سوپرنوا “Supernova” پرجرمترین ستارههای عالم، زندگی خود را با انفجاری عظیم به نام ابرنواختر به پایان میبرند. یک ابرنواختر زمانی رخ میدهد که یک ستارهٔ در حال مرگ شروع به خاموش شدن میکند. آن گاه به طور ناگهانی منفجر شده و مقدار بسیار زیادی نور تولید میکند و در پس خود یک هستهٔ کوچک نوترونی به جای میگذارد. نوترون سنگینترین ماده در فضا است. مقداری نوترون به اندازهٔ یک سر سوزن میتواند هزاران تن جرم داشته باشد. ستاره مادهٔ خود را به سوی فضا پرتاب میکند و ممکن است درخشندگی آن چند روزی از کل یک کهکشان هم بیش تر باشد. هنوز هم میتوان بقایای درخشان ستارههای منفجر شده را، که صدها یا هزاران سال پیش از هم پاشیدهاند، دید. ابرنواخترها نادراند؛ در کهکشان خودمانبه طور میانگین در هر قرن یک یا دو ابرنواختر رخ میدهد که برخی از آنها نیز در پس غبار کهکشان پنهان میشوند. آخرین ابرنواختر قطعی که در راهشیریدیدهشد، ابرنواختر کپلر در سال ۱۶۰۴ میلادی بود. اما اخترشناسان، بهخصوص رصدگران آماتور، تعداد بسیار بیشتری را در دیگر کهکشانها یافتهاند.
وقتی ستارهای پرجرم تر از حدود۸برابر خورشید، ذخیرهٔ هیدروژن خود را به پایان میرساند، منبسط شده و به یک ابرغول سرخ تبدیل میشود. ابرغولها، برخلاف غولها، در درون به حد کافی گرمند و میتوانند کربن و اکسیژن حاصل از هلیمسوزی را نیز به جای سوخت مصرف و عناصر سنگینتری تولید کنند. ابرغولها میتوانند عناصری به سنگینی آهن تولید کنند.
به دنبال انفجار ابرنواختری یک ستاره نوترونی به وجود میآید که احتمال دارد در مرکز پوششی کروی از ابر باشد که این ابر همان مواد ستاره است که به بیرون پرتاب شدهاند. این سحابی، باقیمانده ابرنواختری (Supernova remnant) نام دارد. باقیماندههای ابرنواختری که یک تپنده در میان آن است سحابی باد تپ اختر (Pulsar wind nebula یا به طور مخفف Plerion) نامیده میشود.
ستارگانی که به زودی ابرنواختر خواهند شد
ابطالجوزا در فاصله ۶۴۰ سال نوری و قلب عقرب در فاصله ۶۰۳ سال نوری از مشهورترین ستارگانی هستند که به زودی تبدیل به ابرنواختر خواهند شد. این اتفاق ممکن است همین امشب یا صد هزار سال آینده بیفتد و در صورت وقوع این اتفاق نور آنها در شب قابل مقایسه با ماه شب چهارده خواهد بود.
منبع : wikipedia-NASA