اختلال دو قطبی
اختلال دوقطبی (به انگلیسی: Bipolar disorder ) (یا شیدایی ـ افسردگی) نوعی اختلال خلقی و یک بیماری روانی است. افراد مبتلا به این بیماری دچار تغییرات شدید خلق می‌شوند. اختلال دو قطبی به صورت معمول در آخر دوره نوجوانی یا اوائل دوره بزرگسالی تظاهر پیدا می‌کند.
دوره‌های شیدایی از چند روز تا چند ماه به طول می‌انجامند ومعمولاً به طور ناگهانی به پایان می‌رسند و خلق شیدای پیشین شخص برعکس می‌شوند. دورهٔ افسردگی بعدی معمولاً سه برابر طولانی تر از دورهٔ شیدایی است.
نشانه‌ها
خلق بالا:شیدایی
گاهی اوقات این افراد حالتی به نام شیدایی را تجربه می‌کنند. این بیماران ممکن است ناگهان از اوج شادی و خوشحالی به اوج غم و اندوه فرو روند و ارتباطی بین خُلق بیمار و آنچه که واقعاً در زندگی بیمار رخ می‌دهد وجود ندارد.
- برخی از علایم ونشانه‌های این بیماری شامل موارد زیر می‌شود
- بی‌قراری، افزایش انرﮊی و میزان فعالیت
- خلق خیلی بالا واحساس نشاط شدید همراه با احساس خودبزرگ‌بینی
- تحریک پذیری مفرط
- صحبت کردن، مسابقه افکار، پریدن از موضوعی به موضوع دیگر با سرعت خیلی زیاد
- عدم توانائی برای تمرکز، حواسپرتی
- کاهش نیاز به خواب
- اعتقادات غیر واقعی در مورد توانمندی‌ها و قدرت فرد
- قضاوت ضعیف
- ولخرجی
- رفتار متفاوت از حالت معمول که مدتی طولانی ادامه داشته‌است
- افزایش تمایلات جنسی
- سوء مصرف داروها، الکل و داروهای محرک
- رفتارهای اغواگرانه، مداخله جویانه، و پرخاشگرانه
خلق پایین: افسردگی
افسردگی پس از تغییر خلق شیدا در این بیماران ایجاد می‌شود.
بیماران مشهور
از افراد مشهور مبتلا به این بیماری می‌توان ونسان ونگوگ، لودویگ ون بتهوون، ناپلئون بناپارت، ارنست همینگوی، وینستون چرچیل، آیزاک نیوتن را نام برد، چرچیل این بیماری را سگ سیاه می‌نامید
علائم اختلال دوقطبی در زنان
احتمال ابتلا به اختلال دوقطبی در زنان و مردان یکسان است اما برخی علائم آن ممکن است متفاوت باشد. علائم اختلال دو قطبی در خانم ها معمولا به صورت زیر است:
- اغلب در سنین ۲۰ یا ۳۰ سالگی تشخیص داده می شود.
- ممکن است حالات خفیف مانیا را تجربه کند
- احتمال بروز دوره های افسردگی بیشتر از مانیا است.
- ممکن است در سال حدود ۴ دوره یا بیشتر دچار علائم مانیا و افسردگی شود که به آن دوره سریع گفته می شود.
- هم زمان با علائم اختلال دوقطبی با مشکلات سلامتی همچون بیماری تیروئید، چاقی، اضطراب و میگرن نیز درگیر هستند.
- احتمال مصرف الکل در طول زندگی در این زنان بیشتر است.
- خطر عود اختلال دو قطبی در خانم ها به دلیل تغییرات هورمونی مرتبط با قاعدگی، بارداری یا یائسگی بیشتر است.
علائم اختلال دوقطبی در مردان
- اختلال دوقطبی در مردان زودتر تشخیص داده می شود
- تجربه های دوره های مانیا و شیدایی شدیدتری دارند
- احتمال مصرف مواد مخدر در آن ها بیشتر است
- در دوران مانیا تعادل رفتاری کمتری نسبت به زنان دارند
- مردان نسبت به زنان کمتر به دنبال مراقبت های پزشکی هستند و آمار خودکشی در آن ها بیشتر است.
