روزاسه
روزاسه
روزاسه یک بیماری مزمن پوستی است که به صورت قرمزی روی گونه، بینی، پیشانی و چانه دیده می شود و به تدریج که بیماری پیشرفت می کند قرمزی دائمی می شود. عروق خونی گشاد شده و روی صورت و بینی و سایر نقاط ذکر شده همراه با دانه های (جوش های) کوچک و قرمز دیده می شوند.
روزاسه معمولاً در حدود ۳۰ سالگی و بیشتر در نزد افرادی که دارای پوست و چشمان روشن هستند و آمادگی قرمز شدن دارند، دیده می شود. امکان ابتلای هر کسی وجود دارد و از ۲۰ تا ۷۰ سالگی بیماری به تدریج شدیدتر می شود مخصوصاً اگر به خوبی درمان نشود و در بیشتر افراد پیشرفت بیماری سیکلیک است یعنی یک دوره پیشرفت بیماری و پس از آن یک دوره پسرفت بیماری وجود دارد. ۳ تا ۱۰ درصد مردم با درجات مختلف به آن مبتلا می شوند. در کانادا دو میلیون نفر از این بیماری رنج می برند و زنان معمولاً بیشتر از مردها دچار می شوند ولی در نزد مردها احتمال بیشتری دارد که شخص دچار Rmophyama هم بشود که علامت مشخص آن بینی قرمز، متورم و قلنبه است که نشان دهنده مرحله کاملاً پیشرفته بیماری است.
کودکان خیلی به ندرت دچار می شوند و علامت بیماری، لپ های قرمز رنگ آن ها است و در این سنین قبل از علائم پوستی، کودک دچار قرمزی چشم و تورم پلک می شود.
علل واقعی آن هنوز مشخص نیست ولی طبق مطالعات جدید یکی از عوامل زیر می تواند باشد:
ـ در رابطه سیستم دفاعی بدن با پوست اشکال وجود دارد.
ـ فعالیت زیاد عروق خونی صورت که بیش از اندازه گشاد شده، باعث قرمزی و گرمی می شوند.
ـ میکروارگانیزم ها، باکتری ها و یا آکارین ها از نوع Demodex folliculorum
ـعکس العمل غیر طبیعی پوست به نور خورشید.
درست برعکس آنچه مردم فکر می کنند با این که مصرف الکل (حتا به اندازه قابل قبول) باعث شدت بیماری می شود ولی ربطی به تولید آن ندارد.
بعضی از بیماری های پوستی مانند لوپوس و یا اسکلرودرمی می تواند همراه عوارضی مشابه روزاسه باشد بنابراین باید حتماً با پزشک مشورت کرد تا تشخیص واقعی داده شود.
مصرف کرم های حاوی کورتیکواستروئیدها بر روی پوست صورت باعث می شود که عوارضی کاملاً شبیه روزاسه تولید شود، در این صورت باید مصرف این کرم ها قطع شود.
پیشرفت بیماری
پیشرفت بیماری در نزد افراد مختلف یکسان نیست و بستگی به نوع آن دارد.
نوع اول
*پدیدار شدن قرمزی روی پوست صورت و گردن پس از خوردن غذا، نوشیدن الکل و یا نوشیدنی های گرم و یا تغییر درجه حرارت محیط، که برای چند دقیقه طول می کشد و بعد از بین می رود و اکثراً اولین علامت روزاسه است.
*یک قرمزی دائمی در قسمت مرکزی صورت مخصوصاً روی گونه، بینی و وسط پیشانی دیده می شود.
*مویرگ های زیر اپیدرم دیده می شوند و تولید خط های نازک قرمز رنگ می کنند مخصوصاً روی گونه و بینی، قرمزی پوست باعث می شود که دیده نشوند ولی وقتی قرمزی پوست محو بشود، به خوبی دیده می شوند.
*پوست می تواند خشک، قرمز و همراه با احساس سوزش و خارش باشد.
نوع دوم
*جوش های کوچک و سفت و یا پر از چرک در روی صورت هستند.
*قرمزی روی پوست در قسمت مرکزی صورت باقی می ماند.
*گشاد شدن مویرگ ها می تواند وجود داشته باشد.
نوع سوم
با این که علت اصلی بیماری مشخص نیست ولی می دانیم که چه عواملی می توانند شدت بیماری را بیشتر کنند یا به حمله بیماری کمک کنند مانند:
*قرار گرفتن به مدت طولانی در زیر تابش آفتاب و یا استفاده از لامپ های مخصوص برنزه شدن.
