ویروس آبله از چه زمانی در بین انسان‌ها وجود داشته است؟

«آبله» اثر قابل توجهی بر روی تاریخچه‌ی حیات بشر بر روی زمین داشته است؛ زیرا این ویروس تنها در قرن بیستم میلادی موجب مرگ بیش از ۳۰۰ میلیون نفر شده است. هر چند این ویروس در بین انسان‌ها بسیار معروف است، ولی منشاء آن هنوز هم ناشناخته است.

اکنون تیمی از محققین ایتالیایی با انجام مطالعه‌ای جدید دریافته‌اند که این ویروس حداقل ۲ هزار سال پیش از چیزی که تا کنون تصور می‌شد وجود داشته است. در واقع آن‌ها تخمین زده‌اند که این ویروس در زمان حکومت فرعون‌ها روی زمین نیز وجود داشته است.

پیشرفت‌هایی که در تکنولوژی‌های توالی‌یابی ژنتیکی رخ داده است، محققین را قادر ساخته تا آنالیز دقیقی از دی‌اِن‌ای ویروس‌ها داشته باشند و به این ترتیب می‌توان دریافت که به‌عنوان مثال ویروس آبله برای اولین بار در چه زمانی و در کجا شیوع پیدا کرده است.

در سال ۲۰۱۶ کشف بقایای بدن یک جوان متعلق به قرن ۱۶ میلادی نشان داده بود که در آن زمان ویروس آبله وجود داشته است. در سال ۲۰۲۰ بررسی یک اسکلت متعلق به دوره وایکینگ‌ها نشان داده بود که در سال ۱۰۵۰ میلادی نیز ویروس آبله وجود داشته است. با این حال نشانه‌های تاریخی تا کنون وجود داشته‌اند که نشان می‌دادند ویروس آبله حتی قبل از ۱۰۵۰ میلادی نیز وجود داشته است. به‌عنوان مثال در متون چینی متعلق به قرن چهارم میلادی علائم بیماری آبله ذکر شده است و مومیایی‌های مصری نیز شواهد وجود ویروس آبله در ۳ تا ۴ هزار سال پیش را برملا کرده‌اند. با این حال تا کنون شواهد ژنتیکی متقنی برای این یافته‌ها وجود نداشته است.

محققین ایتالیایی با بررسی مجدد نمونه‌های قدیمی توانسته‌اند شواهد جدیدی در مورد منشاء ویروس آبله کشف کنند. آن‌ها توالی ویروس‌های عصر وایکینگ‌ها را با توالی ویروس‌های مربوط به قرن‌های ۱۷ و ۱۸ میلادی در کنار ویروس‌های مُدرنی که قبل از ریشه‌کنی ویروس در سال ۱۹۸۰ وجود داشته‌اند مقایسه کرده‌اند و به این ترتیب، تاریخچه‌ی تکاملی ویروس را بازسازی کرده‌اند.

بر اساس مدل تهیه شده توسط محققین، وجود ویروس‌ آبله به ۳،۸۰۰ سال پیش برمی‌گردد. آن‌ها از طرفی نشان داده‌اند که ویروس آبله حدود ۷،۷۰۰ سال پیش از ویروس‌های هم خانواده خود منشعب شده است.

مقایسه‌ی همه این بررسی‌ها دانشمندان را به این نتیجه رسانده است که ویروس آبله بین ۸ تا ۴ هزار سال پیش وارد جمعیت انسان‌ها شده است.

نتایج این مطالعه در مجله‌ی Microbial Genomics منتشر شده است.