انواع اختلال دوقطبی
به طور کلی اختلال دوقطبی به ۳ دسته اصلی تقسیم می شود:
اختلال دوقطبی نوع I
در این نوع دوقطبی حداقل یک دوره مانیا رخ می دهد و ممکن است قبل و بعد از آن، علائم افسردگی یا هیپومانیا را تجربه کند. این نوع اختلال دوقطبی در مردان و زنان به طور یکسان دیده می شود.
اختلال دوقطبی نوع II
در این نوع دو قطبی یک دوره افسردگی اصلی رخ می دهد که حداقل یک هفته طول کشیده و یک دوره هیپومانیا چهار روزه دارد. این نوع اختلال در زنان شایع تر است.
سیکلوتایمی
افراد مبتلا به این نوع اختلال دوره های هیپومانیا و افسردگی را تجربه می کنند که علائم کوتاه تر و خفیف تری نسبت به مانیا و افسردگی نوع اول و نوع دوم دارد.
اختلال دوقطبی در کودکان
تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان از بحث های پرچالش پزشکی است زیرا معمولا علائم دوقطبی و استانداردهای رفتاری کودکان با بزرگسالان تفاوت دارد.
از سوی دیگر بسیاری از علائم دوقطبی در کودکان با نشانه های اختلالات دیگر همچون بیش فعالی یا کم توجهی کودکان (ADHD) اشتباه گرفته شود.
تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. کودکان نیز مانند بزرگسالان تجربه نوسانات خلق و خو دارند به طوری که ممکن است دوره ای بسیار خوشحال و هیجانی شده و سپس وارد دوره افسردگی شوند.
اگرچه نوسانات خلق و خو در کودکان یک امر طبیعی است اما این علائم در کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی برجسته تر می شود.
علائم مانیا در کودکان
- کارهای احمقانه و شاد بودن بیش از حد
- سریع صحبت کردن و موضوع صحبت را عوض کردن
- عدم تمرکز یا سخت تمرکز کردن
- انجام کارهای خطرناک با رفتارهای ریسکی
- بی ثباتی در خلق و خو و زود عصبانی شدن
- مشکلات خواب و عدم احساس خستگی ناشی از کم خوابی
علائم دوره افسردگی در کودکان
- غمگین بودن
- خواب زیاد یا کم خوابی
- نداشتن انرژی برای انجام کارهای معمولی
- علاقه به انجام هیچ کاری ندارد
- مدام از ناراحتی های همچون سردرد یا معده درد شکایت می کند
- احساسات منفی مانند بی ارزش بودن یا گناه
- اشتهای زیاد یا خیلی کم
- افکار مرتبط با مرگ و خودکشی
در برخی کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی اختلالات رفتاری دیگر همچون بیش فعالی نیز رخ خواهد داد.
علائم اختلال دوقطبی در نوجوانان
نوسانات رفتاری در این دوران به دلیل تغییرات هورمونی و بلوغ شایع است اما برخی نوسانات خلق و خو در نوجوانان ممکن است علامت عارضه جدی تری همچون اختلال دوقطبی باشد.
معمولا تشخیص این اختلال با تاخیر و در اواخر دوره نوجوانی و سال های اولیه جوانی رخ می دهد. از جمله علائم مانیا در نوجوانان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خوشحالی شدید
- رفتارهای نادرست و بی ادبانه
- انجام کارهای خطرناک و ریسکی
- مصرف مواد مخدر
- افکار جنسی بیش از حد معمول
- افزایش میل جنسی
- مشکلات خواب و عدم احساس خستگی با وجود کم خوابی
- عدم تمرکز و حواس پرتی
- بی ثباتی خلق و خو
علائم رایج افسردگی در نوجوانان عبارت است از:
- خواب بیش از حد کم یا زیاد
- اشتهای بیش از حد کم یا زیاد
- غم و اندوه
- گوشه گیری از روابط دوستانه و گروه ها
- افکار مرتبط با مرگ و خودکشی
علت اختلال دوقطبی
علت اختلال دوقطبی چیست؟
علت بروز اختلال دوقطبی هنوز ناشناخته است اما برخی عوامل (معمولا ترکیب آن ها) در ابتلا به این عارضه روانی نقش دارند. از جمله:
۱٫ ژنتیک
تحقیقات نشان داده سابقه خانوادگی ابتلا به اختلال دوقطبی احتمال بروز آن را افزایش می دهد.
