رژیم غذایی کتوژنیک و داروهای روان پزشکی
اگر از داروهای روان پزشکی استفاده می کنید و برای حفظ سلامت روحی و روانی خود به فکر استفاده از رژیم غذایی کتوژنیک یا رژیم غذایی کم کربوهیدراتی هستید لطفا در این مقاله همراه ما باشید.
تمایل و علاقه افراد به رژیم غذایی کتوژنیک در حال افزایش است و این تمایل دلیل بسیار خوبی پشت خود دارد. این نوع رژیم غذایی یکی از رژیم های فرمول بندی شده خاص با کربوهیدرات اندک (معمولا کمتر از ۲۵ گرم در روز)، چربی بالاست که می تواند زندگی افرادی که با شرایط سختی همچون دیابت نوع ۲، چاقی و سایر موارد دست و پنجه نرم می کنند را تغییر دهد.
این رژیم غذایی توانسته است برای سایر بیماری های متابولیک و عصبی نیز امیدوارکننده باشد.
در ژوئن سال ۲۰۱۷، مقاله ای نوشته شد که تاثیر رژیم غذایی کتوژنیک بر روی شیمی مغز را به خوبی نشان می داد. بعد از انتشار این مقاله، سوالات بسیاری در مورد جنبه های واقعی این رژیم در ذهن افراد ایجاد شد. با اینکه مقالات زیادی در مورد رژیم غذایی کتوژنیک منتشر شده است اما همیشه قبل از آغاز هر نوع تغییری در وعده های غذایی باید با متخصص مشورت شود.
رژیم غذایی کتوژنیک باعث ایجاد تغییرات زیادی در شیمی مغز و بدن می شود. این تغییرات تقریبا همیشه مثبت و سالم هستند اما می توانند تاثیر زیادی بر روی سطح داروها، دوز داروها و عوارض جانبی آن ها داشته باشند. به همین خاطر قبل از آغاز این نوع رژیم غذایی باید با پزشک مشورت شود تا متابولیسم بدن بتواند خود را با شیوه جدید غذا خوردن منطبق سازد.
در این مقاله سعی می کنیم مهم ترین مواردی که باید درباره رژیم غذایی کتوژنیک به همراه داروهای افسردگی، اضطراب، تغییر خلق و خو، خواب، توجه و سایر داروهای روان پزشکی بدانید را با هم مرور کنیم. هر موقعیتی می تواند یک شرایط منحصر به فرد برای خود باشد. پس حتما با پزشک خود مشورت کنید و ببینید این نوع رژیم به همراه داروهای ذکر شده می تواند مفید باشد یا خیر.
قبل از اینکه بخواهید رژیم غذایی کتوژنیک/کم کربوهیدراتی را برای سلامت روحی و روانی خود آغاز کنید موارد زیر را مدنظر داشته باشید:
- این ایده را با پزشکی که داروهای فعلی را برایتان تجویز کرده است در میان بگذارید. شما نمی توانید سرخود رژیم غذایی تان را تغییر دهید.
- به طور ایده آل، پزشک یا کلینیکی که از آن استفاده می کنید می تواند اطلاعات خوب و جامعی در مورد این رژیم در اختیارتان بگذارد. اگر چنین نبود می توانید از یک پزشک دیگر کمک بگیرید و ببینید چنین رژیمی می تواند برایتان مفید باشد یا خیر.
- قبل از اینکه تغییری در رژیم غذایی خود انجام دهید، آزمایش خون بدهید. بهتر است از ۱۲ ساعت قبل چیزی نخورده باشید (آب و تنها دارو). این تست موارد زیر را نشان می دهد:
۱٫ پنل متابولیک جامع ناشتا همچون گلوکز، الکترولیت ها، عملکرد کلیه، کبد و تعادل اسید
۲٫ پنل لیپید ناشتا همچون کلسترول HDL و تری گلیسیرید
۳٫ سطح انسولین کلی ناشتا
۴٫ هر گونه سطح داروی مرتبط در خون
۵٫ سایر تست هایی که پزشک توصیه می کند.
- باید فشار خون، ضربان قلب، وزن وس ایر موارد قبل از آغاز رژیم غذایی مورد بررسی قرار گیرد. شما باید دور کمرتان را هم اندازه گیری کنید.