اشعه UVA باعث گشادی عروق خونی می شود که بعد از چند مدت گشادی رگ ها دائمی می شوند.
*گرمای زیاد نیز اثر بد دارد، زیرا گشادی عروق باعث ازدیاد قدرت اشعه می شود.
*تغییر ناگهانی گرمای محیط
*قرار گرفتن در معرض هوای نامساعد (باران، گرما، سرما، و غیره) مصرف نوشابه های داغ، غذاهای پر ادویه و الکل
*تغییرات و زیاد و کم شدن هورمون ها در مدت زمان بارداری و یائسگی.
*عوامل احساسی مانند عصبانیت، غضب، خجالتی بودن و استرس.
*مصرف کورتیکوئیدها (کورتیزون) به صورت قرص و یا کرم، کورتیکوئیدها باعث گشادی عروق خونی و نازک شدن پوست شده و به تدریج موجب بدتر شدن روزاسه می شوند.
نوع چهارم
این نوع همراه با التهاب چشم ها است که قرمز و خشک می شوند و باعث ریزش اشک و حساسیت به نور می شود. بیش از ۵۰ درصد مبتلایان روزاسه به نوع چشمی آن مبتلا می شوند. علائم دیگر آن عفونت های چشمی و انفلاماسیون پلک هاست. در اکثر مواقع التهاب زیاد نیست اگر شرایط بیمار بدتر شد به چشم پزشک مراجعه شود، زیرا بینایی شخص می تواند به شدت کم شود.
روزاسه چشمی می تواند قبل از علائم پوستی دیده شود.
پیشگیری
به علت این که علل بیماری مشخص نیست، امکان پیشگیری وجود ندارد. برای پیشگیری از بدتر شدن علائم بیماری و کم کردن شدت آن چه کار می توانیم بکنیم؟
در مرحله اول بیمار باید جستجو کند که چه عواملی باعث بدتر شدن علائم بیماری اش می شود و پس از آن یاد بگیرد که چگونه آن عوامل را کنترل کند. داشتن یک دفترچه خاطرات روزانه برای بیماری ضروری است.
کمک به کاهش سیمپتوم ها
*تا آن جایی که امکان دارد در معرض تابش آفتاب قرار نگیرید و اگر امکان دارد از کرم های خوب محافظ FPS30 یا بیشتر برای محافظت از UVA و UVB در تابستان و زمستان استفاده کنند.
*از مصرف غذاها و نوشابه هایی که به گشاد شدن عروق خونی کمک می کنند مانند قهوه، الکل، نوشابه های داغ، غذاهای تند و هر نوع موادی که باعث قرمزی می شوند خودداری کنند.
در این نوع علامات مهم تری دیده می شود غده سباسه (غده های چربی) بینی بزرگ و منافذ گشادتر و پوست کلفت تر می شود و احتمالاً همراه با دانه های ریز (نودول) بینی قسمتی از صورت است که بیش از همه تغییر شکل می دهد این بزرگ شدن بینی (Rinophyma) در ۹۵ درصد موارد در نزد آقایان و در نزد خانم ها از ۵۰ سالگی به بعد دیده می شود. رینوفی ما احتیاج به عمل جراحی دارد.
علائم روزاسه
ـ قرمزی پوست صورت
ـ پوست خشک و حساس با احساس سوزش
ـ شخص به راحتی صورتش قرمز می شود و گاهی بینی و چانه
ـ قرمز شدن شدید بر اثر مشکلات احساسی روانی و یا تغییرات درجه هوا و معمولاً پس از صرف غذا پیش می آید.
ـ مویرگ های قرمز رنگ روی بینی و صورت دیده می شود.
ـ جوش های کوچک و سفت پر از چرک روی گونه، بینی، پیشانی و چانه دیده می شوند.
ـ چشم های ملتهب، خشک و قرمز
ـ در مرحله پیشرفته بیماری بینی قرمز، متورم و پر از نودول
چه کسانی در خطر بیماری هستند؟
ـ افرادی با پوست رنگ پریده مانند ایرلندی ها، اسکاتلندی ها و اسکاندیناوی ها.
ـ افرادی که یکی از والدین آن ها دچار روزاسه شده اند. بعضی از عوامل ارثی احتمال بیماری را زیادتر می کند.
