پس ماند نیروی قوی
? وقتی سه کوارک در یک پروتون یا نوترون مقید شده‌اند، نیروی قوی تولید شده توسط گلئون‌ها تقریبا خنثی شده است چرا که تقریبا همه نیرو برای مقید کردن کوارک‌ها کنار هم صرف می‌شود. در نتیجه، نیرو اغلب درون ذرات محصور شده است. اما، یک کسر بسیار کوچک از نیرو بیرون پروتون یا نوترون عمل می‌کند. این کسر از نیرو می‌تواند بین پروتون‌ها و نوترون‌ها عمل کند. این اثر به «پسماندِ نیروی قوی» یا نیروی هسته‌ای مشهور است، و ذرات هسته اتم را بر خلاف دافع الکترومغناطیس بین پروتون‌ها کنار هم نگاه می‌دارد.
? بر عکس نیروی قوی، پسماند نیروی قوی به سرعت در فواصل کوتاه افت می‌کند و تنها بین ذرات مجاور درون هسته قابل توجه است. اما نیروی دافعه الکترومغناطیس، آهسته‌تر افت می‌کند، بنابراین در تمام هسته عمل می‌کند. در نتیجه، در هسته‌های سنگین به خصوص آن‌هایی که عدد اتمی‌شان بیشتر از ۸۲ باشد، در حالی که نیروی هسته‌ای بین ذرات تقریبا ثابت می‌ماند، نیروی الکترومغنطیس برآیند روی ذرات با افزایش عدد اتمی رشد می‌کند و به نقطه‌ای می‌رسد که سرانجام ذرات هسته را از هم جدا می‌کند. فرآیند شکافت هسته‌ای به عنوان جنگ بین نیروی جاذبه هسته‌ای و نیروی دافعه الکترومغناطیس است. در شکافت هسته، دافعه الکتروستاتیک پیروز می‌شود.
? انرژی آزاد شده با شکست نیروی هسته‌ای ذرات پر سرعت و پرتوهای گاما که به آن پرتوزایی می‌گویند ایجاد می‌کند. برخورد با ذرات حاصل واپاشی هسته‌های مجاور می‌تواند موجب فرآیند زنجیره واکنش هسته‌ای شود.