- برای بررسی دقیق تر با پزشک خود ملاقات کنید. در طول چهار تا شش هفته اولی که رژیم غذایی جدید خود را آغاز کرده اید بهتر است هفته ای یکبار با پزشک یا متخصص تغذیه خود ملاقات داشته باشید تا از مشاوره آن ها استفاده نمایید.
آیا رژیم کتوژنیک می تواند به سلامت روحی و روانی شما کمک کند؟
هنوز شواهد علمی کافی برای فراهم آوردن امارهای مفید در این مورد وجود ندارد. به همین خاطر تنها یک روش برای بررسی و یافتن پاسخ این سوال وجود دارد و آن هم امتحان کردنش است. ممکن است رژیم غذایی کتوژنیک بتواند به افرادی که مشکلات روحی و روانی دارند کمک کند. اما باز هم بهتر است قبل از هر کاری با پزشک مربوطه مشورت شود.
چه زمانی می توان داروها را متوقف کرد؟
اگر دوست دارید رژیم غذایی کتوژنیک را به خاطر کاهش دوز داروها یا حذف آن ها امتحان کنید این تصمیم بسیار عالی است اما لطفا صبور باشید. بیشتر داروها باید حداقل تا ۴ الی ۶ هفته بعد از آغاز رژیم غذایی ادامه داشته باشند. این بازه زمانی حداقل زمانی است که بدن می تواند از کتون ها (مولکول های انرژی چربی) به طور موثر به عنوان سوخت استفاده کند. در هفته ششم، شما و پزشکتان می توانید در مورد کاهش دوز داروها بحث کنید. هرگز داروهای خود را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید.
چگونه می توان داروها را به شیوه امنی متوقف کرد؟
بعد از اینکه به خوبی خود را با رژیم غذایی کتوژنیک منطبق کردید (بسته به احساسی که دارید) پزشک می تواند در مورد کاهش دوز داروها تصمیم گیری کند. هرگز و تحت هیچ شرایطی داروها را به طور ناگهانی متوقف نکنید. همیشه با پزشک خود مشورت کنید و دوز داروها را به تدریج کاهش دهید.
بیشتر داروهای روان پزشکی می توانند بعد از قطع مصرف مشکلات زیادی ایجاد کنند و حتی خطرناک باشند. پس مراقب باشید و با پزشک مشورت کنید. اگر توانستید به خوبی داروهای خود را متوقف کنید به خاطر داشته باشید که باید به مغز خود بیش از ۶ هفته زمان بدهید تا بتواند خود را از شر اثرات داروها خلاص کند. به همین خاطر اگر بیش از یک دارو برای مشکلات روحی و روانی خود مصرف می کنید باید حداقل شش هفته بین هر دارو منتظر بمانید.
به عنوان مثال اگر مصرف داروهای ضد افسردگی را کنار گذاشتید، باید حداقل شش هفته منتظر بمانید و ببینید چه حسی دارید. حالا می توانید داروی دوم را در شش هفته بعدی کمتر کنید و نشانه های بیماری خود را بررسی کنید.
چه زمانی حس خوبی خواهیم داشت؟
متاسفم که این را می گویم اما خلق و خوی شما قبل از اینکه وارد یک حالت خوب شود ممکن است بدتر از قبل گردد. تحریک پذیری، کمبود انرژی، نوسانات خلق و خو، تغییر در خواب و هوس خوردن مواد شیرین و نشاسته جزو اثرات ترک داروهاست، به خصوص اگر قبلا رژیم غذایی تان سرشار از کربوهیدرات های تصفیه شده همچون شکر و آرد بوده است.
در بیشتر موارد، چند روز اول واقعا برای بیمار روزهای سخت و دشواری است اما برخی از افراد این شرایط را به خوبی تحمل می کنند. در طول هفته اول یا دوم، بهتر است افرادی را در کنارتان داشته باشید تا بتوانند از شما حمایت و پشتیبانی کنند. اگر احساس نا امنی داشتید، کنترل رفتار خود را از دست دادید یا برای طولانی مدت حس بدی داشتید قهرمان بازی در نیاورید. این رژیم برای همه افراد مفید نیست و ممکن است شما نیز جزو این افراد باشید. در این شرایط حتما با پزشک خودتان صحبت کنید.
آیا داروهای روان پریشی خاصی هستند که مقابله با آنها در رژیم غذایی کتوژنیک دشوار باشد؟
بله. بیشتر داروهای روان پریشی مشکل خاصی در این رژیم غذایی ایجاد نمی کنند اما استثناهایی هم وجود دارد که در ادامه برخی از آن ها را با هم مرور می کنیم.
