منشاء شهاب‌سنگ‌های خاص کجاست؟

زمانی که در سال ۲۰۱۳ انفجار چلیابینسک در روسیه رخ داد، شهاب‌سنگ‌های خاصی بر روی این شهر فرود آمدند. یکی از تفاوت‌های شهاب‌سنگ‌های چلیابینسک و دیگر شهاب‌سنگ‌های اینچنینی، وجود رگه‌های سیاه درون آن‌ها است.

این رگه‌های سیاه طی فرآیندی که «شوک تاریک» نامیده می‌شوند، شکل گرفته‌اند. با این حال ستاره‌شناسان تا کنون منشاء چنین شهاب‌سنگ‌هایی را مشخص نکرده بودند.

 

اکنون محققین دانشگاه آریزونا یک سیارک را شناسایی کرده‌اند که «۱۹۹۸OR2» نام دارد. این سیارک می‌توان یکی از منابع تولید شهاب‌سنگ‌های دارای شوک تاریک باشد. گزارش تحقیقات انجام شده در این زمینه را مجله Planetary Science Journal به چاپ رسانده است.

 

سیارک OR2 حدود ۲.۵ کیلومتر عرض دارد و در آوریل ۲۰۲۰ به نزدیک‌ترین فاصله خود از زمین رسیده است. شهاب‌سنگ‌ها در واقع تکه‌هایی از سیارک‌ها هستند که از سیارک جدا شده و در فضای کیهانی آزادانه حرکت کرده و به زمین برخورد می‌کنند.

 

شوک تاریک در حقیقت زمانی رخ می‌دهد که یک جسم به یک سیاره یا ستاره برخورد می‌کند و این برخورد آنچنان محکم است که جسم برخوردی به‌طور کامل ذوب می‌شود و ظاهر آن دچار تغییر می‌شود. این فرآیند در شهاب‌سنگ‌های زیادی مشاهده شده است؛ ولی بر روی سیارک‌ها تنها در چند مورد در سیارک‌های کمربند سیارکی بین مریخ و مشتری مشاهده شده است.

 

محققین دانشگاه آریزونا در سال ۲۰۱۳ برای اولین بار فرآیند شوک تاریک را بر روی سیارک‌ها مشاهده کردند. آن‌ها به کمک سیستم موجود در تلسکوپ کوئیپر توانستند سیارک ۱۹۹۸ OR2 را با دقت نسبتاً خوبی رصد کنند. آن‌ها دریافتند که این سیارک می‌تواند یک سیارک کندریتی معمولی باشد. سیارک‌های کندریتی ظاهر روشنی دارند و ترکیباتی مانند مواد معدنی و پیروکسین بر روی آن‌ها مشاهده می‌شود.

 

با این حال بررسی داده‌های رصد شده از این سیارک نشان داد که کندریتی نیست، بلکه از نوع سیارک‌های کربنی است. این نوع سیارک‌ها عموماً تاریک هستند. به هر حال تناقض بین رصدها و داده‌ها باعث شد محققین مطالعات بیشتری روی این سیارک انجام دهند. آن‌ها دریافتند که سیارک مورد مطالعه به طور قطع از نوع کندریتی معمولی است، زیرا مواد معدنی موجود بر روی آن حاکی از این واقعیت است. با این حال وقوع فرآیند تاریک شدن باعث شده این سیارک مشابه سیارک‌های کربنی دیده شود.

 

بررسی‌های محققین نشان داده است که حدود ۲ درصد از شهاب‌سنگ‌های کندریتی معمولی فرآیند تاریک شدن را طی کرده‌اند و برای ابزار شناسایی اجرام آسمانی به شکل سیارک‌های کربنی مشاهده می‌شوند.