۲٫ عملکرد مغز
اختلالات در ساختار و عملکرد مغز می تواند خطر ابتلا به اختلال دوقطبی را افزایش دهد.
۳٫ عوامل محیطی
برخی عوامل مانند استرس شدید، تجربه حوادث ناگوار و بیماری های جسمی نیز در ابتلا به اختلال دوقطبی تاثیر دارد.
آیا اختلال دوقطبی ارثی است؟
اختلال دوقطبی ممکن است از والدین به فرزند منتقل شود و تحقیقات نشان می دهد خطر ابتلا در افرادی که در خانواده فرد مبتلا دارند ۴ تا ۶ برابر بیشتر از سایرین است.
اگرچه نمی توان گفت هر فردی که دارای سابقه خانوادگی است به این بیماری مبتلا می شود یا افراد دیگر هرگز به این بیماری مبتلا نخواهند شد.
تشخیص اختلال دوقطبی
به طور کلی تشخیص اختلال دوقطبی سخت است چون نوسانات خلق و خو متفاوت است و این در کودکان و نوجوانان به مراتب دشوارتر می شود.
اختلال دوقطبی I معمولا شامل یک یا چند دوره مانیا یا ترکیب دوره های مانیا و افسردگی است، همچنین ممکن است دوره افسردگی اصلی داشته باشد یا نداشته باشد. اختلال دوقطبی II یک یا چند دوره افسردگی و حداقل یک دوره هیپومانیا دارد.
بیمار زمانی در دوره مانیا است که حداقل یک هفته با علائم آن درگیر بوده یا در بیمارستان بستری شود. همچنین علائم باید در اغلب ساعات شبانه روز در فرد دیده شود و دوره افسردگی اصلی نیز حداقل دو هفته طول می کشد.
عدم درمان اختلال دوقطبی باعث افزایش شدت بیماری شده و تعداد دوره ها افزایش می یابد، اما با انجام اقدامات درمانی فرد زندگی سالمی را تجربه خواهد کرد.
تست های تشخیص اختلال دوقطبی
برای تشخیص اختلال دوقطبی معمولا به انجام ترکیبی از تست ها نیاز است. از جمله:
معاینه جسمی؛ پزشک معاینه فیزیکی کامل انجام داده و ممکن است از آزمایش خون و ادرار برای رد کردن سایر احتمالات استفاده کند.
ارزیابی سلامت روان؛ ممکن است بیمار به یک روان پزشک ارجاع داده شود تا به بررسی نشانه های روانی اختلال دوقطبی در فرد بپردازد.
لیست رفتارها؛ اگر پزشک به اختلال دوقطبی در بیمار مشکوک باشد از او می خواهد احساسات مختلف خود در طول روز و مدت زمان آن ها و وضعیت خواب و خوراک خود را ثبت کند.
روش DSM؛ یک طرح کلی از علائم اختلالات روانی مختلف از جمله اختلال دوقطبی است که پزشک با بررسی نشانه ها در فرد و تطبیق آن با علائم موجود در لیست به تشخیص بیماری می پردازد.
درمان اختلال دوقطبی
اگرچه درمان قطعی اختلال دوقطبی امکان پذیر نیست اما با روش های دارویی، مشاوره و تغییراتی در سبک زندگی می توان علائم آن را برطرف کرد.
داروهای اختلال دوقطبی
- داروهای رفع نوسانات خلق و خو مانند لیتیوم
- داروهای ضد جنون مانند اولانزاپین (زیپرکسا)
- داروهای ضد افسردگی و جنون مانند فلوکستین – اولانزاپین (سیمبیاکس)
- بنزودیازپین ها، داروهای ضد اضطراب مانند آلپرازولام که می تواند برای درمان کوتاه مدت استفاده شود.
