علائم سرطان تخمدان و راه های درمان آن
سرطان تخمدان نوعی سرطان است که از تخمدان شروع میشود. سیستم تولید مثل زنان شامل دو تخمدان در طرفین رحم است. تخمدانها که هر کدام به اندازه یک بادام هستند؛ تخمک و همچنین هورمونهای استروژن و پروژسترون تولید میکنند.
سرطان تخمدان اغلب تا زمانی که در لگن و شکم گسترش نیابد؛ قابل شناسایی نیست. در این مرحله، درمان سرطان تخمدان دشوارتر است. سرطان تخمدان در مراحل اولیه که در آن بیماری محدود به تخمدان است؛به احتمال زیاد توسط دکتر متخصص زنان با موفقیت درمان میشود.
علائم
سرطان تخمدان در مراحل اولیه به ندرت علائم ایجاد میکند. علائم و نشانههای این نوع سرطان، شامل موارد زیر میباشد:
• نفخ شکم یا تورم
• هنگام غذا خوردن به سرعت احساس سیری میکنید
• کاهش وزن
• ناراحتی در ناحیه لگن
• تغییر در رفتار روده، مانند یبوست
• نیاز مکرر به ادرار کردن
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم و نشانه هایی دارید که شما را نگران می کند با مشاوره آنلاین دکتر زنان در زودترین زمان ممکن مشورت بگیرید.
اگر سابقه خانوادگی سرطان تخمدان یا سرطان پستان دارید؛ در مورد خطر ابتلا به سرطان تخمدان با پزشک صحبت کنید. دکتر زنان تهران و دیگر شهرها ممکن است شما را به یک مشاور ژنتیک معرفی کند تا آزمایش برخی جهشهای ژنی که خطر ابتلا به سرطانهای پستان و تخمدان را افزایش میدهد؛ بررسی کند.
علل
به طور کلی، سرطان از زمانی شروع میشود که سلول در DNA خود دچار خطا (جهش) شود. جهشها به سلول دستور میدهند که به سرعت رشد و تکثیر یابد و اینگونه تودهای (تومور) از سلولهای غیر طبیعی ایجاد میشود. سلولهای غیرطبیعی در صورت مرگ سلولهای سالم به زندگی خود ادامه میدهند. آنها میتوانند به بافتهای اطراف حمله کرده و از تومور اولیه جدا شده و در جاهای دیگر بدن پخش شوند (متاستاز کنند).
انواع سرطان تخمدان
نوع سلول شروع کننده سرطان، نوع سرطان تخمدان را تعیین میکند. انواع سرطان تخمدان شامل:
• تومورهای اپیتلیال؛ که از لایه نازک بافتی شروع میشود که قسمت بیرونی تخمدانها را میپوشاند. حدود ۹۰ درصد سرطانهای تخمدان، از نوع تومورهای اپیتلیال هستند.
• تومورهای استرومایی؛ که از بافت تخمدانِ حاوی سلولهای تولید کننده هورمون شروع میشوند. حدود ۷ درصد از تومورهای تخمدان از نوع استروما هستند.
• تومور سلولهای جوانهای؛ که از سلولهای تولیدکننده گامت شروع میشوند. این سرطانهای نادر تخمدان، در زنان جوانتر اتفاق میافتد.
عوامل خطر
عواملی که میتوانند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهند عبارتند از:
• سن بالا: سرطان تخمدان میتواند در هر سنی رخ دهد اما بیشتر در زنان ۵۰ الی ۶۰ ساله دیده میشود.
• جهشهای ژنی ارثی: درصد کمی از سرطانهای تخمدان ناشی از جهشهای ژنی است که از والدین خود به ارث میبرید. ژنهای شناخته شده برای افزایش خطر سرطان تخمدان ژن سرطان پستان ۱ (BRCA1) و ژن سرطان پستان ۲ (BRCA2) نامیده میشوند. جهشهای ژنی دیگر، از جمله موارد مرتبط با سندرم لینچ، خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش میدهد.
• سابقه خانوادگی سرطان تخمدان: در افرادی که دارای دو یا چند خویشاوند نزدیک مبتلا به سرطان تخمدان هستند؛ خطر ابتلا به این بیماری افزایش مییابد.