داروهای روان پزشکی و رژیم غذایی کتوژنیک:
برخی از داروها همچون ریسپریدون، ابیلیفای، کوئتیاپین می توانند در برخی از افراد سطح انسولین را افزایش دهند و به مقاومت به انسولین منجر شوند. همین امر موجب می شود کار بدن برای تبدیل چربی به کتون دشوارتر گردد. در برخی از موارد، ممکن است نیاز باشد این داروها به تدریج کاهش پیدا کند یا قبل از اینکه مزایای کامل رژیم غذایی کتوژنیک مشخص گردد، متوقف شوند.
داروهای بسیار زیادی در رده داروهای ضد روان پریشی قرار می گیرند و برخی از آن ها اغلب برای شرایط غیر روان پریشی همچون افسردگی، اختلال دوقطبی یا اضطراب شدید تجویز می شوند. همیشه داروهای جدیدی به این طبقه بندی اضافه می شود. بنابراین اگر در مورد رده دارویی خود مطمئن نیستید قبل از آغاز این نوع رژیم غذایی با پزشک تان مشورت کنید.
لیتیم و رژیم غذایی کتوژنیک:
در طول اولین روزهای این رژیم بیشتر افراد چند پوند از وزن آب خود را از طریق ادرار از دست می دهند؛ زیرا رژیم کتوژنیک نحوه پردازش مایعات و نمک در بدن را تغیین می دهد. از دست رفتن آب در طول فازهای اولیه رژیم کم کربوهیدراتی می تواند به غلیظ شدن لیتیم در خون منجر شود و سطح آن در خون افزایش پیدا کند. اگر شما و پزشکتان متوجه عوارض جانبی بروز لیتیم در بدن شدید که قبلا چنین شرایطی وجود نداشته است (این عوارض جانبی در برگیرنده تشنگی بیش از حد، اشکال در تمرکز، سستی، لرزش، هماهنگی ضعیف است) باید هر چه سریع تر به فکر درمان باشید.
بهتر است سطح لیتیم در خون را قبل از آغاز رژیم غذایی کتوژنیک بررسی کنید و سپس بعد از آغاز رژیم غذایی، سطح آن را مورد بررسی قرار دهید. باید نمک کافی مصرف کنید و توجه ویژه ای به الکترولیت هایی همچون منیزیم و پتاسیم به خصوص در مراحل اولیه رژیم داشته باشید.
ثبیت کننده خلق و خوی ضد تشنج و رژیم کتوژنیک:
بیشتر داروهای ضد تشنجی که در اصل برای کنترل صرع و تشنج طراحی شده اند، توسط روانپزشکان یا پزشکان برای کنترل نوسانات خلق و خو، بی خوابی یا اضطراب تجویز می شوند. چند مورد از داروهایی که به هنگام استفاده در رژیم غذایی کتوژنیک عملکرد غیر عادی و عجیب دارند در برگیرنده والپروات، زونیساماید و توپیرامات است. والپروات در واقع اسید چربی است که توسط سلول ها به عنوان سوخت، سوزانده می شود. از آنجایی که بدن متابولیسم چربی را در این رژیم غذایی افزایش می دهد، سلول ها به چربی نیاز دارند تا بتوانند مولکول های والپروات را از جریان خون حذف کنند.
همین امر باعث می شود سطح والپروات در خون کاهش پیدا کند. اگر چنین شرایطی رخ دهد احساس می کنید که دارو با تغییر رژیم غذایی به اندازه قبل، کارکرد خوبی ندارد. در برخی از موارد، ممکن است نیاز باشد دوز والپروات به طور موقت افزایش یابد تا بدن خود را با رژیم غذایی کتوژنیک هماهنگ سازد. به همین خاطر باید برای بررسی سطح این دارو قبل از آغاز رژیم غذایی آزمایش خون انجام دهید؛ بنابراین اگر متوجه هر گونه مشکل در این شرایط شدید سطح خون را می توان بررسی کرد و دوز دارو را تغییر داد.
زونیساماید و توپیرامات جزو داروهای ضد تشنج رایجی هستند که مورد استفاده قرار می گیرند. هر دوی این داروها می توانند نحوه پردازش کلیه در مورد برخی از الکترولیت ها را تغییر دهند و خطر ابتلا به سنگ های کلیه را بیشتر نمایند. رژیم غذایی کتوژنیک اثرات مشابهی بر روی پردازش الکترولیت ها در کلیه دارد. این نوع رژیم باعث می شود خون کمی بیشتر اسیدی باشد.
