خاکسترهای باستانی
خاکسترهای آتشفشانی میتوانند مسافت زیادی را بپیمایند. محققان نروژی خاکسترهایی از دریای شمالگان را کشف کردند که مربوط به آتشفشانی در ۵،۵۰۰ کیلومتری آن محل است. «ویلم ون دربیلت»، نویسندهی ارشد و محقق دانشگاه برگن گفت: «من انتظار داشتم منشا این خاکسترها از ایسلند باشد. این پژوهش، نیاز به دید ژرفتر در اینگونه تحقیقات را بیش از پیش برجسته میسازد.»
یافتههای این پژوهش که در مجله QSR آمده است، پتانسیل میزان پراکندگی خاکسترهای آتشفشانی را بهصورت چشمگیری بالا میبرد. اگر شرایط مناسبی وجود داشته باشد، خاکستر میتواند از چیزی که ما فکر میکردیم بسیار فراتر رود. ون دربیلت اضافه کرد: «انفجاری که باعث بهوجود آمدن این خاکسترها شد از بیشتر انفجارهای مشابه بزرگتر بود؛ اما از آن انفجارهایی که خاکسترهای تولیدی را به جو زمین نفرستادند، کوچکتر بود. عوامل آب و هوایی مثل سرعت و جهت وزش بادها به گستردهتر شدن دامنهی حرکت این خاکسترها کمک بسیاری کرد.»
محققان خاکسترهای بستر دریاچهای را بازیابی کردند و با استفاده از تجهیزات بسیار دقیق و پیشرفته، ۶ ذرهی خاکستر را ایزوله کردند. هر ذره با باریکهای الکترونی بمباران شد که نتایج آن، آشکار شدن امضای شیمیایی این خاکسترها بود. ون دربیلت در این باره گفت: «درست مثل DNA انسان، ترکیبات تشکیلدهندهی خاکسترهای آتشفشانی در نوع خود منحصر به فرد است. بررسیهای زمین-شیمیایی میتوانند به ما کمک کنند که با توجه به ترکیبات خاکستر، انفجار مربوط به آن را مشخص کنیم.»
«امضای شیمیایی خاکسترها»، با ویژگیهای انفجاری که در حدود ۷ هزار سال پیش در روسیه اتفاق افتاد، همخوانی داشتند. این کشفیات به دانشمندان کمک میکند که نمونههای زمینشناسی و مطالعات در زمینهی رویدادهای آب و هوایی را مطابقت دهند. ون دربیلت خاتمه داد: «اگر چنین کشفیاتی، سرنخهایی در مورد تغییرات اقلیمی گذشتهی زمین در خود داشته باشند، ما میتوانیم با بررسی روابطی از قبیل علت و معلول، اطلاعات حیاتی در مورد احتمالات تغییرات اقلیمی مربوط به آینده را کسب کنیم و طبق آن، به تلاشهای خود جهت دهیم.»
