اثر زندگی در فضا بر روی استخوان‌های انسان

محققین این نگرانی را اخیراً مطرح کرده‌اند که فضانوردان به اندازه‌ی استخوانی که طی ده‌ها سال بر روی زمین کاسته می‌شود را طی یک ماموریت فضایی از دست می‌دهند که تا یک سال پس از برگشتن از فضا نیز بازسازی نمی‌شود. این موضوع می‌تواند ماموریت‌های آینده به مریخ را با مشکل مواجه کند.

در تحقیقات گذشته، مشخص شده بود که فضانوردان به ازای هر ماه که در فضا زندگی می‌کنند، بین ۱ تا ۲ درصد از چگالی استخوان خود را از دست می‌دهند. دلیل این موضوع نیز نبود گرانش و برداشته شدن فشار از روی پاها در زمان ایستادن و راه رفتن بیان شده است.

برای اینکه مشخص شود میزان بازیابی استخوان فضانوردان پس از سفرهای فضایی چگونه است، محققین استخوان مچ پا و مچ دست ۱۷ فضانورد را قبل، حین و بعد از سفر به ایستگاه فضایی بین‌المللی اسکن کرده‌اند. نتایج بررسی این محققین نشان داده است که کم شدن چگالی استخوان در فضا به اندازه‌ای است که فضانورد چندین دهه بر روی زمین زندگی کند و پیر شود.

از بین ۱۷ فضانورد مورد مطالعه، وضعیت استخوان ۹ نفر از آن‌ها حتی یک سال پس از ماموریت نیز به وضعیت عادی برنگشته است و بعد از این مدت هنوز به اندازه‌ی ۱۰ سال از چگالی استخوان‌های آن‌ها کم شده است. در واقع فضانوردانی که سفرهای طولانی ۴ تا ۷ ماهه بر روی ایستگاه داشته‌اند، نرخ بازسازی استخوانی کمتری داشته‌اند.

طبق برنامه‌ریزی‌ها، فضانوردانی که قرار است ماموریت سفر به مریخ را انجام دهند، باید سال‌ها در فضا بمانند. اگر پیش‌بینی دانشمندان درست باشد معلوم نیست اصلاً کسی بتواند این شرایط را تحمل کند. البته دانشمندان این امیدواری را داده‌اند که ممکن است چگالی استخوانی تا میزانی خاص کاهش پیدا کند و سپس کاهش چگالی در همان مقدار ثابت باقی بماند. در حال حاضر مدلسازی‌های انجام شده توسط دانشمندان نشان می‌دهد که ۳ سال زندگی در فضا منجر به ابتلا به پوکی استخوان می‌شود.

پزشکان اعتقاد دارند که بی‌وزنی که فضانوردان تجربه می‌کنند، در واقع بدترین نوع کم‌تحرکی است که انسان می‌تواند تجربه کند. این کم‌تحرکی عوارض شدیدی بر روی بدن انسان بر جای می‌گذارد.

تحقیقات جدید نشان داده است که سفرهای فضایی ساختار خود استخوان را نیز تغییر می‌دهد. در واقع اگر ساختار استخوان‌های موجود در بدن مانند برج ایفل در نظر گرفته شود، سفر فضایی باعث می‌شود که برخی از فلزات متصل‌کننده‌ی میله‌های اصلی از بین بروند. زمانی که فضانورد به زمین برمی‌گردد، می‌تواند میله‌های باقی مانده را به روش‌های مختلف ضخیم‌تر کند، ولی نمی‌تواند میله‌های از دست رفته را مجدداً بسازد.