روان درمانی
که شامل موارد زیر است:
درمان شناختی رفتاری؛ نوعی گفتگو درمانی که بیمار و مشاور درباره روش های مدیریت بیماری و مقابله با آن صحبت خواهند کرد.
آموزش روانی؛ نوعی مشاوره روانی که به بیمار و خانواده او کمک می کند تا بیماری را بهتر درک کرده و با آن کنار بیایند.
بررسی سبک زندگی؛ که شامل کنترل عادات روزمره مانند خواب، رژیم غذایی و ورزش می باشد.
سایر روش های درمانی
از روش های دیگر برای درمان اختلال دوقطبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- الکتروشوک (ECT)
- داروهای خواب
- مکمل ها
- طب سوزنی
- تغییر سبک زندگی
اختلال دوقطبی و ازدواج و طلاق
یکی از سوالات مهمی که به ذهن می رسد این است که آیا افرادی که اختلال دوقطبی دارند می توانند رابطه شاد و سالم پس از ازدواج داشته باشند؟
همانطور که اشاره شد اختلال دوقطبی باعث ایجاد مشکلاتی در روابط بین فردی از جمله ازدواج می شود و اینطور به نظر می رسد که این افراد مهارت های اجتماعی ضعیف تری نسبت به دیگران دارند اما توجه به این نکته نیز مهم است که استرس و تنش نقش مهمی در عود این اختلال داشته و مشکلات زناشویی ممکن است عامل اصلی بروز نوسانات خلق و خو در این بیماران شود.
به عبارت دیگر رابطه پیچیده ای میان تنش های زناشویی و نوسانات خلق و خوی بیمار وجود دارد به طوری که واکنش و رفتار نامناسب همسر فرد دوقطبی در طول دوره های بیماری، می تواند سبب افزایش تعداد و شدت دوره مانیا یا افسردگی شود.
به نظر می رسد درک علائم دوره افسردگی برای همسر فرد بیمار راحت تر از علائم دوره مانیا است و ممکن است حالت های دوره مانیا به نظرش عمدی به نظر برسد.
به همین دلیل زندگی با یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی چالش بزرگی است و ممکن است به دلایل مختلف از جمله عصبانیت های شدید، اعتیاد، ولخرجی یا قمار، عدم مسئولیت پذیری یا بی توجهی به شغل و مشکلات جنسی به طلاق منجر شود.
لازم به ذکر است معمولا علائم بیماری و افسردگی در فرد بیمار بعد از طلاق شدت بیشتری پیدا می کند.
البته این بدان معنا نیست که ازدواج با بیمار اختلال دوقطبی (در حال درمان) اشتباه است، بلکه لازم است پیش از ازدواج، طرفین درباره بیماری صحبت کرده و انتظارات خود از ازدواج را به صورت روشن بیان کنند و با ذهن باز و اطلاع کامل از بیماری و حمایت خانواده طرفین برای ازدواج اقدام کنند.
پنهان کردن بیماری در این گونه موارد عواقب بسیار ناگواری به همراه خواهد داشت و در اکثر موارد به طلاق منجر می شود.
درمان خانگی اختلال دوقطبی
۱٫ خواب کافی
اختلالات خواب در این بیماران تاثیر زیادی در شدت یافتن نوسانات خلق و خو خواهد داشت.
۲٫ جلوگیری از چاقی
مطالعات نشان می دهد حدود ۶۸ درصد مبتلایان از چاقی یا اضافه وزن رنج می برند زیرا معمولا به دلیل مصرف دارو، علائم افسردگی یا کاهش سروتونین در بدن اشتهای آن ها بیشتر از سایر افراد می باشد. چاقی با عوارضی همچون دیابت، فشار خون بالا و بیماری های قلبی همراه است.
۳٫ تغذیه مناسب
مصرف امگا ۳، منیزیم کافی، ویتامین C و اسید فولیک در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی توصیه می شود.
