ایده جهان های موازی

جهانی درون جهان دیگر

عده‌ای این ایده را مطرح کرده‌اند که در بعضی از این جهان‌ها کسانی هستند که شباهت زیادی به ما دارند و شبیه به ما زندگی می‌کنند. این ایده با روان ما بازی و خیال‌پردازی را در ما بیدار می‌کند. به همین دلیل است که نظریه‌ی چندجهانی، علیرغم اینکه بسیار دور از دسترس به نظر می‌رسد، تا این حد محبوبیت دارد.

البته همان‌طور که «مری جین روبنستاین»، یک فیلسوف دین در کتابش به نام «جهان بی پایان» توضیح می‌دهد، فرضیه‌ی چندجهانی اصلا ایده‌ی جدیدی نیست.

در اواسط قرن ۱۶ میلادی، کوپرنیک اعلام کرد که زمین مرکز جهان نیست. چند دهه بعد، گالیله با تلسکوپش آسمان را رصد کرد و به عظمت کیهان پی برد.

در پایان قرن ۱۶، «جوردانو برونو»، فیلسوف ایتالیایی این فرضیه را مطرح کرد که جهان بی‌انتها است و شاید تعداد بی‌شماری جهان وجود دارد که موجوداتی در آن زندگی می‌کنند.

در قرن هیجدهم، ایده‌ی جهانی با چندین منظومه‌ی شمسی رواج یافته بود. حتی در اوایل قرن بیستم، «ادموند فورنیه دلب» معتقد بود که شاید تعداد نا محدودی جهان به شکل تو در تو وجود دارد که در اندازه‌های متفاوتی هستند؛ بعضی از آنها بسیار بزرگ و بعضی بسیار کوچک. بر اساس این دیدگاه یک اتم می‌تواند یک منظومه‌ی شمسی واقعی باشد که در آن حیات وجود دارد.

البته امروز دانشمندان ایده‌ی چندجهانی از نوع «عروسک روسی» را (عروسک‌هایی که در هم فرو می‌روند) رد می‌کنند. اما آنها با روش‌های مختلف نشان داده‌اند که چگونه جهان‌های موازی می‌توانند وجود داشته باشند. در ادامه‌ی این مقاله می‌توانید درباره‌ی پنج فرضیه درباره‌ی امکان وجود جهان‌های موازی بخوانید.

جهان ما از صدها میلیارد کهکشان تشکیل شده است. شاید جهان ما فقط یکی از جهان‌ها باشد و عوالم ناپیدایی دیگر با میلیاردها کهکشان وجود داشته باشد.

جهان وصله‌دوزی ( The Patchwork Universe)

ساده‌ترین نوع چندجهانی به این شکل است که همین جهان خودمان به دفعات نامحدودی تکرار شود. یعنی تعداد نامحدودی از جهان ما عینا وجود داشته باشد.

در واقع ما نمی‌دانیم که آیا جهان نامحدود است یا خیر. اما از طرف دیگر، راهی هم برای رد کردن این فرضیه نداریم. اگر نامحدود باشد پس باید از مناطق وصله پینه ‌مانندی تشکیل شده باشد. این مناطق به یکدیگر دسترسی ندارند و نمی‌توانند یکدیگر را ببینند. چون فاصله‌ی آنها از هم به حدی زیادی است که نور هنوز نتوانسته آن فاصله را طی کند. عمر جهان ما تنها ۱۳٫۸ میلیارد سال است. بنابراین هر منطقه‌ای که ۱۳٫۸ میلیارد سال نوری با ما فاصله داشته باشد، بدون شک خارج از دیدرس ما است.

این مناطق جهان‌هایی جدا از هم هستند، اما همیشه به همین شکل باقی نمی‌مانند. در نهایت نور از مرز میان آنها عبور می‌کند و جهان‌ها با هم آمیخته می‌شوند.

اگر واقعا در عالم تعداد بی‌شماری جهان کوچک، مثل جهان ما، وجود داشته باشد، بنابراین باید جایی در این جهان بزرگ سیاره‌ای دقیقا شبیه به زمین پیدا شود.

شاید به نظر عجیب و غیرممکن برسد که اتم‌ها تصادفی کنار هم قرار گیرند و سیاره‌ای دقیقا شبیه به زمین را تشکیل دهند. اما اگر جهان واقعا نامحدود باشد، حتی چنین مکان غیرممکنی هم می‌تواند وجود داشته باشد. درواقع تعداد چنین سیاره‌‌ای باید بی‌نهایت باشد.

با همین منطق می‌توانیم بگوییم که در فاصله‌ی بسیار دور، جهان کوچکی دقیقا شبیه به زمین ما وجود دارد که کاملا قابل لمس و مشاهده است. این فاصله ممکن است ۱۰ به توان ۱۰ به توان ۱۱۸ متر باشد که عدد بسیار بسیار بزرگی است.

البته ممکن است اصلا این‌طور نباشد. شاید عالم نامحدود نیست. یا حتی اگر باشد، همه‌ی ماده‌ی عالم در جایی که ما حضور داریم جمع شده است. در این صورت، شاید اکثر جهان‌های دیگر خالی باشند. البته هیچ دلیلی وجود ندارد که نشان دهد این جهان‌ها خالی از حیات هستند.
اگر عالم نامحدود باشد، باید تعداد بی‌شماری زمین وجود داشته باشد.

نظریه‌ی چندجهانی انبساطی (The Inflationary Multiverse)

دومین نظریه‌ برای توضیح چندجهانی بر پایه‌ی یکی بهترین نظریه‌های بشر درباره‌ی آغاز عالم قرار دارد.

براساس نظریه‌ی مهبانگ (Big Bang)، عالم از یک نقطه‌ی بسیار بسیار کوچک آغاز شد و سپس با سرعت بسیار زیادی انبساط پیدا کرد و به یک گوی آتشین بسیار داغ و پر انرژی تبدیل شد. در کسری از ثانیه پس از آغاز، سرعت فرایند انبساط با شتاب بسیار زیادی افزایش یافت، این سرعت بسیار بیشتر از سرعت نور بود. این انفجار «انبساط» (inflation) نام دارد…

نظریه‌ی انبساطی توضیح می‌دهد که چرا به هر جای عالم که نگاه می‌کنیم نسبتا همگن و یک‌شکل است. انبساط، این گوی آتشین را «بلافاصله» در مقیاس بسیار بزرگ کیهانی منفجر کرد به همین دلیل فرصتی برای اینکه عالم، ناهمگن شود وجود نداشت. البته منطاق چگال‌تر متغیر کوچکی هم در این فضای همگن وجود داشت که تعادل را بر هم می‌زد. این چگالی‌های متغیر در انبساط دائم عالم گم شدند. حالا این نوسانات را می‌توانیم در قالب «تابش‌ زمینه‌ی کیهانی» (CMB) ببینیم. نور ناشی از این تابش، قدیمی‌ترین نور عالم است و درواقع بازتاب ضعیفی است که از مهبانگ باقی مانده. این تابش بر عالم سایه افکنده، اما کاملا همگن نیست.