همانطور که می دانید کتون ها اسیدی هستند و همین امر باعث افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه در برخی از افراد می شود. بنابراین مصرف زونیساماید و توپیرامات ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را در رژیم غذایی کتوژنیک نسبت به سایر افراد افزایش دهد. اگر این داروها را مصرف می کنید باید آب خوبی بخورید تا خطر ابتلا به این سنگ ها را در بدن خود کاهش دهید.
توصیه دیگری که برای افراد مصرف کننده زونیساماید و توپیرامات وجود دارد این است که از رژیم غذایی با نمک کم استفاده کنند تا دچار سنگ کلیه نشوند. این موضوع ممکن است در رژیم غذایی کتوژنیک به خصوص در دوره اولیه انطباق با شرایط، ایده خوبی نباشد. همانطور که مشاهده کردید استفاده از رژیم غذایی کتوژنیک در حالیکه این داروها مورد استفاده قرار می گیرد نمی تواند مزایای خوبی داشته باشد و باید با پزشک مشورت گردد.
داروهای فشار خون و رژیم غذایی کتوژنیک:
کلونیدین، پرازوسین و پراپرانول برای درمان فشار خون طراحی شده اند اما برخی از اوقات برای بی خوابی، اضطراب، کابوس های شبانه یا ADHD تجویز می گردند. در مراحل اولیه رژیم غذایی کتوژنیک فشار خون ممکن است کاهش پیدا کند. این شرایط یکی از تغییرات اصلی در بدن است و می تواند برای افرادی که با پرفشاری خون دست و پنجه نرم می کنند بسیار مفید باشد.
با این حال اگر فردی از داروهای کاهش دهنده فشار خون استفاده کند ممکن است در این رژیم غذایی سطح فشار خون بسیار کاهش پیدا کند و او را در معرض مشکلاتی همچون سبکی سر، سرگیجه، خستگی و در شرایط بدتر مرگ مواجه سازد.
برخی از داروهایی که برای روان پریشی تجویز می شوند نیز می توانند فشار خون را کاهش دهند. به همین خاطر قبل از امتحان کردن رژیم غذایی کتوژنیک بهتر است سطح فشار خون خود را بررسی کنید. ممکن است در طول این رژیم غذایی مجبور شوید مصرف برخی از داروهای مرتبط با فشار خون را کاهش دهید یا متوقف نمایید.
یبوست و داروهای مرتبط با روان پریشی در رژیم غذایی کتوژنیک:
برخی از افراد در این رژیم غذایی ممکن است یبوست را تجربه کنند. بیشتر داروهای ضد روان پریشی نیز می توانند باعث ایجاد یبوست شوند و به همین خاطر ترکیب این داروها با رژیم غذایی می تواند یبوست را تشدید کند. چنین شرایطی معمولا موقتی است و روش های زیادی برای بهبود آن وجود دارد اما احتمال آن وجود دارد و باید جدی گرفته شود.
سایر شرایط و داروهای دیگر:
اگر مشکلی در سلامت خود دارید و داروهای دیگری به جز داروهای ضد روان پریشی مصرف می کنید باید با پزشک خود در مورد اتخاذ این رژیم صحبت کنید.
باید رژیم غذایی کتوژنیک را امتحان کنیم؟
با اینکه رژیم غذایی کتوژنیک مزایای زیادی برای بدن دارد اما قبل از هر کاری باید با پزشک مشورت گردد. برخی از تغییرات ساده در رژیم غذایی می تواند حس و حال شما را بهتر کند. این تغییرات به تنهایی می تواند نیاز بدن به دارو را بدون روبرو شدن با عوارض و مشکلات کتوز کاهش دهد. زمانی که می خواهید این رژیم غذایی را امتحان کنید هر چقدر داروهای مصرفی کمتر باشد بهتر است.
اگر تغییرات مورد نیاز را اعمال کردید اما شرایط تان بهبود پیدا نکرد یا اگر مقاومت به انسولین داشتید بهتر است قبل از بررسی رژیم غذایی کتوژنیک با یک متخصص مشورت کنید. اگر داروهای ضد روان پریشی مصرف می کنید خودتان را با شرایط اشنا سازید، از قبل برنامه ریزی کنید و قبل از اتخاذ رژیم کتوژنیک با پزشک خود مشورت نمایید.