هشدار: قبل از مصرف هرگونه مکمل حتما با پزشک خود مشورت کنید.
۴٫ ورزش منظم
ورزش باعث ترشح اندروفین در بدن می شود که به ایجاد حس خوب و خواب بهتر کمک کرده و با افسردگی ناشی از اختلال دوقطبی مقابله می کند.
هشدار: در صورت مصرف لیتیوم لازم است با پزشک درباره ورزش کردن مشورت کنید.
۵٫ درمان گیاهی اختلال دو قطبی
گیاهانی همچون جینسینگ، ریحان و گیلاس زمستانی به کنترل استرس، کاهش کورتیزول، افزایش انرژی و تمرکز کمک کرده و ترشح هورمون ها را متعادل می کنند.
۶٫ اجتناب از مصرف دخانیات
توصیه می شود بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی از مصرف مواد تحریک کننده از جمله دخانیات، مواد مخدر و الکل اجتناب کنند.
بهترین دارو برای من کدام است؟
شما باید در این مورد با روانپزشک خود مشورت کنید، اما چند قاعده کلی وجود دارد،
- لیتیوم، سدیم والپروت، اولانزاپین معمولا برای درمان طولانی مدت تجویز می‌گردند.
- کارمازپین برای مواقعی که نوسان خلق سریعتر و متناوب تری دارید پیشنهاد می‌گردد.
- ترکیب دارویی نیز کاهی لازم است
بطور کلی بهترین دارو به وجود شما بستگی دارد. یک دارو ممکن است برای یک نفر مناسب باشد ولی در شخص دیگری اثر خوبی نداشته باشد. اما برای اولین تجویز اصولا دارویی تجویز می‌گردد که تاثیر بیشتری در دیگران نشان داده است.
بدون دارو چه اتفاقی می‌افتد؟
لیتیوم ۳۰ تا ۴۰ درصدازاحتمال عود بیماری کم می‌کند، اما هرچه تعداد دوره های شیدایی شما بیشتر باشد، احتمال عود آن هم بیشتر است.
| تعداد دوره ای شیدایی قبلی | احتمال دوباره شیدایی در سال بعد | |
| بدون مصرف لیتیوم | با مصرف لیتیوم | |
| ۱-۲ | ۱۰% | ۶%-۷% |
| ۳-۴ | ۲۰% | ۱۲% |
| بیشتر از ۵ | ۴۰% | ۲۶% |
با افزایش سن ، احتمال عود دوره ها همچنان ثابت می‌ماند. حتی ممکن است شما برای مدت طولانی مشکلی نداشته باشید، اما همواره خطر بازگشت وجود دارد.
از چه موقع شروع به مصرف دارو کنیم؟
پس از گذراندن یک دوره، نمی‌توان گفت که دوره های بعدی چه زمانی باز می‌گردند. ممکن است شما مایل به مصرف دارو در این مرحله نباشید مگر اینکه دوره شما بسیار شدید بوده باشد. اگر برای بار دوم مبتلا شوید به احتمال ۸۰ درصد دوره ها عود خواهند کرد. اغلب روانپزشکان در این حالت داروهای تثبیت کننده را پیشنهاد می‌دهند.
برای چه مدت یک داروی تثبیت کننده باید مصرف شود؟
برای حداقل دو سال بعد از یک دوره اختلال و تا ۵ سال در حالتهای زیر میتون ادامه داد .
- عود مکرر دوره ها
- دوره جنون
- استفاده از الکل یا مواد مخدر
- داشتن استرس در خانه یا محل کار
در صورت ادامه داشتن مشکل، ممکن است مجبور شوید برای مدت طولانی تری به مصرف دارو ادامه دهید.
اطلاعات بیشتر در باره مصرف داروهای تثبیت کننده در کتابچه های مربوطه وجود دارد.
روشهای درمانی روانشناسی
در فاصله بین دوره های شیدایی یا افسردگی، درمانهای روانشناسی می‌تواند موثر ابشد. این درمانها باید حدود ۱۶ جلسه یک ساعته به مدت ۶ تا ۹ ماه باشند.
