کشف نحوه ساخت کندوی زنبور عسل پس از هزاران سال
به گزارش خبرگزاری فرانسه یک تیم سه نفره از دانشمندان بریتانیایی و چینی موفق شده اند با زیر نظر گرفتن نحوه ساخت کندوی زنبور عسل چگونگی شکل گیری سلول های منظم این سازه طبیعی را کشف کنند.
آنطور که یافته های پژوهشی جدید نشان می دهد، سلول های کندو در ابتدا به شکل دایره – و نه شش ضلعی – ساخته می شوند. سپس این دایره ها به تدریج بر اثر نرم شدن و جریان یافتن آرام موم به شکل شش ضلعی در می آیند. در عمل، موم به کار رفته در ساختمان کندو در اثر گرمای ناشی از فعالیت نوعی زنبور کارگر به حالت نیمه ذوب در آمده و پس از آن شکل شش ضلعی به خود می گیرد.
هزاران سال است که اندیشمندان مسحور مهندسی بی بدیل کندوی زنبورعسل شده اند. هر کدام از سلول های مومی درون یک کندو به شکل یک شش ضلعی زیبا و بی نقص ساخته شده و دیواره های نازک آن آنقدر قدرت دارند که نه تنها ساختار کندو را حفظ می کنند بلکه هوشمندانه ترین روش برای نگهداری عسل را نیز ارائه می دهند.
زمانی پاپوس الکساندریا، هندسه دان یونانی قرن چهارم میلادی درباره این شگفتی طبیعت نوشت: «به کمک محاسبات هندسی خاص زنبورها می دانند که شش ضلعی شکلی مناسب تر از مربع و مثلث است و با صرف مصالحی کمتر مقدار بیشتری عسل را در خود جای می دهد،» چارلز داروین نیز از جمله تحسین کنندگان کندوی زنبور عسل بود و در مدح این ساختار طبیعی نوشت: «بهترین روش برای صرفه جویی در موم و کار است.» اما زنبورها چگونه موفق به چنین کاری می شوند؟
تحقیق علمی یاد شده توسط گروه سه نفره ای از دانشمندان بریتانیایی و چینی به سرپرستی «بوشان کاریهالو» از دانشگاه کاردیف انجام شد.
پژوهشگران برای یافتن پاسخ پرسش های خود درباره کندوی زنبور عسل، روند ساخت آن را از زمان انتقال موم از زنبورهای اکتشاف گر به زنبورهای متخصص ساخت کندو زیر نظر گرفتند. زنبورها که به ظاهر با انرژی زیادی کار می کردند، دوشادوش همدیگر به دور خود استوانه هایی مُدور می تنیدند و پس از آن با پوسته های مومی خمیری یک به یک حفره های سه گوش ایجاد شده بین استوانه های کوچک شش میلی متری را پر می کردند.
در مرحله بعد گرمای ۴۵ درجه ای ناشی از فعالیت زنبورها باعث به جریان افتادن موم به شکل مایعی کشسان و چسبناک شد. در قسمت اتصال استوانه ها، انبساط سطحی موجب کش آمدن موم به شکل خمیر شده و آن را به قسمت بالا هدایت کرد و دست آخر، یکایک گوشه های شش ضلعی را تشکیل داد.
در جریان این روند، دیواره های سلول به طور مداوم در حال کشیده شدن بوده و در نهایت با یکدیگر ترکیب شده و به شکل خطوطی صاف در می آیند.
دانشمندان می گویند به رغم نقش آشکار قوانین فیزیک و ریاضی در شکل گیری کندوی زنبور عسل در نهایت نمی توان نقش زنبورها را در ایجاد این شاهکار طبیعی انکار کرد. تیم پژوهشی یاد شده در نهایت در گزارش خود این تحقیق – که در نشریه «رویال سوسایتی اینترفیس» به چاپ رسیده، – می نویسند: «نمی توانیم از [نقش آنها] چشم پوشی کنیم، همچنان که نمی توانیم از دیدن چگونگی گرم کردن، ورز دادن و نازک کردن موم توسط زنبورها شگفت زده نشویم.»