کشف نخستین گونه ماهی خونگرم
ماهی اوپاه به خاطر بدن کروی شکل و گوشتالو و پوسته نقرهای رنگ خود همیشه ماهی شاخصی بوده است. اما اخیرا دانشمندان کشف کردند که این گونه که معمولا در آبهای پرعمق زندگی میکند، جانوری خونگرم است.
اوپاه با نام علمی «لمپریس گوتاتوس» اولین ماهی خون گرمی است که تاکنون کشف شده است. اکثر ماهیها برای تنظیم دمای بدن خود به محیط اطرافشان وابسته هستند. اما اوپاه خونگرم است و حتی در سرمای عمق ۴۰۰ متری آب دریاها میتواند درجه حرارت بدن خود را حفظ کند.
وبسایت «ساینتیفیک امریکن» به نقل از پژوهش جدیدی که توسط دانشمندان آمریکایی انجام شده مینویسد: «افزایش دما در بدن این ماهی مثل سایر جانوران خونگرم، تحرک و فعالیت جسمی آن را افزایش میدهد. در نتیجه عضلات میتوانند سریعتر حرکت کنند، قدرت دید و دقت بینایی آن بیشتر شده و شبکه اعصاب جانور پیامها را سریعتر منتقل میکند. این باعث میشود که این ماهی بتواند سریعتر حرکت کند، بینایی بهتری داشته باشد و سرعت واکنشهای آن بالاتر باشد.»
بدن ماهی اوپاه که میتواند تا ۱.۸ متر رشد کند، با بالههای بسیار کوچک و سرخرنگی پوشیده شده است. به هنگام شنای ماهی این بالهها با سرعت حرکت میکنند و حرارت لازم برای گرمای خون آن را تامین میکنند.
شبکه خبری سی ان ان نیز مینویسد که ماهی اوپاه، موسوم به ماه ماهی، به خاطر خونگرم بودن در محیط زندگی خود در آبهای سرد اعماق اقیانوسها برتری قابل ملاحظهای دارد و به خاطر این ویژگی خود میتواند بهتر شکار کند و به شیوهای موثرتری از شکار شدن توسط سایرین بگریزد.
براساس نتایج این کشف جدید که در تازهترین شماره مجله «ساینس» منتشر شده، تاکنون تصور میشد که ماهیها به خاطر تجزیه اکسیژن موجود در آب توسط آبششهای خود نمیتوانند خونگرم باشند. ولی مشخصات جسمی ماهی اوپاه نشان میدهد که بدن این ماهی بر اثر حرکت سریع و مداوم ماهیچههای آن گرم میشود اما به محض خروج خون از قلب و رسیدن آن به اندامهای این جانور خیلی سریع با دمای سرد آب اقیانوس انطباق پیدا میکند.
دانشمندان با مطالعه بدن ماهی اوپاه متوجه شدند که این ماهی بین قلب و آبششهای خود یک شبکه اضافی انتقال خون دارد. این مجموعه رگها به عنوان سیستمی برای تبادل حرارت عمل میکنند و خون آبششها را که حاوی اکسیژن است، قبل از انتقال به اندامهای جانور گرم میکنند. به این ترتیب گرما در مرکز سیستم انتقال خون و اکسیژن این جانور حفظ میشود.
ماهی اوپاه به این شکل میتواند دمای بدن خود را حدود پنج درجه بالاتر از محیط اطرافش حفظ کند. در عین حال یک لایه چربی زیر پوست ماهی این گرما را برای اندامهای حساس مثل مغز و قلب حفظ میکند.