این درمانها شامل:
- تربیت روانی(Psycho education)- دانستن بیشتر در مورد اختلالات دو قطبی
- تحت نظر داشتن حالت روحی- کمک کردن به شما برای شناخت زمانهای تغییر حالت روحی
- استراتژی خلقی- کمک کردن برای جلوگیری از تغییر حالت روحی به شیدایی یا افسردگی کامل
- کمک برای افزایش مهارتهای سازگاری
- شناخت و رفتار درمانی(CBT) برای افسردگی
حاملگی
شما باید هر برنامه برای حاملگی را با روانپزشک خود در میان بگذارید. با هم فکری هم، شما می‌توانید برای کنترل حالات روحی خود در طول حاملگی و پس از تولد نوزاد برنامه ریزی کنید.
اگر باردار هستید، بهتر است برای آگاهی از قطع یا ادامه مصرف لیتیوم با روانپزشک خود مشورت کنید. گرچه لیتیوم از دیگر تثبیت کننده ها بی خطرتر است، اما باید خطر احتمالی آن برای نوزاد با خطر احتمال بازگشت افسردگی یا شیدایی در شما مقایسه شود. این احتمال در سه ماه اول بارداری بیشتر است. پس از گذشت هفته بیست و ششم، لیتیوم بی خطر است. اما اگر لیتیوم مصرف می‌کنید، نباید به نوزاد شیر بدهید.
در طول زمان حاملگی، تمام کسانی که با این موضوع در رابطه اند شامل: پزشک متخصص زنان- ماما- پزشک خانواده – روانپزشک و پرستار روانپزشک- باید با هم در ارتباط باشند.
درمان یک دوره افسردگی یا شیدایی
دوره افسردگی
داروهای افسردگی معمولا باید به داروهای تثبیت کننده خلقی اضافه شود. متداول ترین این داروهاSSRIs (مهار کننده های جذب سروتونین) است. این داروها بر یک ماده شیمیایی در مغز به نام سروتونین تاثیر گذاشته و به نظر می‌رسد که با مصرف این دارو نسبت به داروهای دیگر احتمال تغییر خلق به حالت شیدایی کمتر است. داروی قدیمی ضد افسردگی تری سیکلیک به علت نداشتن این خصوصیت توصیه نمی‌گردد.
در صورتی که شما به تازگی یک دوره شیدایی داشته و یا اختلال خلق تناوبی سریع را تجربه کرده اید، داروهای ضد افسردگی ممکن است منجر به بازگشت حالت شیدایی شوند. در این حالت بهتر است سطح داروی تثبیت کننده را افزایش داده و از داروهای ضد افسردگی استفاده نکرد. داروهای ضد افسردگی پس از ۲ تا ۶ هفته استفاده باعث بهبود حالت خلقی می‌شوند، اما خواب و اشتها زودتر بهبود پیدا می‌کند. مصرف این دارو باید حداقل ۸ هفته پس از بهبود افسردگی ادامه پیدا کند و سپس باید به آرامی‌از مقدار آنها کاسته شود.
حتی پس از بهبودی بهتر است همواره این قرصها را با توجه به نظر روانپزشک همراه داشته باشید. اگر خیلی زود مصرف قرصها را ترک کنید، احتمال عود افسردگی در شما زیاد است. اگر شما به یکباره مصرف را قطع کنید، ممکن است دچار علایم ترک (Withdrawal ) شوید.
در صورتی که دوره شیدایی را تجربه کردید، نباید داروهای ضد افسردگی را برای مدت طولانی مصرف کنید.
شیدایی و دوره های افسردگی مخلوط
در این صورت هرگونه داروی ضد افسردگی باید متوقف شود. داروی تثبیت کننده و یا داروهای ضد جنون به تنهایی و یا حتی همراه هم می‌توان استفاده کرد. داروهای ضد جنون در اسکیزوفرنی استفاده می‌شوند اما می‌توان برای کم کردن فعالیت بیش از اندازه، خودبزرگ بینی، بی خوابی و از بین بردن دوره شیدایی استفاده کرد.
