانَه‏”؛ هیچ بنده ای ایمان خود به خدا را در چهل روز خالص نگرداند، مگر آن که پروردگار، او را نسبت به دنیا کم توجه کرده و دردها و درمان ها را نشانش خواهد داد. سپس، حکمت در قلب او استوار شده و زبان خود را نیز به حکمت خواهد گشود.

چله گیری این نیست که انسان از جامعه ، کسب و کار یا تحصیل دست بکشد و منزوی شود و به خیال اربعین به جائی برسد ! چله گیری آن است که انسان ۴۰ روز مواظب قلب و مجاری ادراکی و تحریکی خود باشد. نه بر خلاف رضای حق چیزی بیندیشد، و نه بر خلاف رضای حق انگیزه ای داشته باشد .

عرفا برای مراقبات لازم که در مدت چهل شبانه روز باید رعایت شود دستور العمل های خاصی توصیه کرده اند که به طور کلی شامل بیشترین پرهیز از خوردن های بی رویه ، عدم خوابیدن زیاد و کمتر سخن گفتن بوده و همت سالک در این مدت باید مصروف در ذکر مدام و عبادت باشد.

البته می دانیم که بر اساس آموزه های دینی، چنین رفتارهایی باید در تمام عمر انسان مورد عمل قرار گیرد و محدود کردن آنها به چهل روز، تنها جنبه تمرین و تقویت روحی دارد.

در چله نشینی در حقیقت این انسان است که با اراده ی خود به سمت خداوند رفته است . از این رو انسان نباید ما بین خود و خداوند حائلی را احساس کند و یا گمان کند که از خداوند دور است ، پس توصیه میکنیم در این مدت ، هر شب مدتی را با دوست (خداوند) خلوت کنیم.

در اتاق شخصی خود بنشینیم و بگوییم : سلام خدا . سلام عزیز تر جانم ، سلام تنها یارو یاور من . آمده ام تا کمی خلوت کنیم … آن وقت نه فقط خواسته های خود از خداوند را ، بلکه فراز و نشیب های زندگی خود و همچنین نقاط ضعف و قدرت خود را و همچنین درد و دل های خود را برای حضرت دوست بیان کنید . این امر باعث یک رفاقت صمیمی میان شما و آن کسی که دوست واقعی شماست میشود .

عده ای چله نشینی را برای کسب تجربیات معنوی و یا قدرت های متافیزیکی و یا بر آورده شدن حاجت های خود انتخاب میکنند .

عده ای هم برای رسیدن به خود شناسی و خدا شناسی تصمیم بر این میگیرند که چهل روز مراقب رفتار ، گفتار و اعمال خود باشند تا درهای علم و نبوت الهی را به روی خود بازگشایی نمایند .

شما عزیزان مختار هستید که با هر نیتی که دوست دارید چله نشینی را انتخاب نمایید . باشد که مورد قبول درگاه حق واقع شود .

در ایام چله نشینی ، باید عشق و محبت را در درون خود جاری سازیم تا بتوانیم عشق و محبت را به دیگران نیز اعطا کنیم ، با این امر ، ایام چله نشینی بر ما سخت نخواهد گذشت .

در این ایام باید مراقب چیزهایی که می بینیم ، چیزهایی که میشنویم و چیزهایی که میگوییم و چیزهایی که میخوریم باشیم . نیایش های شبانه ، شب زنده داری های همراه با عشق ، راز و نیاز ، گفتن ذکر ، خواندن سوره هایی چند از قرآن ، قدر دان بودن پدر و مادر،نیکی با نزدیکان و خانواده و بخشیدن تمام انسان هایی که گمان میکنیم بر ما بدی کرده اند و همچنین صفا دادن خانه ی با  ذکر نام های خداوند و مخصوصا خواندن نماز با حضور دل ، بسیار توصیه میگردد .

در این مورد توجه کنید به آن زمینی که در بر روی آن راه میروید  به درستی ببینید آن خورشیدی را که در آسمان می تابد .دقت کنید به آن گیاهانی که از کنارش رد می شوید. به آن چیزی که می خورید و آن چیزی که می نوشید و آن چیزی که تنفس میکنید، توجه کنید تا درون شما شکوفا شود . منیت و غرور= هرگز.

علامه حسن زاده آملی می گوید:

هر عمل و ذکری که کمتر از اربعین باشد، چندان اثر بارزی ندارد و خاصیت اربعین، در ظهور فعلیت و بروز استعداد و قوه و حصول ملکه، امری مصرح به، در آیات و اخبار است.

از رسول خداـ صلّی الله علیه و آله ـ وارد شده است که : کسی که چهل روز حلال بخورد، خداوند قلب او را نورانی کند و چشمه های حکمت را از قلبش، بر زبانش جاری می گرداند .