ارتباط هوش و دی ان ای
دانشمندان موفق به کشف ۲۲ ژن مرتبط با دی ان ای شدند.
بیش از ۶۰ سال پیش فرانسیس کریک و جیمز واتسون ساختار مارپیچی و دوگانه ی دی ان ای را کشف کردند. امروزه نیز با دریافت پول ناچیزی موسسات مختلف، ژنوم شما را تنها با داشتن قطره ای خون یا بزاق شما تعین توالی می کنند و کتاب زیستی سلول هایتان را برای شما می گشایند. با این کار شما میتوانید با استفاده از نقشه ی ژنتیکی خود درخت اجدادی خود را در تاریخ پی گیری کنید. گرچه توارث زیستی از والدین به فرزندان به وسیله انتقال دی ان ای یک حقیقت علمی غیر قابل انکار است، اما دانش ما به اینکه دقیقا کدام ژن ها مسئول کدام خصلت های ماست هنوز بسیار محدود است.
این محدودیت به کمک “مطالعات گسترده ی ارتباطی ژنوم”(GWAS) در حال تغیر است. این مطالعات به دنبال تفاوت های ساختاری ژنتیکی افراد(ژنوتیپ) و همبستگی این ژنوتیپ ها با خصلت های قابل مشاهده افراد است(فنوتیپ).به زبان ساده تر اینکه کدام ژن ها باعث کدام خصلت های شما میشوند. در یکی از مطالعات اخیر که در نشریه ژنتیکNATURE به انتشار رسید، گروهی از دانشمندان از سراسر جهان توالی دی ان ای ۷۸,۳۰۸ فرد را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند تا ارتباط دی ان ای و هوش کلی(IQ) را مورد بررسی قرار دهند.
محققان در این مطالعه به دنبال “چندریختی های تک-نوکلئوتیدی” بودند که با نتایج تست های آی-کیو دارای همخوانی باشند. دی ان ای انسان دارای ۴ پایه ی بازی نوکلئوتیدی با نام های آدنینA ، تیمینT ، سیتوزینC وگوانین G است که الفبای ژنتیکی ما را تشکیل می دهند. “چندریختی های تک-نوکلئوتیدی“جایی دیده می شود که توالی دی ان ای در ژنوم بین افراد یک گونه زیستی یا بین یک جفت کروموزوم در یک فرد، یک نوکلئوتید متفاوت باشد. با یک مثال توضیح میدهیم: ابتدا به تصویر زیر و توالی ژنتیکی دو فرد مقایسه شده دقت کنید.
توالی ژنتیکی بین دو فرد در یک قسمت مشخص از دی ان ای هر دوشان نشان داده شده. توالی ژنتیکی فرد اول TAGGCACTG است و توالی ژنتیکی فرد دوم عینا تکرار شده اما فقط یک نوکلئوتید آن با توالی فرد قبل متفاوت است که این توالی را تشکیل می دهد: TAGGCGCTG. یعنی ششمین نوکلئوتید(از سمت چپ) در توالی ژنتیکی این دو فرد با یک دیگر فرق میکند. این تفاوت ایجاد شده در اثر اختلاف یک نوکلئوتید را یک SNP یا چندریختی تک-نوکلئوتیدی می گویند. در تحقیق مذکور هم دانشمندان به دنبال SNPهایی بین افراد هستند که به نظر میرسد با هوش آنها رابطه مستقیم داشته باشد. چرا که این SNP قابلیت دستکاری خصلت های مختلف افراد از جمله هوش را دارند. این ژن های ما هستند که دستورات ساخت پروتئین ها را که اجزای پایه ای ساختار بدن ما هستند، کنترل میکنند.
در تحقیق مذکور حدود ۱۲ میلیون SNP مورد بررسی قرار گرفتند که ازین میان، ۳۳۶ عدد با میزان هوش افراد رابطه دارد که این ۳۳۶ SNP روی ۲۲ ژن مختلف تاثیر میگذارند. یکی ازن ژن ها مسئول رشد نورون هاست، دیگری عامل ناتوانی های ذهنی و آسیب های مغزی است. تمام این SNP ها با هم باعث ۵ درصد تفاوت توانایی هوش در بین افراد است. وقتی که الگوهای بیشتری از SNP ها مورد بررسی قرار گرفت، محققان ۳۰ ژن مرتبط با هوشمندی دیگر را نیز شناسایی کردند.
برای اینکه تکرار پذیری این مطالعه تست شود، محققان الگوهای بدست آمده از این ۳۳۶ SNP را با گروهی دیگر متشکل از ۲۰۰ هزار نمونه دی ان ای مقایسه کردند که ببینند آیا رابطه به دست آمده در گروه اول بین SNP ها و هوش، بین میزان تحصیلات افراد گروه دوم نیز برقرار است یا خیر. چرا که میزان تحصیلات رابطه نزدیکی با توانایی های ذهنی دارد . در ۹۹ درصد نتایج الگوهای ژنتیکی SNP بدست آمده یا تحصیلات و هوش افراد یک رابطه مستقیم را نشان میداد. به زبان ساده رابطه ی الگوها در گروه اول بین SNP و میزان هوش، همانند رابطه بین SNP ومیزان تحصیلات در گروه دوم بود. تکرار شدن این الگو ها در آزمایش دوم دلیل صحت و بدون خطا بودن نتایج اولیه میباشد.
به گفته ی ریچاری هایرِ عصب شناس در کتاب” عصب شناسی هوش”؛ تحقیقات دیگر پیرامون هوش در حال ترکیب دو علم تحلیل مولکولی ژنتیکی و تصویر برداری عصبی است. در یک تحقیق با شرکت ۱۵۳۸ فرد نوجوان محققان دریافتند که یک SNP روی انعطاف پذیری نورون ها تاثیر میگذاشت که این تاثیر خود با میزان هوش افراد و ضخامت غشای مغزی آن ها رابطه مستقیم داشت.در دیگر آزمایشات حیوانی دانشمندان با استفاده از تکنیک های شیمی-ژنتیک برخی از ژن هایی که روی میزان هوش حیوان تاثیر دارد را روشن یا خاموش می کردند.
البته هوش منحصرا محصول دی ان ای شما نیست و هیچ دانشمندی هم این طور فکر نمی کند. محیط تاثر فراوانی در رشد هوش یا هر خصلت روانی دیگری دارد. این تحقیقات به ما کمک میکنند که در آینده بتوانیم به کودکانی که ممکن است با مشکلات مغزی ژنتیکی رشد کنند کمک کنیم و از قبل جلوی این کمبود ها را با اصلاح دی ان ای آنها بگیریم. ما محصول ساختار ژنتیکی و محیط خود هستیم و هردوی اینها بر روی توانایی های ما تاثیر دارد و روابط بین این دو عامل نیز نقش بزرگی در شکل گیری ما ایفا میکند. این نتایج به دانشمندان قابلیت درک عمیق تری از تفاوت ها و شباهت ی ساختار روانی ما خواهد داد.