داروهای ضد جنون قدیمی تر مثل کلروپرومازین و هالوپریدول اثرات جانبی مثل لرزش و گرفتگی عضلات دارند. برخی از داروهای جدیدتر مثل رسیپریدون و اولانزاپین بدون این اثرات جانبی نامناسب می‌توانند علایم شیدایی را کاهش دهند.
پس از شروع درمان، علایم ممکن است پس از چند روز بهبود یابند اما درمان باید چندین ماه ادامه پیدا کند. برای رانندگی در مدت مصرف باید با پزشک خانواده خود مشورت نمایید.
متوقف کردن نوسانات خلقی – خود درمانی
- تحت نظر گرفتن رفتار شحصی
نشانه های تغییر حالت خود را یاد بگیرید تا بتوانید در موقع مناسب کمک بگیرید. با اینکار شما می‌توانید از بروز کامل عارضه و یا بستری شدن در بیمارستان اجتناب کنید. نوشتن حالات روحی روزانه می‌تواند به شما در این کار کمک کند.
- اطلاعات
تا می‌توانید در مورد بیماری تان و آنچه برای درمان آن مفید است اطلاعات کسب کنید.
- استرس(تنش)
از شرایط تنش زا بپرهیزید. پرهیز کامل از تنش غیر ممکن است بنابر این بهتر است یاد بگیرید چگونه این شرایط را کنترل کنید. شما می‌توانید از طریق CD یا DVD و یا گروهای تمدد اعصاب و یا پیشنهادهای روانشناسان به استرس خود غلبه کنید.
- روابط اجتماعی
افسردگی یا شیدایی می‌توانند اثرات نامطلوبی بر دوستان و خانواده داشته باشد. شما ممکن است مجبور به بازسازی روابط تان بعد از یک دوره افسردگی یا شیدایی بشوید.
داشتن حداقل یک نفر که بتوانید به او اعتماد کنید بسیار مفید است. دوستان و خانواده نیاز دارند بدانند که چه اتفاقی برای شما می‌افتد و آنها چه کاری می‌توانند برای شما انجام دهند.
- فعالیت
سعی کنید زندگی، کار، استراحت و روابطتان با دوستان و خانواده را متعادل کنید. در صورتی که شما بیش از اندازه مشغول باشید ممکن است دچار دوره شیدایی شوید.
مطمین باشید که زمان کافی برای استراحت دارید. در صورتی که شما بیکار هستید به دنبال گذراندن یک دوره اموزشی و یا کار داوطلبانه که وابستگی با بیماری روانی ندارد باشید .
- ورزش
۲۰ دقیقه ورزش ، سه بار در هفته برای بهبود شرایط روحی مفید است.
- تفریح
به طور مرتب کارهایی انجام دهید که شما را شاد کرده و به زندگی شما معنا می‌بخشد.
ادامه درمان
ممکن است شما بخواهید قبل از اینکه دکتر دستور قطع دارو بدهد ، از ادامه مصرف خودداری کنید. متاسفانه اینکار اغلب به بازگشت دوره ها منجر می‌شود. با دکتر و خانواده خود هنگامی‌که بهبود یافتید در این مورد صحبت کنید.
در درمان خود اظهار نظر کنید
اگر برای اختلال دو قطبی در بیمارستان بستری شده اید، بهتر است برای دکتر و خانواده خود یک
«رهنمود آینده،Advance Directive»تهیه کنید که اگر شما دوباره مریض شدید چگونه با شما رفتار کنند.
از پزشکم (GP) چه انتظاری دارم؟
در صورتی که شما لیتیوم مصرف می‌کنید دکتر شما باید:
- فشار خون و بررسی سلامتی عمومی سالانه
- آزمایش سطح لیتیوم خون هر ۳ تا ۶ ماه
- آزمایش خون برای تست کارکرد کبد و تیرویید حداقل هر ۱۵ ماه یکبار
نکاتی برای دوستان و خانواده
افسردگی و شیدایی برای دوستان و خانواده ناراحت کننده و خسته کننده است
رفتار در طول دوره
افسردگی
دانستن اینکه به افراد بسیار افسرده چه بگوییم سخت است. آنها همه چیز را از دیدگاه منفی می‌بینند و قادر نیستند بگویند از شما چه می‌خواهند. آنها ممکن است زودرنج و گوشه گیر باشند اما در همان حال به کمک شما نیاز دارند. آنها ممکن است نگران باشند ولی نخواهند یا نتوانند که نصیحت شما را بپذیرند. سعی کنید در حد امکان صبور باشید و آنان را درک کنید.
