سرانجام جهان و انرژی تاریک

اخترشناسان می گویند از طریق یافته ‌های جدیدی توانسته‌انددر مورد‌ سرانجام جهان به گمانه‌زنی‌های تازه‌ای برسند؛‌ چند و چون این پژوهش در نشریه ساینس به چاپ رسیده است.

ـ چگونه می توان عاقبتِ عالم ِ هستی و کائنات را دریافت؟

در مورد عالم پارامترهایی وجود دارد که با اندازه‌گیری دقیق آنها می‌توان پیش‌بینی کرد عالمی که ما در آن هستیم چه فرجامی خواهد داشت.

یک رشته پارامترهایی که می تواند سرنوشت عالم را مشخص کند و قابل اندازه‌گیری هم هست، میزان انرژی و ماده موجود در عالم است که کیهان‌شناسان سعی زیادی در اندازه‌گیری دقیق آن داشتند.

بنابراین اگر شما میزان انرژی و جرم کلی که در عالم وجود دارد را اندازه بگیرید، می‌توانید سرنوشت کل عالم را متوجه شوید.

ـ کیهان شناسان چگونه توانسته‌اند به این کشف نائل شوند؟

چندین گروه مستقل از هم حدود ۱۳ سال پیش کشف بزرگی انجام دادند و متوجه شدند بر خلاف آن چه می‌اندیشیدیم، عمده انرژی موجود در عالم چیزی است که در مورد آن زیاد نمی‌دانیم ولی از نوع دافعه است.

یعنی انرژی‌‌ای در عالم وجود دارد که به آن «انرژی تاریک» می گویند و خاصیتی مانند خاصیت «ضد جاذبه گرانشی» دارد. اگر این مولفه درعالم غالب باشد زمانی پیش می‌آید که همه چیز از هم گسیخته خواهد شد. روش‌های زیادی برای این کار وجود دارد؛ یکی از آنها اندازه‌گیری میزان روشنایی اشیایی در عالم است به نام «ابر نو اخترها» که فاز پایانی تحول ستارگان هستند.

اما در کشف جدیدی که اعلام شده روش دیگری برای اندازه‌گیری این انرژی تاریک به کار برده‌اند که به نوعی تایید کننده این انرژی تاریک در عالم است و توانسته‌اند طبیعت این انرژی را مشخص کنند. این که چنین انرژی‌ای در عالم رو به افزایش است یا کاهش و یا ثابت بودن آن بر سرنوشت عالم تاثیر خواهد داشت.

بر اساس کاری که این گروه با همکاری کیهان شناسانی از انگلیس و آمریکا در دانشگاه ییل انجام دادند، متوجه شدند اولاً به خاطر یکی از خاصیت‌های گرانش یا تئوری عام نسبیت انیشتین لنزهایی به اسم «لنزهای گرانشی» وجود دارد و کارش به این ترتیب است که وقتی یک کهکشان بسیار عظیمی بر سر راه یک کهکشان دیگر وجود دارد، درست همان کاری را می کند که یک عدسی انجام می دهد و تصاویر را برای شما بزرگ می‌کند.

یعنی این کهکشان بسیار عظیم، کهکشان‌های دوردست را برای شما بزرگ می‌کند و حتی به جای یک تصویر چندین تصویر خواهد داد. اندازه بزرگی تصاویری که به دست می‌آید به سه عامل بستگی دارد: اول به جرم کهکشان میانی، ‌دوم فاصله اجرام دوردست و سوم به میزان انرژی تاریک درعالم.

ـ چرا اختر شناسان این کشف را این قدر مهم تلقی می‌کنند؟

سئوال بسیار خوبی است. با اندازه‌گیری تصاویری که در چند سال اخیر توسط تلسکوپ فضایی هابل به دست آمده و تایید آن توسط تلسکوپ‌های بسیار بزرگ در شیلی، دانشمندان متوجه شدند که مقدار انرژی تاریک در عالم چقدر است و به نظر می‌رسد طبیعت انرژی تاریک در عالم ثابت خواهد بود.

نهایتاً عالم ما به عالمی بسیار سرد تبدیل خواهد شد و در حدود ۲۱ میلیارد سال بعد، عالمی خواهیم داشت از جزایر مستقل کهکشانی و حتی کوچک‌تر از کهکشانی. بنابراین این کشف بسیار حائز اهمیت است گرچه هنوز هم با تمام تلاشی که فیزیک‌دانان و کیهان شناسان می‌کنند هیچ نوع توجیه قابل قبولی از این که چرا چنین اتفاقی درعالم رخ می‌دهد، وجود ندارد. اگر زمانی بتوان به این مسئله پی برد قطعاً یکی از بزرگ‌ترین کشفیات تاریخ علم خواهد بود.