معرفی خاصترین سیارهی فراخورشیدی، با ویژگیهای منحصربهفرد
در هنگام جستجوی سیارات فراخورشیدی، موارد واقعاً جالبی کشف شده است. علاوه بر کشف سیاراتی که چند برابر اندازهی سیارهی مشتری، بهعنوان بزرگترین سیارهی منظومهی است، ستارهشناسان جمعیت زیادی از سیارات سنگی را کشف کردهاند که چند برابر اندازهی زمین هستند که آنها را «ابرزمین» نامیدهاند.
این امر برای «K2-229b»، سیارهی سنگی که اخیراً توسط گروهی بینالمللی از ستارهشناسان کشف شده، نیز صدق میکند. این سیارهی فلزی و داغ در فاصلهی ۳۳۹ سال نوری با زمین قرار دارد. این سیاره نه تنها ۲۰درصد بزرگتر از زمین است، بلکه ۲.۶ برابر جرم زمین را دارد و ترکیببندی آن شبیه به سیارهی عطارد است. این سیاره به حدی نزدیک به ستارهاش گردش میکند که چند برابر داغتر از عطارد است.
این مطالعه همراه با جزئیاتی در مورد کشف اخیرش در مجلهی Nature تحت عنوان «سیارهای فراخورشیدی به اندازهی زمین با ترکیببندی عطارد» منتشر شده است. سرگروه این مطالعه، «الکساندر سانترن»، محقق آزمایشگاه اخترفیزیک مارسی «LAM» در دانشگاه آکس مارسی و سایر اعضا از رصدخانهی جنوبی اروپا «ESO»، دانشگاه وارویک، دانشگاه دپورتو و چند دانشگاه و موسسات تحقیقاتی دیگر هستند.
این گروه با استفاده از دادههای ماموریت «K2» تلسکوپهای فضایی کپلر توانست K2-229b را شناسایی کند. این گروه با استفاده از روش سرعت شعاعی، توانست اندازه و جرم این سیاره را شناسایی کند که نشان داد، این سیاره از لحاظ ترکیببندی مشابه با عطارد است، یعنی فلزی و سنگی است.
آنها همچنین توانستند تعیین کنند که این سیاره به دور ستارهاش در فاصلهی ۰.۰۱۲ سال نوری با دورهی مداری ۱۴ روز میچرخد. در این فاصله، K2-229b در مقایسه با فاصلهی زمین با خورشید تقریبا یکصدم دورتر از ستارهاش است و دمای سطحی را تجربه میکند که چندبرابر عطارد است، یعنی دمای روزانهی آن ۲۰۰۰ درجهی سانتیگراد است یا به حدی داغ است که میتواند آهن و سیلیکون را ذوب کند.
همانطور که دکتر «دیوید آرمسترانگ»، محقق دانشگاه وارویک و یکی از نویسندگان این مطالعه توضیح داد: «عطارد با بقیهی سیارات منظومهی شمسی فرق دارد، زیرا حاوی مقادیر زیادی آهن است و بهطور متفاوتی تشکیل شده است. شگفتزده شدیم که سیارهای فراخورشیدی را با همان میزان تراکم بالا مشاهده کردیم؛ این امر نشان داد که سیاراتی مثل عطارد شاید آنگونه که تصور میشود، کمیاب نباشند. جالب اینجا است که K2-229b نیز داخلیترین سیاره در منظومهی حداقل سه سیارهای است، گرچه هر سه سیاره در مقایسه با عطارد خیلی سریعتر به دور ستارهشان میچرخند. کشفیات بیشتری از این قبیل به ما کمک میکنند تا چگونگی تشکیل این سیارات غیرعادی و همچنین خود عطارد را بهتر درک کنیم.»
با توجه به این ماهیت متراکم و فلزی، مشخص نیست که این سیاره چگونه شکل گرفته است. نظریه این است که ممکن است جو این سیاره در اثر وزش بادها و شعلههای ستارهایِ انبوه، ساییده شده باشد؛ زیرا این سیاره خیلی نزدیک به ستارهاش است. احتمال دیگر این است که این سیاره از برخورد عظیم بین دو جرم غولپیکر میلیاردها سال پیش تشکیل شده باشد.
همانند بسیاری از کشفیات اخیر، این سیارهی فراخورشیدی، به ستارهشناسان فرصت میدهد تا ببینند چه احتمالی وجود دارد. با مطالعهی آنها میتوانیم اطلاعات بیشتری در مورد چگونگی تشکیل منظومهی شمسی و تکامل آن بهدست آوریم. با توجه به شباهتهای بین K2-229b و عطارد، مطالعهی این سیارهی فراخورشیدی به ما میآموزد که عطارد چگونه به سیارهای متراکم و فلزی که در نزدیکیِ ستارهاش میچرخد، تبدیل شده است