• درمان با هورمون استروژن، بهویژه با استفاده طولانی مدت و در دوزهای بالا.
• سن شروع قاعدگی و پایان آن: شروع قاعدگی در سنین پایین یا شروع یائسگی در سنین بالا، ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد.
پیشگیری
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود ندارد. اما رعایت روشهای زیر برای کاهش خطر پیشنهاد میشود:
• مصرف قرص های ضد بارداری را در نظر بگیرید. از پزشک خود بپرسید که آیا قرص های ضد بارداری می توانند برای شما مناسب باشند یا خیر. زنانی که از داروهای ضد بارداری خوراکی استفاده می کنند ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهند. اما داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی خطراتی دارند ، بنابراین در مورد اینکه مزایای آن با توجه به شرایط شما بیشتر از این خطرات است ، بحث کنید.
• عوامل خطر خود را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر در خانواده خود سابقه سرطان پستان و تخمدان دارید آن را با پزشک خود در میان بگذارید. در برخی موارد، پزشک ممکن است شما را به مشاور ژنتیک ارجاع دهد. اگر دچار جهش ژنی شده باشید که خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش میدهد؛ ممکن است لازم باشد جراحی برای برداشتن تخمدان برای جلوگیری از سرطان را در نظر بگیرید.
تشخیص
آزمایشات و روشهایی که برای تشخیص سرطان تخمدان استفاده میشود شامل موارد زیر است:
• معاینه لگن: در معاینه لگن، پزشک انگشتانش را داخل واژن وارد میکند و همزمان دستی را روی شکم فشار میدهد تا اعضای لگن را لمس کند. همچنین دستگاه تناسلی خارجی، واژن و دهانه رحم را معاینه بصری میکند.
• آزمایشات تصویربرداری: آزمایش هایی مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن از شکم و لگن شما ممکن است به تعیین اندازه ، شکل و ساختار تخمدان کمک کند.
• آزمایش خون: پزشک ممکن است خون را از نظر مارکرهای توموری که نشان دهنده سرطان تخمدان است؛ آزمایش کند. به عنوان مثال، آزمایش آنتی ژن سرطان CA125، میتواند پروتئینی را که اغلب در سطح سلولهای سرطانی تخمدان یافت میشود تشخیص دهد. این آزمایشات بهطور قطع نمی توانند به پزشک اطلاع دهند که وجود سرطان قطعی است یا خیر. اما میتواند سرنخی از تشخیص و پیش آگهی سرطان باشد.
درمان
درمان سرطان تخمدان معمولاً ترکیبی از جراحی و شیمی درمانی است.
• عمل جراحی
عملیات حذف سرطان تخمدان شامل موارد زیر است:
جراحی برای برداشتن یک تخمدان: برای سرطان در مراحل اولیه که در یک تخمدان شکل گرفته باشد؛ جراحی ممکن است شامل برداشتن تخمدان آسیب دیده و لوله رحمی آن باشد. این روش میتواند توانایی فرد را در حامله شدن حفظ کند.
• جراحی برای برداشتن هر دو تخمدان: اگر سرطان در هر دو تخمدان وجود داشته باشد؛ جراح ممکن است هم تخمدانها و هم لولههای رحمی را خارج کند. این روش رحم را دست نخورده باقی میگذارد؛ بنابراین فرد هنوز هم میتواند با استفاده از جنین یا تخمکهای منجمد شده خود یا تخمکهای اهدا شده باردار شود.
• جراحی برای برداشتن هر دو تخمدان و رحم: اگر سرطان گستردهتر باشد یا اگر فرد نمیخواهد توانایی فرزندآوری خود را حفظ کند؛ جراح تخمدانها، لولههای رحمی، رحم، غدد لنفاوی اطراف و بافت چربی شکم را برمیدارد.
• جراحی برای سرطان پیشرفته: اگر سرطان پیشرفته باشد ممکن است پزشک شیمیدرمانی و به دنبال آن جراحی را برای از بین بردن سرطان توصیه کند.