ـ زنان دو برابر مردها دچار می شوند.
چه عواملی امکان بیماری را زیاد می کند؟
*شخص نباید در معرض هوای خیلی گرم و یا خیلی سرد و بادهای شدید قرار گیرد و صورتش را در زمستان محافظت کند. همین طور در معرض تغییر سریع درجه هوا قرار نگیرد.
*شخص باید یاد بگیرد که چگونه آرامش خود را حفظ کند و استرس و غضب خود را کنترل کند.
*از حمام سونا و حمام گرم طولانی استفاده نکند.
*از کرم های کورتیزون دار (کورتیکواستروئید) استفاده نکند مگر با دستور پزشک.
*برای شستن صورت از آب ولرم (مطابق حرارت بدن) و صابون های غیر عطری استفاده کند. بسیاری از محصولات زیبایی و درمانی برای پوست دارای موادی هستند که می تواند باعث شدت روزاسه بشود (مانند اسیدها، الکل و سایر مواد) با داروساز، پزشک و درماتولوگ خود مشورت کنید که کدام روی روزاسه اثر بد ندارد.
*مرتبا از کرم های مرطوب کننده برای صورت استفاده کنید که احساس سوزش و خشکی پوست را کم کند.
*از کرم های زیبایی چرب و تیره کننده پوست استفاده نکنید.
درمان
روزاسه یک بیماری مزمن است درمان های مختلفی می تواند وضع پوست را بهتر کند و یا حداقل از پیشرفت سیمپتوم های بیماری جلوگیری کند ولی چندین هفته طول می کشد تا آثار درمانی دیده شود و هیچ درمانی که بتواند از بازگشت بیماری جلوگیری کند وجود ندارد و درمان ها بر روی عروق گشاد شده اثر ندارد و قرمزی پوست گونه و بینی به طور کامل از بین نخواهد رفت بنابراین درمان ها وقتی موثر خواهد بود که:
*به محض دیدن علائم بیماری در شروع آن با متخصص پوست مشورت کنید.
*درمان ها بستگی به مراحل بیماری و شدت آن دارد و ممکن است خیلی موثر نباشد ولی باید دانست که در اکثر موارد اگر درمان قطع بشود، شدت بیماری بیشتر خواهد شد و معمولاً درمان باید دائمی باشد تا به نتیجه مطلوب برسد.
باید دانست که:
*روزاسه بر اثر بارداری احتیاج به هیچ درمانی ندارد چون معمولاً چند ماه بعد از زایمان خودبه خود از بین می رود.
*گشاد شدن عروق ممکن است پس از یک جراحی بر روی صورت تولید شود که یک روزاسه واقعی نیست و علائم آن معمولا بر اثر گذشت زمان محو می شوند و توصیه می شود که شش ماه صبر کنیم و بعد درمان را شروع کنیم.
*روزاسه در نزد شیرخواران و کودکان جوان به ندرت تولید مشکل می کند و معمولا بر اثر گذشت زمان و کلفت تر شدن پوست محو می شود.
داروها
آنتی بیوتیک ها: بیشترین دارویی که مصرف می شود یک کرم حاوی آنتی بیوتیک برای مالیدن روی پوست است.
اگر بیماری پیشرفت کند و یا همراه با تورم چشم ها باشد پزشک می تواند آنتی بیوتیک های خوراکی مانند تتراسیکلین به مدت سه ماه تجویز کند. با این که روزاسه بر اثر باکتری ها تولید نمی شود، ولی آنتی بیوتیک ها به کم شدن التهابات پوست کمک می کنند.
Acide azelaique که به صورت کرم یا ژل روی پوست مالیده می شود و به کم شدن تعداد پوستول ها (جوش های کوچک) و کم شدن قرمزی پوست کمک می کند ولیکن خودش هم باعث التهاب پوست می شود و بنابراین باید از کرم مرطوب کننده پوست برای کامل شدن درمان استفاده کرد.
Finacea Accutane از راه دهان که با نسخه پزشک خریداری می شود گاهی با مقدار بسیار کم برای انواع سخت روزاسه یا همراه با جوش های مقاوم و یا روزاسه همراه با پوسته های کوچک (پاپول) که به داروهای دیگر جواب نمی دهند، به کار می رود و چون تولید آثار ثانویه ناخواسته جدی می کند تحت نظر کنترل جدی پزشکی باید تجویز شود. این دارو اگر هنگام بارداری مصرف شود باعث ناهنجاری های مادرزادی می شود.