شیدایی
در شروع یک دوره شیدایی، شخص شاد و پرانرژی به نظر می‌رسد. هرچند که اینگونه هیجانات منجر به بدتر شدن شرایط روحی آنان می‌گردد. بنابراین سعی کنید آنان را متقاعد کنید که کمکشان نمایید و به آنان در مورد بیماری شان توضیح دهید.
کمکهای عملی بسیار مهم هستند. مطمین شوید که دوست یا فامیل شما قادر است که از خود نگهداری کند.
کمک به شخص محبوبتان برای بهبودی
اطلاعات بیشتری در مورد اختلالات دوقطبی پیدا کنید. همراهی شما با بیمار در جلسات روانپزشکی بسیار موثر خواهد بود.
از خودتان مراقبت کنید
به خودتان زمان و فضا ی کافی برای تجدید قوا بدهید . مطمین باشید که زمانهایی برای خودتان و گذراندن با دوستانتان اختصاص داده اید. در صورتی که دوست یا فامیل شما در بیمارستان است، مدت نگهداری از انها را با دیگران تقسیم کنید. شما به دوستتان وقتی خسته نیستید بهتر می‌توانید کمک کنید.
در مواقع اضطراری
در شیدایی شدید، شخص ممکن است حالت خصمانه ، بدگمانی به خود گرفته و یا به صورت لفظی ویا فیزیکی درگیر شود.
در افسردگی شدید، شخص ممکن است تصمیم به خودکشی بگیرد.
در صورتی که متوجه شدید که آنها:
- با نخوردن و نیاشامیدن کاملا از خود غافل شده اند
خود یا دیگران را در شرایط خطرناک قرار می‌دهند.
- از آزار دادن یا کشتن خود حرف می‌زنند.
سریعا برای آنان از مراکز درمانی کمک بخواهید.
نام و شماره یک شخص متخصص قابل اعتماد را داشته باشید. گاهی بستری کوتاه مدت در بیمارستان لازم است.
مراقبت از کودکان
در صورتی که شما شیدا یا افسرده هستید، به طور موقت نمی‌توانید از کودکانتان مراقبت کنید. در این مدت همسر یا فرد دیگری از خانواده باید این وظیفه را به عهده بگیرد. بهتر است در دوران بهبودی در این مورد تصمیم گیری کنید.
ممکن است بچه شما هنگامی‌که شما سالم نیستید احساس نگرانی و سر در گمی کند. این موضوع را از رفتارشان نیز می‌توان فهمید.
برای بچه ها بسیار مفید خواهد بود اگر بزرگترها ی آنان حساس و فهیم بوده و بتوانند با خونسردی و سازگاری به مشکلات آنها پاسخ دهند. بزرگترها می‌توانند به آنان بفهمانند که چرا پدر یا مادر آنها رفتار متفاوتی دارد. سوالات انها باید با خونسردی، به درستی و به زبانی که متوجه شوند پاسخ داده شود. آنها احساس بهتری خواهند داشت اگر به برنامه عادی زندگی شان بازگردند.
چگونه اختلالات دوقطبی را برای کودکان توضیح دهیم؟
بچه های بزرگتر ممکن است خود را در بروز مشکل مقصر بدانند. باید آنان را مطمئن ساخت که عامل این بیماری نیستند و می‌توانند به بهبود آن کمک کنند. هنگامی که بچه های بزرگتر وظیفه مراقبت از پدر یا مادر بیمار را برعهده بگیرند، نیاز به درک ویژه و پشتیبانی عملی دارند.