یک مسئله مهم
کورتیکوئیدها (قرص یا کرم) نباید مصرف شوند، زیرا با این که موقتا باعث کم شدن انفلاماسیون می شود بعدا باعث شدت بیشتر سیمپتوم ها می شود.
عمل جراحی
برای کم کردن قرمزی پوست و کم شدن خطوط قرمز بر اثر گشادی عروق و یا رینوفیما درمان های مختلف جراحی وجود دارد. الکتروکواگولاسیون یک تکنیک موثر برای از بین بردن خطوط قرمز روی پوست است که به چندین جلسه درمان نیاز دارد و می تواند تولید دردسرهایی هم بکند مانند خونریزی های خفیف، قرمزی و تولید لخته های خونی. این درمان نباید در فصل تابستان انجام بشود زیرا امکان تولید لکه های قهوه ای رنگ بر روی پوست وجود دارد.
جراحی لیزر، موثرتر و کم دردتر از الکتروکواگولاسیون است. لیزر معمولا کمتر جای زخم باقی می گذارد ولی می تواند به طور موقت کبودی یا قرمزی به جا بگذارد. مدت درمان یک تا سه جلسه است.
Dermabrasion: این روش با سائیدن قسمت سطحی پوست با یک برس که با سرعت زیاد می چرخد انجام می شود.
طب مکمل
ـ Silymarine یک فلاوونوئید از گیاهی به نام Chardon Marie است همراه با یک داروی گوگرددار به عنوان داروی مالیدنی بر روی محل روزاسه استفاده می شود. مطالعه ای بر روی ۴۶ بیمار در سال ۲۰۰۸ انجام شد و به طور واضح در مدت یک ماه علائم روزاسه مانند قرمزی و پاپول ها را کم کرد. در این زمینه به مطالعات کامل تر نیاز است.
ـ Origan روغن اوریگان در طب سنتی به عنوان ضد تورم (آنتی انفلاماتوار) برای روزاسه به طور داخلی و خارجی به کار می رفته است ولی هیچ مطالعه کلینیکی موثر بودن آن را نشان نداده است.
مخفی کردن روزاسه: لوازم آرایش مخصوصی برای پوشاندن روزاسه وجود دارد که بعضی از کلینیک های تخصصی پوست آن را ارائه می کنند.
ناتوروپاتی
طبق نظریه دکتر J.E.Pizzorno روزاسه معمولا بر اثر مشکلات تغذیه و یا دستگاه گوارش به وجود می آید و در بین عوامل تولیدکننده آن مقدار کم ترشح اسید در معده و کمبود آنزیم های گوارشی و آلرژی یا عدم تحمل غذایی می باشد و درمان طبیعی آن درمان اشکالات گفته شده و مشاهده این که کدام بر روی علائم بیماری موثر می باشد.
تکنیک های کم کردن استرس ـ استرس های احساسی از عوامل اساسی تولیدکننده اپیزورهای روزاسه می باشند. تکنیک های کم کننده استرس برای کم کردن آثار منفی عوامل احساسی بر روی روزاسه بسیار موثر بوده از جمله:
مواظب سلامتی خودتان باشید. غذاهای خوب بخورید. مرتب ورزش کنید و به اندازه کافی بخوابید. در هنگامی که استرس دارید به طرز نفس کشیدن خود توجه کنید. هوا را به داخل بکشید و تا ۱۰ بشمارید بعد هوا را بیرون داده دوباره تا ۱۰ بشمارید. این کار را چند بار در روز انجام دهید.
از تکنیک خیال پردازی استفاده کنید. در یک مکان آرام بنشینید و به یک صحنه آرام بخش فکر کنید. یک فعالیت جالب و مشابه آن، این خیال پردازی را چند دقیقه ادامه دهید تا احساس آرامش به شما دست بدهد.
تمرین و نرمش کشیدن و ول کردن عضلات برای تمام عضلات بدن را از سر شروع و به پا ختم کنید.
طب چینی
داروی چینی Chibixiao می تواند به کم شدن علائم روزاسه کمک کند. در یک مطالعه کلینیکی بر روی ۶۸ زن این گیاه چینی همراه با آنتی بیوتیک خوراکی بسیار موثر بوده ولی هیچ مطالعه بدون آنتی بیوتیک تا به حال انجام نشده اگر مایلید به متخصص طب سنتی چینی مراجعه کنید.
